Politico: Η φαντασίωση του Τραμπ για τη Γάζα, συνταγή για έναν αιώνιο πόλεμο

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θέλει να καταλάβει τη Γάζα και να τη μετατρέψει σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», όπου θα μπορούν να ζουν «οι άνθρωποι του κόσμου». Όλοι εκτός από τους Παλαιστίνιους, δηλαδή αναφέρει το Politico σε εκτενές άρθρο του για τις δηλώσεις Τραμπ μετά τη συνάντηση με τον ισραηλινό πρωθυπουργό στο Λευκό Οίκο. Σύμφωνα με το σχέδιο του Τραμπ, οι Παλαιστίνιοι θα εκτοπιστούν, πιθανότατα με τη βία, σε γειτονικές χώρες. Και η κτηματομεσιτική συμφωνία του αιώνα του – αντιμετωπίζοντας τη Γάζα σαν να είναι η Ατλάντικ Σίτι – κινδυνεύει να σπρώξει τις ΗΠΑ σε έναν ακόμη αιώνιο πόλεμο.

Αυτός δεν θα είναι ένας πόλεμος που θα πυροδοτηθεί από τις υψηλές φιλοδοξίες να φέρει τη δημοκρατία στη Μέση Ανατολή – θα είναι μια σύγκρουση που θα τροφοδοτηθεί από τις φαντασιώσεις ενός μεγιστάνα των ακινήτων. Θα καθιστούσε τις ΗΠΑ αναμφισβήτητα έναν ακόμη μεγαλύτερο στόχο για κάθε επίδοξη ομάδα τζιχαντιστών και θα έριχνε ολόκληρη την περιοχή σε μεγαλύτερη αναταραχή, αποσταθεροποιώντας συμμάχους από το Κάιρο μέχρι το Ριάντ. Θα μπορούσε να παρασύρει τα αμερικανικά στρατεύματα στο έδαφος -κάτι που δεν έχει αποκλείσει ο Τραμπ- σε παρατεταμένες αστικές μάχες, προκαλώντας παγκόσμια καταδίκη και ενδεχομένως δίωξη, καθώς θα εκκαθαρίζουν τους Παλαιστίνιους με βίαιη μεταφορά πληθυσμού.

• Όμως, όπως θα πρέπει να γνωρίζει κάθε εργολάβος ακινήτων, πριν διώξεις τους κατοίκους και αρχίσεις να χτίζεις, υπάρχουν οι NIMBYs που πρέπει να αντιμετωπίσεις – σε αυτή την περίπτωση η Αίγυπτος, η Ιορδανία και οι Άραβες του Κόλπου. Όπως είναι αναμενόμενο, δεν εντυπωσιάστηκαν.

Σε ολονύκτια δήλωσή της, η Σαουδική Αραβία απέρριψε πλήρως τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τα πατρογονικά τους εδάφη και προειδοποίησε ότι δεν θα εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ χωρίς την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους. Πρόκειται για μια κίνηση που θα καταστρέψει την ολοκλήρωση των Συμφωνιών του Αβραάμ – τη διαδικασία αραβοϊσραηλινής εξομάλυνσης που ξεκίνησε ο Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία και από το 2020 προχωρά με γοργούς ρυθμούς.

• Στην έκτακτη συνέντευξη Τύπου του Τραμπ για τη Γάζα που προκάλεσε την αντίδραση, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου καθόταν ακτινοβολώντας στο πλευρό του και ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι οι 1,8 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι που ζουν στη Γάζα θα πρέπει απλώς να μετακομίσουν σε γειτονικές χώρες με «ανθρωπιστικές καρδιές» και «μεγάλο πλούτο».

Όσον αφορά τον ίδιο και τον Νετανιάχου, όπως το βλέπουν, αλλάζουν επιτέλους το παράδειγμα της Μέσης Ανατολής. Παραιτούνται από αυτό που κάθε Αμερικανός πρόεδρος μετά τον Τζίμι Κάρτερ προσπάθησε να επιτύχει -μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων για μια λύση δύο κρατών- και το αντικαθιστούν με αυτό που ήθελαν εδώ και χρόνια οι ισραηλινοί σκληροδεξιοί πολιτικοί: Να απαλλαγούν από το «παλαιστινιακό πρόβλημα» ξεφορτώνοντας τους Παλαιστίνιους.

Μπορεί όμως οποιοσδήποτε ηγέτης του Κόλπου να διακινδυνεύσει τη διευκόλυνση αυτού που, κατά γενική ομολογία, θα ισοδυναμούσε με εθνοκάθαρση και παραβίαση του διεθνούς δικαίου – για να μην αναφέρουμε την οργή που θα προκαλούσε στους δρόμους τους, θέτοντας ενδεχομένως σε κίνδυνο τα καθεστώτα τους;

• Οι σαλαφιστές–τζιχαντιστές εχθροί των βασιλικών οικογενειών του Κόλπου θα έβγαζαν τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο με τον ξεριζωμό των κατοίκων της Γάζας και όλες τις ηχώ των προηγούμενων εκτοπίσεων, συμπεριλαμβανομένης της nakba (καταστροφής) – τη φυγή και τον εκτοπισμό περίπου 700.000 Παλαιστινίων το 1948.

Στην ομιλία του, ο Τραμπ ανέφερε επίσης ονομαστικά την Αίγυπτο και την Ιορδανία ως πιθανούς προορισμούς για τους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους. Ωστόσο, τόσο ο Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι της Αιγύπτου όσο και ο βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας έχουν επανειλημμένα αντιταχθεί στο σχέδιο του Τραμπ για την επανεγκατάσταση Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας στις αντίστοιχες χώρες τους. Τον έχουν επίσης προειδοποιήσει από την πρώτη εβδομάδα της θητείας του, όταν ο νεοϊδρυθείς πρόεδρος δήλωσε με άνεση στους δημοσιογράφους : «Έχω βοηθήσει πολύ [τον Σίσι] και ελπίζω ότι θα μας βοηθήσει. Πιστεύω ότι θα δεχθεί Παλαιστίνιους από τη Γάζα και πιστεύω ότι ο βασιλιάς της Ιορδανίας θα κάνει το ίδιο».

Η κυβέρνηση Τραμπ ποντάρει στο ότι θα μπορέσει να πιέσει το Κάιρο και το Αμμάν απειλώντας να περικόψει την αμερικανική βοήθεια, καθώς και οι δύο χώρες εξαρτώνται άμεσα από αυτήν. Χωρίς τη βοήθεια θα αναγκαστούν να λάβουν μέτρα λιτότητας, με κίνδυνο πολιτικές και οικονομικές αναταραχές. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί η επιρροή που αισθάνεται ότι έχει: «Θα το κάνουν. Θα το κάνουν… Κάνουμε πολλά γι’ αυτούς και θα το κάνουν», είπε.

Αλλά μέχρι στιγμής, οι υπαινιγμοί για οικονομικό εκβιασμό δεν έχουν αποδώσει. Ο Αιγύπτιος ηγέτης επανέλαβε την απόρριψη της μετεγκατάστασης οποιουδήποτε Παλαιστίνιου στη χώρα του την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας: «Ο εκτοπισμός και η απομάκρυνση του παλαιστινιακού λαού από τα εδάφη του είναι μια αδικία στην οποία δεν θα συμμετάσχουμε ποτέ». Και ο Αμπντάλα δήλωσε σε Ευρωπαίους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες ότι η Ιορδανία παραμένει αμετακίνητη «στην ανάγκη εγκατάστασης των Παλαιστινίων στη γη τους και στην απόκτηση των νόμιμων δικαιωμάτων τους, σύμφωνα με τη λύση των δύο κρατών».

Επιπλέον, καθώς αυτά τα μηνύματα δεν φαίνεται να περνούν, κορυφαίοι διπλωμάτες από την Αίγυπτο, την Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ απέρριψαν κατηγορηματικά κάθε βίαιη εκτόπιση των Παλαιστινίων κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Κάιρο το Σάββατο: «Επιβεβαιώνουμε την απόρριψη [κάθε απόπειρας] να διακυβευθούν τα αναφαίρετα δικαιώματα των Παλαιστινίων, είτε μέσω δραστηριοτήτων εποικισμού, είτε μέσω εκτοπίσεων ή προσάρτησης γης ή μέσω εκκένωσης της γης από τους ιδιοκτήτες της … με οποιαδήποτε μορφή ή υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ή δικαιολογίες», ανέφεραν σε κοινό ανακοινωθέν.

• Έτσι, φαίνεται ότι ο οικονομικός εξαναγκασμός των ΗΠΑ μπορεί να έχει τα όριά του. Και οι δύο ηγέτες είναι παγιδευμένοι ανάμεσα σε ένα βράχο και ένα σκληρό σημείο, αλλά ενώ η διακοπή της αμερικανικής βοήθειας θα τους προκαλούσε σημαντικά πολιτικά προβλήματα, οι κίνδυνοι για τη δική τους επιβίωση είναι πιθανώς ακόμη μεγαλύτεροι αν συμφωνούσαν να επανεγκαταστήσουν 1,8 εκατομμύρια αγανακτισμένους και οργισμένους κατοίκους της Γάζας – μαζί με τη Χαμάς.

Ο Ιορδανός μονάρχης ήταν μόλις οκτώ ετών όταν η χώρα του βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο το 1970, ο οποίος είδε τον πατέρα του βασιλιά Χουσεΐν να μάχεται με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) για τον έλεγχο της χώρας. Ο Ιορδανός μονάρχης επιτέθηκε στην PLO για να διατηρήσει την κυριαρχία των Χασεμιτών μετά από αρκετές αποτυχημένες απόπειρες δολοφονίας και τρεις αεροπειρατείες. Ο γιος του πιθανότατα δεν θα είχε ιδιαίτερη επιθυμία να εκθέσει τον εαυτό του ή τους κληρονόμους του στον κίνδυνο να θέσει ένας παρείσακτος σε κίνδυνο τη μοναρχία για άλλη μια φορά.

• Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις ασφαλείας του Σίσι έχουν ήδη εμπλακεί σε μια μακροχρόνια αντεπίθεση εναντίον ισλαμιστικών μαχητικών ομάδων στο Σινά, όπου πιθανότατα θα πρέπει να φιλοξενηθούν οι εκτοπισμένοι κάτοικοι της Γάζας.

Επομένως, οι περιφερειακοί ηγέτες μπορούν μόνο να ελπίζουν ότι ο Τραμπ δεν το εννοεί σοβαρά- ότι πρόκειται απλώς για ένα εναρκτήριο παιχνίδι.

Και μπορεί κάλλιστα να παίξουν με το χρόνο, ελπίζοντας να του αποσπάσουν την προσοχή με άλλες συμφωνίες και συναλλαγές, όπως η βελτίωση των συμφωνιών του Αβραάμ. Οι Σαουδάραβες, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να συμφωνήσουν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους εφόσον δεν προχωρήσει το σχέδιο του Τραμπ για τη Γάζα.

Ορισμένοι περιφερειακοί αναλυτές αμφισβητούν επίσης το κατά πόσον ο Τραμπ είναι σοβαρός. «Ο πρόεδρος Τραμπ προσπαθεί ίσως να επιτύχει μερικούς στόχους με τα προκλητικά του σχόλια για την εκτόπιση της Γάζας. Πρώτον, μπορεί να προσπαθεί να διαταράξει τη συμβατική σκέψη για μια μακροχρόνια σύγκρουση που δεν έχει ακόμη επιλυθεί ή δεν έχει δώσει βιώσιμες λύσεις», δήλωσε ο Sanam Vakil του Chatham House.

Επιπλέον, μπορεί να επιδιώκει «να κατευνάσει τους υποστηρικτές και τους υψηλού επιπέδου δωρητές στις Ηνωμένες Πολιτείες και να στηρίξει την εύθραυστη πολιτική ισορροπία ισχύος του Νετανιάχου». Παρ’ όλα αυτά, πρόσθεσε ο Vakil, «αυτό θα οδηγήσει πιθανότατα σε μεγαλύτερη πολυμερή ενότητα» μεταξύ των Αράβων ηγετών της περιοχής. Και τα πλούσια έθνη του Κόλπου θα μπορούσαν να βγουν μπροστά για να καλύψουν το κενό που θα μείνει μόλις οι ΗΠΑ περικόψουν την εξωτερική βοήθεια προς την Αίγυπτο και την Ιορδανία.

• Αλλά η ελπίδα ότι ο Τραμπ και ο Νετανιάχου θα υποχωρήσουν από την ιδέα της μετατόπισης μπορεί να είναι άστοχη. Αυτό δεν ήταν μια αυθόρμητη σκέψη ή ένας αυτοσχεδιασμός – και ποντάρουν στο ότι τα αραβικά κράτη θα είναι τελικά διαλλακτικά.

Πρόκειται, ωστόσο, για μια περιοχή που έχει τον τρόπο της να καταστρέφει ακόμη και τα καλύτερα σχέδια. Αυτό το σχέδιο απέχει πολύ από αυτό.