Ο εκλογικός “διάδρομος” Μητσοτάκη- Το σχέδιο και τα σενάρια συγκυβέρνησης

Ο εκλογικός “διάδρομος” Μητσοτάκη- Το σχέδιο και τα σενάρια συγκυβέρνησης

Ο πρωθυπουργός στη συνέντευξη που παραχώρησε στον δημοσιογράφο Γιώργο Ευγενίδη και το protothema.gr επανέλαβε πως οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά στο τέλος της θητείας της κυβέρνησης, ήτοι την άνοιξη του 2027, και ότι ο ίδιος θα ηγηθεί της Ν.Δ σε αυτή την αναμέτρηση. Από την άλλη είναι σαφές πως έχουμε ήδη εισέλθει σε μία μακρά προεκλογική περίοδο με το σημερινό δημοσκοπικό αποτύπωμα να προβλέπει πως θα κυριαρχήσουν η πόλωση και η αγωνία του κυβερνώντος κόμματος να “χτίσει” σταδιακά ποσοστά που θα αφήνουν ανοικτό το περιθώριο της επίτευξης αυτοδυναμίας.

Το μεγάλο “όπλο” του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι αναμφίβολα η πολυδιάσπαση στον χώρο της κεντροαριστερής αντιπολίτευσης, το γεγονός, δηλαδή, πως εκτός απροόπτου το δημοσκοπικά συρρικνούμενο ΠΑΣΟΚ δεν θα σταθεί εφικτό να προβάλλει εναλλακτική λύση διακυβέρνησης. Έτσι εξηγείται και η συνεχής “στοχοποίηση” εκ μέρους της Ν.Δ της Ζωής Κωνσταντοπούλου, το κόμμα της οποίας βρίσκεται εδώ και λίγο καιρό στη δεύτερη θέση των μετρήσεων.

Ο πρωθυπουργός, στην ίδια συνέντευξη, την αποκάλεσε “θηλυκό Βαρουφάκη”, επισημαίνοντας πως η χώρα δεν πρέπει να μπει ξανά στις περιπέτειες του 2015. Η προσπάθεια να αναδειχθεί η άνοδος της Πλεύσης Ελευθερίας ως παράγοντας πολιτικής αστάθειας και επικίνδυνη προοπτική έναντι της σταθερότητας που μπορεί να προσφέρει μία τρίτη θητεία του ιδίου είναι σαφής και αποκαλύπτει τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθεί το κυβερνών κόμμα στην μακρά αυτή προεκλογική περίοδο.

Από τη μία, δηλαδή, θα επισημαίνεται το έλλειμμα κυβερνητικής πρότασης από το ΠΑΣΟΚ, και από την άλλη ο “κίνδυνος Κωνσταντοπούλου”. Άμεσος στόχος της κυβέρνησης είναι με τα μέτρα στήριξης που ανακοινώθηκαν αιφνιδίως μετά το Πάσχα να “διορθώσει” τις πρόσφατες δημοσκοπικές επιδόσεις της και να ανεβάσει το ποσοστό της στην “Εκτίμηση Ψήφου” κοντά ή και λίγο πάνω από το 30%, ώστε να αποτελέσει αυτό εφαλτήριο προς την αυτοδυναμία.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση θέλει να εμφανίζει εικόνα “εργασιοθεραπείας” ( στο πλαίσιο αυτό γίνονται και οι καθημερινές επισκέψεις του πρωθυπουργού στα υπουργεία), και παρεμβάσεων με κοινωνικό πρόσημο.

Όσες εκλογικές αναμετρήσεις χρειαστούν, και τα σενάρια συγκυβέρνησης με το ΠΑΣΟΚ

Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν, βεβαίως, πως ο στόχος της αυτοδυναμίας δεν μπορεί να επιτευχθεί στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση που τοποθετείται -με βάση τη δέσμευση του πρωθυπουργού- τον Μάρτιο του 2027. Και πως θα απαιτηθεί και δεύτερη αναμέτρηση, περίπου ένα μήνα αργότερα, αφού θα έχουν αποβεί άκαρπες οι εντολές σχηματισμού κυβέρνησης που θα δώσει, βάσει του Συντάγματος, στα τρία πρώτα κόμματα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κων. Τασούλας. Θα έχει πολύ μεγάλη αξία για τους πολιτικούς συσχετισμούς, ποιά θα είναι αυτά τα κόμματα. Εάν θεωρήσουμε πως η σημερινή δημοσκοπική κατάταξη, έστω με αυξομειώσεις, ισχύσει σε εκείνη τη χρονική συγκυρία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ως πρόεδρος του πρώτου κόμματος (η πρωτιά της Ν.Δ δεν αμφισβητείται από τους δημοσκόπους) πρέπει να συναντηθεί με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και το Νίκο Ανδρουλάκη. Πιθανότερο σενάριο είναι να “προσπεράσει” την πρώτη και να επιδιώξει συνεννόηση με τον δεύτερο, και είναι βέβαιο πως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ακόμα κι αν κινούμενος θεσμικά συναντηθεί μαζί του, θα αρνηθεί κάθε κυβερνητική συνεργασία.

Όλα αυτά θα οδηγήσουν σε μία δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, όπου η Ν.Δ θα σκληρύνει ακόμα περισσότερο την πόλωση, θα επισείσει τον κίνδυνο μίας βαθιάς πολιτικής και οικονομικής αστάθειας, και θα επιδιώξει την αυτοδυναμία. Εφόσον δεν φτάσει στο περίπου 38% που απαιτείται από τον εκλογικό νόμο για τη συγκρότηση αυτοδύναμης κυβέρνησης, τότε ο γύρος των επαφών μεταξύ των πολιτικών αρχηγών των τριών πρώτων κομμάτων θα συνεχιστεί. Στο Μαξίμου εκτιμούν πως εάν φτάσουμε σε αυτή τη στιγμή (η βασική εκτίμηση είναι πως θα υπάρξει αυτοδυναμία στις δεύτερες κάλπες), και ανάλογα με το πόσους βουλευτές θα έχει εκλέξει η Ν.Δ, το πρόβλημα θα μεταφερθεί στο ΠΑΣΟΚ. Κυβερνητικά στελέχη προβλέπουν πως το ΠΑΣΟΚ μπορεί να φτάσει ακόμα και σε διάσπαση, καθώς θα ασκηθούν έντονες πιέσεις στον κ. Ανδρουλάκη να συναινέσει με όρους στον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.

Πάντως, όπως επισήμανε και η “Καθημερινή”, πολλοί στο «γαλάζιο» στρατόπεδο θεωρούν πως εάν το ΠΑΣΟΚ είναι τρίτο κόμμα, όπως φαίνεται στις δημοσκοπήσεις, «θα δυσκολευτεί να πει “όχι” σε μια συγκυβέρνηση». Η άποψη αυτή έχει φτάσει στη Χαρ. Τρικούπη, με στελέχη του κόμματος να λένε πως «οποιαδήποτε σενάρια συγκυβέρνησης με τη Ν.Δ. είναι σενάρια επιστημονικής φαντασίας»

Την 1η Ιουλίου 2027 πρέπει να υπάρχει κυβέρνηση

Τα χρονικά περιθώρια για να εξελιχθεί, πιθανώς, η παραπάνω διαδικασία είναι αρκετά σφιχτά. Την 1η Ιουλίου του 2027, η Ελλάδα αναλαμβάνει την (6μηνιαία) προεδρία της Ε.Ε, ως εκ τούτου, όσο το δυνατόν νωρίτερα, πρέπει να διαθέτει κυβέρνηση που θα έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για την διαχείριση αυτού του κορυφαίου ευρωπαϊκού ρόλου. Πρακτικά, και λαμβάνοντας υπόψη ότι συνήθως απαιτούνται περίπου τρεις εβδομάδες από τις εκλογές μέχρι τον σχηματισμό κυβέρνησης και την ανακοίνωση των προγραμματικών δηλώσεών της στη Βουλή, η εκλογική διαδικασία πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι τα τέλη Μαϊου ή τις αρχές Ιουνίου.

Με την σοβαρή πιθανότητα (μάλλον βεβαιότητα, με βάση τα σημερινά δημοσκοπικά δεδομένα) να χρειαστούν δύο εκλογικές αναμετρήσεις ώστε να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση, και με το χρονοδιάγραμμα και τη διαδικασία που ορίζει το Σύνταγμα, οι πρώτες κάλπες πρέπει να στηθούν το αργότερο μέχρι το τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου του 2027. Αυτό είναι σε γενικές γραμμές και το χρονικό πλαίσιο που έχει υπονοήσει ο πρωθυπουργός, που είναι βέβαιο ότι γνωρίζει ότι θα απαιτηθούν, ως φαίνεται, δύο εκλογικές αναμετρήσεις.

Μέχρι τώρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αποσαφηνίσει ότι:

  • Δεν θα αλλάξει τον εκλογικό νόμο, παρά το γεγονός ότι έχει δεχτεί εισηγήσεις για τροποποιήσεις που θα επιτρέπουν τον σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης με μικρότερο ποσοστό από το 38% (ακόμα και με 33-34%), ανάλογα, βεβαίως, με το άθροισμα των κομμάτων που δεν θα περάσουν το “κατώφλι” του 3% και θα μείνουν εκτός Βουλής.
  • Θα ηγηθεί ο ίδιος της Ν.Δ στις εκλογές, κάτι που έχει δύο στόχους: πρώτος, διαλύει τα σενάρια εντός της Ν.Δ ότι εφόσον οι δημοσκοπήσεις διατηρούν το κυβερνών κόμμα σε χαμηλά ποσοστά (κάτω από 30%) είναι ενδεχόμενο να αποσυρθεί ώστε να δημιουργήσει προϋποθέσεις κυβερνητικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, και, δεύτερος, για να καταστήσει ακόμα πιό σαφές το δίλημμα “Μητσοτάκης ή πολιτική αστάθεια”. Βεβαίως, στα μέσα του 2027 λήγει η θητεία του Πορτογάλου Αντόνιο Κόστα στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (υπάρχει, ωστόσο, το περιθώριο ανανέωσής της) και ορισμένοι εκτιμούν πως εάν έχουν δημιουργηθεί συσχετισμοί υπέρ του Έλληνα πρωθυπουργού στο ΕΛΚ και στην Κομισιόν, ίσως υπάρξουν δεύτερες σκέψεις. Προσώρας, όμως, τέτοια επιλογή δεν είναι στην ατζέντα του κ. Μητσοτάκη, όμως η “προαγωγή” του Κωστή Χατζηδάκη στην αντιπροεδρία του ΕΛΚ ενισχύει την ούτως ή άλλως ισχυρή παρεμβατικότητά του.
  • Θα σημάνει (ατύπως) την έναρξη της προεκλογικής περιόδου στη ΔΕΘ, με μπαράζ μέτρων -κυρίως φοροελαφρύνσεις- που θα εστιάζουν στη μεσαία τάξη, προνομιακό, άλλοτε, ακροατήριο του πρωθυπουργού. Η σχέση αυτή, όμως, έχει διασαλευτεί με το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και την συρρίκνωση της Ν.Δ στις μετρήσεις των τελευταίων μηνών, κι αυτό δεν έχει συμβεί, όπως αξιολογούν στο Μέγαρο Μαξίμου, κυρίως λόγω των χειρισμών ως προς την τραγωδία των Τεμπών αλλά συνολικά για τα θέματα της καθημερινότητας, της φορολογίας (π.χ ελεύθεροι επαγγελματίες), της ακρίβειας και της ανασφάλειας. Η προσέγγιση του Μαξίμου (και του επικοινωνιολόγου Σταν Γκρίνμπεργκ που έχει επιστρέψει δριμύτερος) είναι ότι η μεσαία τάξη είναι αυτή που θα κρίνει το εκλογικό αποτέλεσμα, όπως και το ότι αυτή είναι πιό ευάλωτη στο δίλημμα περί πολιτικής σταθερότητας. Γι αυτό και όλα τα μέτρα που θα ανακοινωθούν στη ΔΕΘ θα αποσκοπούν στην ανάκτηση της υπεροχής του πρωθυπουργού σε αυτό το ευρύ εκλογικό ακροατήριο, ενώ παράλληλα έχουν ήδη ξεκινήσει στοχευμένες παρεμβάσεις σε συνταξιούχους, ένστολους, κ.ά. Φαίνεται επίσης πως είναι πιθανό να ανακοινωθούν και μειώσεις στους έμμεσους φόρους (ΦΠΑ), κάτι που αφορά ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.

Το μεγάλο “όπλο”

Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα, πάντως, για τον πρωθυπουργό είναι αναμφίβολα η πολυδιάσπαση της αντιπολίτευσης και κυρίως η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να προβάλλει ως αξιόπιστη εναλλακτική λύση διακυβέρνησης. Στην κυβέρνηση θεωρούν …”σύμμαχο” στο δίλημμα που θα τεθεί, τον Νίκο Ανδρουλάκη, όχι φυσικά γιατί επιδιώκει κάτι τέτοιο ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αλλά επειδή η δημοσκοπική κατάρρευση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, μετά την “ευφορία” που ακολούθησε την επανεκλογή του, δεν μοιάζει να είναι εύκολα αναστρέψιμη. Το γεγονός, δε, ότι ο κ. Ανδρουλάκης έχει ναρκοθετήσει τη συνεργασία στην κεντροαριστερά διευκολύνει έτι περαιτέρω τον πρωθυπουργό. Γι αυτό και η τακτική της κυβέρνησης είναι διττή: απαξιώνει τις παρεμβάσεις του ΠΑΣΟΚ, από τη μία, αναδεικνύει ως κίνδυνο την Ζωή Κωνσταντοπούλου, από την άλλη.

Εφόσον, μάλιστα, η δημοσκοπική άνοδος της Πλεύσης Ελευθερίας αποκτήσει πιό μόνιμα χαρακτηριστικά και συνεχιστεί τους επόμενους μήνες, το δίλημμα περί σταθερότητας θα προβάλλει ολοένα και πιό λογικό, όπως εκτιμούν στο Μέγαρο Μαξίμου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο χαρακτηρισμός “θηλυκός Βαρουφάκης” που απέδωσε στην κ. Κωνσταντοπούλου ο πρωθυπουργός σε αυτό ακριβώς αποσκοπεί: να αναδείξει τον κίνδυνο επιστροφής στο …2015, και παράλληλα να υπενθυμίσει εκείνη την περίοδο για να την ταυτίσει έμμεσα με τον Αλέξη Τσίπρα.

Άλλωστε, η μοναδική ίσως πιθανότητα -με τα σημερινά δεδομένα- να υπάρξει “αντίπαλο δέος” στην υπεροπλία του Κυριάκου Μητσοτάκη θα ήταν η πολιτική επιστροφή του πρώην πρωθυπουργού ως επικεφαλής ενός σχήματος συνεργασίας των προοδευτικών δυνάμεων. Όχι γιατί θα μπορούσε να νικήσει στις εκλογές -κάτι τέτοιο έχει απειροελάχιστες πιθανότητες-, αλλά επειδή θα δημιουργούσε έναν αντίπαλο δυναμικό πόλο, μικρής σχετικά εμβέλειας αλλά υπαρκτό.

Στο Μέγαρο Μαξίμου, άλλωστε, γνωρίζουν και αναγνωρίζουν ότι μία τρίτη θητεία Μητσοτάκη δεν θα είναι πολιτικός περίπατος. Η φθίνουσα πορεία της Ν.Δ και η δημιουργία μίας βάσης που πόρρω θα απέχει από το 41% θα δυσκολέψει την τρίτη διακυβέρνηση, πιθανώς θα είναι σχετικά μικρής διάρκειας, ενώ θα δώσει τον χρόνο ανασχηματισμού των πολιτικών δυνάμεων στην κεντροαριστερά. Ο “ελέφαντας στο δωμάτιο” είναι, αναμφίβολα, το ρεύμα αντισυστημισμού που μπορεί σήμερα να μην έχει υπόσταση μελλοντικής διακυβέρνησης, όμως σταδιακά δεν είναι απίθανο να την αποκτήσει.

Σχετικά Άρθρα