Αυτοδιοικητικές εκλογές σε ένα γύρο- Πώς θα λειτουργεί το νέο εκλογικό σύστημα-Επιχειρήματα και αντιδράσεις

Μπορεί ο εκλογικός νόμος των εθνικών εκλογών του 2027 να μην υπάρχει κυβερνητική πρόθεση να αλλάξει, όπως επαναβεβαίωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σε τροχιά αλλαγής εισέρχεται όμως ο εκλογικός νόμος για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Το προανήγγειλαν με δηλώσεις τους τα τελευταία 24ωρα τόσο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, όσο και ο υπουργός Εσωτερικών, Θόδωρος Λιβάνιος που μάλιστα αναμένεται να έχει τις προσεχείς ημέρες και επαφές για το ζήτημα της αυτό με τους εκπροσώπους της Αυτοδιοίκησης.

Στον πυρήνα του νομοσχεδίου που προωθεί η κυβέρνηση βρίσκεται η εκλογή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε έναν γύρο, επιλογή που, σύμφωνα με την ίδια, συνδέεται με την επιδίωξη μεγαλύτερης συμμετοχής αλλά και με την εξοικονόμηση πόρων.

Σύμφωνα με την προτεινόμενη νέα διαδικασία κάθε ψηφοφόρος θα συνεχίσει  να επιλέγει το ψηφοδέλτιο της αρεσκείας του και να βάζει σταυρό στους υποψήφιους δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους που προτιμά. Η αλλαγή που προβλέπεται να επέλθει είναι ότι στο κάτω μέρος των ψηφοδελτίων θα μπορεί προαιρετικά να βάζει σταυρό, ως εναλλακτική ψήφο, και σε έναν από τους υπόλοιπους συνδυασμούς.

Αυτή η προαιρετική συμπληρωματική ψήφος που προβλέπεται στον κυβερνητικό σχεδιασμό ουσιαστικά θα λειτουργεί ως σύστημα αυτόματης διεξαγωγής β΄γύρου. Εάν στην καταμέτρηση το βράδυ των εκλογών ο πρώτος σε ψήφους συνδυασμός δεν ξεπερνά το ελάχιστο ποσοστό που απαιτείται για τη νίκη τότε στους δύο πρώτους σε ψήφους συνδυασμούς θα προστίθενται οι εναλλακτικές ψήφοι των πολιτών οι οποίοι ως πρώτη επιλογή ψήφισαν τους συνδυασμούς που δεν κατέκτησαν μία από τις δύο πρώτες θέσεις.

• Νικητής θα αναδεικνύεται στο τέλος όποιος έχει το μεγαλύτερο άθροισμα ψήφων και εναλλακτικών ψήφων.

Σημειώνεται ότι το ελάχιστο ποσοστό θα προκύψει μέσα από τον διάλογο που θα πραγματοποιηθεί και σύμφωνα με σενάρια που είναι πάνω στο τραπέζι μπορεί να είναι είτε το 42% που ίσχυε το 2006, είτε το 43% που ίσχυε το 2023 ή και το 50% που ίσχυε στις άλλες αυτοδιοικητικές εκλογές.

Κυβερνητικά στελέχη επιχειρηματολογούν για την ανάγκη ενός γύρου επικαλούμενα μεταξύ άλλων  ότι στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας εκλογικών τμημάτων για την εξυπηρέτηση των ετεροδημοτών, με συνέπεια  όσοι κατοικούν μακριά από τον τόπο όπου ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα να είναι υποχρεωμένοι να μετακινηθούν δύο φορές σε διάστημα μίας εβδομάδας ώστε να ψηφίσουν.

Όπως τονίζουν, αυτό συμβάλλει στο πρόβλημα της αυξημένης αποχής στον β’ γύρο. Ως ενδεικτικό παράδειγμα επικαλούνται μάλιστα τις κάλπες του 2023, όταν η συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές μεταξύ των δύο γύρων μειώθηκε από το 52,5% στο 40,7%, ενώ στις ταυτόχρονες εκλογές για τις περιφέρειες η πτώση έφτασε στις 17 μονάδες (35,2%).

• Επικαλούνται επίσης το αυξημένο κόστος λόγω της διεξαγωγής του β’ γύρου, αλλά και τις επιπτώσεις που υπάρχουν σε σειρά άλλων δραστηριοτήτων, καθώς κλείνουν εκ νέου τα σχολεία κλπ.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης δήλωσε στην ΕΡΤ πως το νομοσχέδιο είναι υπό συζήτηση και η κυβέρνηση περιμένει και προτάσεις, εξήγησε ωστόσο και από την δική του πλευρά πως η εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών από τον α’ γύρο κατέστη προτεραιότητα για τρεις λόγους: Λιγότερη ταλαιπωρία για τους πολίτες που θα πάνε μια φορά να ψηφίσουν και όχι δύο,  εξοικονόμηση πόρων ώστε να μπορέσει το κράτος να δώσει και περισσότερα στους δικαστικούς και εκλογικούς αντιπροσώπους που είναι όλη μέρα στις εφορευτικές επιτροπές, αλλά και αύξηση συμμετοχής καθώς έχει παρατηρηθεί πως οι δεύτεροι γύροι είναι χαμηλής συμμετοχής.

Οι κυβερνητικές προθέσεις προκαλούν πάντως ήδη και αντιδράσεις όπως διεφάνη και από την αντίδραση του δημάρχου Αθηναίων, Χάρη Δούκα στις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, καθώς κατηγόρησε με ανάρτησή του την κυβέρνηση ότι “μεθοδεύει έναν εκλογικό νόμο -Φρανκεστάιν για την Αυτοδιοίκηση που καταργεί την δημοκρατική νομιμοποίηση των αιρετών της” και ότι επιχειρεί με τις παρεμβάσεις της να διασφαλίσει ότι το παράδειγμα της Αθήνας του 2023 δεν θα ξανασυμβεί”.