Το μάθημα του Φραγκίσκου σε εμάς τους Ορθόδοξους…

Στο “Coclave” (Κονκλάβιο) του Έντουαρντ Μπέργκερ που πρόσφατα κέρδισε το Όσκαρ καλύτερα προσαρμοσμένου σεναρίου (από το βιβλίο του Ρόμπερτ Χάρις), ο θάνατος του Πάπα οδηγεί σε μία διπλή μάχη, εξουσίας από τη μία, αλλά και προσπάθειας να διατηρηθεί η προοδευτική κατεύθυνση της Καθολικής Εκκλησίας, από την άλλη, σε ένα από τα πιό παλιά μυστικά συμβούλια, την Σύναξη των Καρδιναλίων για την διαδοχή του Ποντίφηκα. Η σύμπτωση με τον θάνατο του “Πάπα των Πτωχών” και τη διαδικασία που ακολουθεί τις επόμενες ημέρες είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακή.
Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο ήταν ίσως ο πιό συμπαθής και προοδευτικός Πάπας της σύγχρονης εποχής. Ο Φραγκίσκος κατόρθωσε να ανατρέψει πολλά από τα συντηρητικά συστήματα εξουσίας στο Βατικανό και να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη εκατομμυρίων καθολικών σε ολόκληρο τον κόσμο στην Καθολική Εκκλησία. Πολλές φορές σπάζοντας τα στερεότυπα, κυρίως, όμως, επαναφέροντας τον Άνθρωπο στο επίκεντρο.
Τάχθηκε υπέρ της δραστικής αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και καταλόγισε τις ευθύνες γι’ αυτήν στις πλούσιες χώρες. Επέκρινε την κυβέρνηση Τραμπ για τις μαζικές απελάσεις μεταναστών. Ζήτησε να διερευνηθεί αν οι στρατιωτικές ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα νομικά συνιστούν γενοκτονία. Εξήγησε ότι οι επαναστατικές αλλαγές στην τεχνολογία δεν πρέπει να αφήσουν πίσω τους ευάλωτους. Επίσης, ανέτρεψε παραδόσεις αιώνων που απέκλειαν από τους κόλπους της εκκλησίας διαζευγμένους, ομοφυλόφιλους ή διεμφυλικούς, άνοιξε τον δρόμο για γυναίκες διακόνους, δημοσιοποίησε «με ντροπή και μεταμέλεια» 2.000 ονόματα καθολικών ιερέων και επισκόπων που εμπλέκονταν σε υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων.
Το πώς η Καθολική Εκκλησία θα διαχειριστεί αυτή τη σπουδαία κληρονομιά του Φραγκίσκου θα το κρίνει το Κονκλάβιο. Ωστόσο, ο Αργεντίνος ιερέας που έγινε ο πρώτος λατινοαμερικανός Πάπας μπορεί να αξιοποιηθεί ως παράδειγμα και για την καθ΄ ημάς ορθόδοξη Εκκλησία, η οποία εκ της φύσεως της θεωρείται πιό ανθρωποκεντρική. Είναι έτσι, όμως;
Το “υπόδειγμα” που αφήνει θα άξιζε να αποτελέσει τον καμβά της ανάλυσης σχετικά με την απουσία ανάλογου προοδευτισμού σε μία Εκκλησία -σαν τη δική μας- που εκ δόγματος και κοσμοθεωρίας είναι πιό προοδευτική από τον “βαθύ” καθολικισμό. Ποιός ορθόδοξος Αρχιερέας θα έλεγε, για παράδειγμα, αυτό που είπε ο Φραγκίσκος για τους γκέϊ: “ποιός είμαι εγώ που θα τους κρίνω και θα τους κρατήσω εκτός Εκκλησίας;”. Ή ποιός θα τολμούσε να πάρει θέση για όσα συμβαίνουν στον κόσμο μας με τους πολέμους, τις γενοκτονίες, την αλόγιστη χρήση της τεχνολογίας, τα συμφέροντα των ισχυρών; Ποιός θα ύψωνε φωνή κριτικής στον Τραμπ, όταν τις προάλλες είδαμε (με λύπη) τον συνήθως μετριοπαθή Αρχιεπίσκο Ιερώνυμο να τον εγκωμιάζει στη συνέντευξή του στο φιλοτραμπικό Breitbart;
Είναι αλήθεια πως σε αρκετές περιπτώσεις ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος εκδήλωσε παρόμοιες προοδευτικές απόψεις, όμως η πλειονότητα στην δική μας Ιερά Σύνοδο απαρτίζεται από εκπροσώπους του βαθέως συντηρητισμού, από αρχιερείς που συχνά προτρέπουν προς τη μισαλλοδοξία, τους αποκλεισμούς και εν τέλει τον διχασμό. Υπάρχουν, βεβαίως, όλοι αυτοί και στο καθολικό Κονκλάβιο, γι΄ αυτό και η 12αετής παποσύνη του Φραγκίσκου αναγνωρίζεται ως μία ρωγμή στον αναχρονισμό και τις νοοτροπίες του που διέπουν τα εκκλησιαστικά κλειστά συστήματα εξουσίας.