Στο “μικροσκόπιο” τα μέτρα ενίσχυσης- Αναλυτικά παραδείγματα με βάση τα κριτήρια για ενοικιαστές και συνταξιούχους

Η Κομισιόν υπολόγισε σε 1,1 δισ. ευρώ. τη μόνιμη δημοσιονομική υπεραπόδοση που επιτεύχθηκε το 2024, κυρίως μέσω της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής. Σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες σε ενοικιαστές και συνταξιούχους θα διατεθούν 600 εκατ. ευρώ. Οι πρώτοι θα παίρνουν επιστροφή ενός ενοικίου, μέχρι του ποσού των 900 ευρώ. Προϋπόθεση, το μίσθωμα να καταβάλλεται για πρώτη κατοικία ή και για φοιτητική στέγη και με απόδειξη.

Στόχος, να περιοριστούν τα αδήλωτα εισοδήματα από ενοίκια, αφού το μέσο δηλωθέν μίσθωμα είναι μόλις 255 ευρώ.

Οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν 250 ευρώ κάθε Νοέμβριο.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

1. Ενοίκια: Από τον Νοέμβριο φέτος θα επιστρέφεται το 1/12 των ενοικίων έως 800 ευρώ τον μήνα, συν 50 ευρώ για κάθε παιδί έως τα 900 ευρώ.

Η επιστροφή θα ισχύει και για τις φοιτητικές κατοικίες. Ισχύει εισοδηματικό κριτήριο (όπως στο «Σπίτι μου ΙΙ»): έως 20.000 ευρώ για άγαμο, 28.000 ευρώ για έγγαμο συν 4.000 ευρώ για κάθε παιδί.

Για τις μονογονεϊκές οικογένειες το όριο ανεβαίνει στις 31.000 ευρώ ετήσιο εισόδημα συν 5.000 ευρώ για κάθε παιδί. Επίσης, θα ισχύσει περιουσιακό κριτήριο έως 120.000 ευρώ συν 20.000 ευρώ για κάθε μέλος του νοικοκυριού. Μια οικογένεια με δύο παιδιά, εκ των οποίων το ένα σπουδάζει και πληρώνει ενοίκιο, θα μπορεί να πάρει έως 1.700 ευρώ.

Υπολογίζεται ότι 948.000 νοικοκυριά είναι επιλέξιμα, που αντιστοιχούν στο 80% των ενοικιαστών με βάση τις δηλώσεις του 2024. Το κόστος του μέτρου ανέρχεται σε 230 εκατ. ευρώ. Το μέτρο αποτελεί και ένα κίνητρο για να δηλώνεται το πραγματικό ενοίκιο στην εφορία (καθώς η επιστροφή θα γίνει με βάση τις φορολογικές δηλώσεις). Οπως είπε ο κ. Πιερρακάκης, το μέσο ενοίκιο που δηλώνεται σήμερα είναι 255 ευρώ.

Το μέτρο θα ισχύει, όπως διευκρινίσθηκε, και για μεγαλύτερα ενοίκια από 800 ευρώ, αλλά η επιστροφή θα αφορά ποσό έως 800 ευρώ για 12μηνη ενοικίαση. Επίσης, θα αφορά και μικρότερου διαστήματος ενοικίαση (π.χ. καθηγητών στην επαρχία που νοικιάζουν για εννέα μήνες) για το 1/12 του μισθώματος που καταβάλλεται τον χρόνο. Ακόμη, κάποιος μπορεί να έχει αλλάξει σπίτι μέσα στον χρόνο, οπότε θα προστίθενται τα ενοίκια και θα αφαιρείται πάντα το 1/12. Η επιστροφή, όπως είπε ο κ. Πιερρακάκης, αντιστοιχεί σε μείωση ενοικίου κατά 8,5%.

2. Συνταξιούχοι: Θα παίρνουν 250 ευρώ καθαρά κάθε 30/11 όσοι είναι άνω των 65 ετών και έχουν οικογενειακό εισόδημα έως 14.000 ευρώ και περιουσία έως 200.000 ευρώ ή –για τους έγγαμους– εισόδημα έως 26.000 ευρώ και περιουσία έως 300.000 ευρώ. Από το μέτρο θα επωφεληθούν επίσης οι ανασφάλιστοι υπερήλικες, καθώς και οι δικαιούχοι επιδομάτων αναπηρίας ΟΠΕΚΑ και ΕΦΚΑ. Περίπου 1.440.000 πολίτες, το 62% του συνόλου των συνταξιούχων, υπολογίζεται ότι θα επωφεληθούν από το μέτρο αυτό, το οποίο κοστίζει στον προϋπολογισμό 360 εκατ. ευρώ.

3. Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων: Αυξάνεται κατά 500 εκατ. ευρώ, για να φτάσει τα 14,6 δισ. ευρώ. Μεταξύ άλλων θα στηριχθούν έργα που αφορούν την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, τη ναυτιλία –για τις άγονες γραμμές– και τις δομές φιλοξενίας ασυνόδευτων παιδιών. Το 2026, το ΠΔΕ θα ανέλθει στα 16,9 δισ. ευρώ.

Παραδείγματα επιστροφής ενοικίου:

• Άγαμος με ενοίκιο 500 ευρώ/μήνα (6.000 ευρώ ετησίως), χωρίς παιδιά: επιστροφή 500 ευρώ
• Οικογένεια με δύο παιδιά, ενοίκιο 1.200 ευρώ/μήνα (14.400 ευρώ ετησίως): επιστροφή 800 + 2×50 = 900 ευρώ
• Φοιτητής με ενοίκιο 350 ευρώ/μήνα (4.200 ευρώ ετησίως): επιστροφή 350 ευρώ
• Οικογένεια με κύρια κατοικία 750 ευρώ/μήνα και φοιτητική 400 ευρώ/μήνα: επιστροφή  750 + 400 = 1.150 ευρώ
• Τρίτεκνη οικογένεια με ενοίκιο 950 ευρώ/μήνα: επιστροφή 800 + 3×50 = 950 ευρώ
• Δύο φοιτητικές κατοικίες των 550 ευρώ/μήνα: επιστροφή έως 800 ευρώ για καθεμία, αν πληρούνται εισοδηματικά κριτήρια
• Οικογένεια με 1 τέκνο και εισόδημα 35.000 ευρώ: απορρίπτεται καθώς υπερβαίνει το όριο των  32.000 ευρώ   -Νοικοκυριό με περιουσία 190.000 και 2 μέλη:  απορρίπτεται (όριο: 140.000€)  – Μίσθωση Airbnb ή πληρωμή με μετρητά: απορρίπτεται

Παραδείγματα για το επίδομα στους συνταξιούχους

Για παράδειγμα, τα 250 ευρώ θα λάβει κάποιος τον Νοέμβριο, αν έχει συμπληρώσει τα 65 έτη και εφόσον πληρώθηκε σύνταξη τον Σεπτέμβριο, σε περιπτώσεις όπως οι εξής:

• άγαμος με μηνιαίο εισόδημα 1.166 ευρώ συνολικά από συντάξεις, χωρίς κανένα έσοδο από άλλη πηγή
• χήρος ή χήρα με σύνταξη 450 ευρώ το μήνα (5.400 ευρώ το χρόνο) και επιπλέον μισθό ή άλλα εισοδήματα εφόσον δεν ξεπερνούν τα 8.600 ευρώ το χρόνο
• ζευγάρι όπου ο ένας μόνον λάμβανε πέρυσι από συντάξεις έως και 2.166 ευρώ το μήνα, αλλά ο άλλος δεν είχε καθόλου εισόδημα
• ζευγάρι συνταξιούχων που και οι δύο μαζί λάμβαναν συντάξεις 2.166 ευρώ αθροιστικά κάθε μήνα, χωρίς να διαθέτουν κανένα άλλο εισόδημα. Αυτοί θα λάβουν μάλιστα από 250 ευρώ ο καθένας, δηλαδή 500 ευρώ συνολικά.

Καθώς κριτήριο δεν θα είναι αν παίρνει πχ. 700 ή 800 ευρώ, αλλά το συνολικό φορολογητέο εισόδημά του, προκύπτουν και άλλες περιπτώσεις. 

Για παράδειγμα:

• μόνος συνταξιούχος που βγήκε σε σύνταξη πχ τον Σεπτέμβριο του 2024 και επί 4 μήνες εισέπραττε σύνταξη από 3.500 ευρώ, δηλαδή συνολικά 14.000 ευρώ μέσα στο 2014: θα πάρει 250 ευρώ τον Νοέμβριο. Ωστόσο δεν θα τα λάβει το 2026. Ενώ αν εργαζόταν πέρυσι μέχρι να πάρει σύνταξη και είχε και εισοδήματα από μισθό μέσα στο 2024, υπερβαίνει το όριο των 14.000 και αποκλείεται.
• αντιθέτως, χαμηλοσυνταξιούχος που φορολογείται με τεκμήρια άνω των 14.000 ευρώ και δεν μπορεί να τα καλύψει, χάνει το επίδομα. Για συνταξιούχους άνω των 65 ετών πάντως εφαρμόζεται μείωση 30% στα τεκμήρια, ενώ αναμένεται και περαιτέρω μείωση το 2026.

Την ίδια παροχή θα λάβουν επίσης:

• δικαιούχοι προνοιακών παροχών αναπηρίας από τον ΟΠΕΚΑ (περίπου 193.000 άτομα).
• περίπου 300.000  δικαιούχοι επιδομάτων αναπηρίας. Συγκεκριμένα: Δικαιούχοι εξωιδρυματικού επιδόματος, επιδόματος νόσου και ανικανότητας συνταξιούχων Δημοσίου, επιδόματος απολύτου αναπηρίας συνταξιούχων π. ΟΓΑ, και άλλων σχετικών επιδομάτων που καταβάλλονται από τον e-ΕΦΚΑ ή το Δημόσιο.
• Για τους τελευταίους πάντως, δεν ισχύουν περιουσιακά κριτήρια όπως για τους περίπου 1,1 εκατομμύρια συνταξιούχους (200.000 ευρώ για άγαμη-ο/χήρα-ο/διαζευγμένη-ο  ή 300.000 ευρώ για ζευγάρια). Αν όμως κάποιοι εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες δικαιούχων (πχ συνταξιούχοι με επίδομα αναπηρία ΕΦΚΑ) λαμβάνουν μόνο μία φορά την παροχή, και όχι εις διπλούν.

Ποιοι είναι οι “χαμένοι”

Προφανώς, παρά το πλεόνασμα – μαμούθ, η περίμετρος των μέτρων είναι περιορισμένη μια και η κυβέρνηση, αφενός ανησυχεί για τον πληθωρισμό αλλά αφετέρου δεν επιδιώκει να εξαντλήσει τα περιθώρια, μια και η χρονιά έχει δρόμο ακόμη.

Αναπόφευκτα υπάρχουν πολλοί και πολλές που μένουν εκτός. Έτσι στους  χαμένους εντάσσονται όσοι έχουν εισοδήματα πάνω από τα  εισοδηματικά όρια που τίθενται. Ουσιαστικά αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι της μεσαίας τάξης που τίθεται εκτός προφανώς και πάλι όπως συνέβη και στο παρελθόν.

Επίσης δομικά στοιχεία όπως η υπερφορολόγηση της εργασίας, οι αυξημένοι συντελεστές Φ.Π.Α., η μη η  τιμαριθμοποίηση της φορολόγησης κλίμακα, στοιχεία που συνιστούν βασικά χαρακτηριστικά της τρέχουσα συγκυρίας  δε θεραπεύονται αλλά παραπέμπονται στην καλύτερη περίπτωση συη ΔΕΥ.

Παράλληλα, ειδικά στο θέμα των ενοικίων αυτοί που δηλώνουν χαμηλότερο ενοίκιο από αυτό που πληρώνουν θα βρεθούν προ δύσκολων αποφάσεων.

Βέβαια η επιλογή των λεγομένων μαύρων ενοικίων είναι μονόδρομος για πολλούς ενοικιαστές, καθώς με αυτό τον τρόπο μπορούν να βρουν ένα καλύτερο σπίτι, αλλά ταυτόχρονα ν  απόμειώσουν και το μίσθωμα τους. Άρα τελικά μένει να φανεί αν τα 800 € είναι περισσότερα από τυχόν έκπτωση που τυγχάνουν από την καταβολή μαύρο ενοικίων.

Βέβαια  το θέμα της στέγης λύνονται μόνο με την αύξηση της προσφοράς, με την πολεοδόμηση εκτάσεων, με ολοκληρωμένο αστικό σχεδιασμό που θα τονώσει την σκοτεινές γειτονιές και θα ανοίξει σπίτια που παραμένουν κλειστά.