Πάπας Φραγκίσκος: Οι επικρατέστεροι διάδοχοι-Η περίοδος πένθους και το τελετουργικό της ταφής του

Ο καρδινάλιος Γιόζεφ Φάρελ, προσωρινός διοικητής του Βατικανού, ανακοίνωσε επίσημα τον θάνατο του πάπα Φραγκίσκου με την ακόλουθη γραπτή δήλωση:«Αγαπητές αδελφές και αδελφοί, με βαθύ πόνο πρέπει να ανακοινώσω τον θάνατο του Αγίου Πατέρα μας Φραγκίσκου. Στις 7:35 σήμερα το πρωί, ο επίσκοπος της Ρώμης Φραγκίσκος επέστρεψε στον Οίκο του Πατρός. Το σύνολο της ζωής του αφιερώθηκε στην υπηρεσία προς τον Κύριο και την Εκκλησία του.»Μας δίδαξε να ζούμε τις αξίες του Ευαγγελίου με πίστη, θάρρος και οικουμενική αγάπη. Ειδικά υπέρ των φτωχότερων και περιθωριοποιημένων. Με απεριόριστη ευγνωμοσύνη για το παράδειγμά του, πραγματικού μαθητή του Κυρίου Ιησού, παραδίδουμε την ψυχή του πάπα Φραγκίσκου στην πλήρη ελέους αγάπη του Θεού»

Οι καμπάνες της Νοτρ Νταμ ήχησαν 88 φορές στις 11.00 τιμώντας τον πάπα Φραγκίσκο.

«88 κτυπήματα για 88 χρόνια ζωής…θα ακολουθήσει ομοβροντία από όλες τις καμπάνες του καθεδρικού ναού», εξήγησε η υπηρεσία της Παναγίας των Παρισίων. Θα ακολουθήσει μεσημεριανή, απογευματινή λειτουργία και εσπερινή προσευχή προς τιμήν του πάπα Φραγκίσκου.

Τον θάνατό του ακολουθεί ένα αυστηρά καθορισμένο πρωτόκολλο που έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια των αιώνων, με ορισμένες μάλιστα παραδόσεις του Βατικανού να χρονολογούνται από την αρχαία Ρώμη. 

Στο τέλος αυτής της διαδικασίας, θα εκλεγεί ο νέος ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας σε μία εκλογική διαδικασία γεμάτη ένταση, με προοδευτικούς και συντηρητικούς καρδιναλίους να διεκδικούν τον έλεγχο ενός θεσμού με πάνω από ένα δισεκατομμύριο πιστούς παγκοσμίως.

Η επιβεβαίωση του θανάτου του Πάπα είναι παραδοσιακά καθήκον του camerlengo (ανώτερος αξιωματούχος του Βατικανού). Αυτή τη στιγμή, το αξίωμα κατέχει ο ιρλανδικής καταγωγής Καρδινάλιος Κέβιν Φάρελ.

Αν ακολουθηθεί η παράδοση, ο Φάρελ θα επισκεφθεί τη σορό του Πάπα Φραγκίσκου στο ιδιωτικό του παρεκκλήσι και θα φωνάξει το όνομά του για να τον «ξυπνήσει».

Αν ο Ποντίφικας δεν ανταποκριθεί, σύμφωνα με την παράδοση, το δαχτυλίδι του – το οποίο χρησιμεύει ως σφραγίδα για τα επίσημα παπικά έγγραφα – καταστρέφεται ή παραμορφώνεται, σηματοδοτώντας το τέλος της θητείας του και τα παπικά διαμερίσματα σφραγίζονται.

Η περίοδος πένθους

Ο θάνατος του Πάπα ακολουθείται από εννέα ημέρες πένθους, γνωστές ως Novendiale, μία παράδοση με ρίζες στη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Η Ιταλία, επίσης, κηρύσσει συνήθως εθνικό πένθος.

Το σώμα του Πάπα θα ευλογηθεί, θα ντυθεί με παπικά άμφια και θα εκτεθεί στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου για δημόσιο προσκύνημα. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, μεταξύ αυτών ξένοι ηγέτες και επίσημοι, θα στηθούν στην ουρά για να αποτίσουν φόρο τιμής.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Αγία Έδρα εισέρχεται σε μία μεταβατική φάση που ονομάζεται sede vacante (“η έδρα είναι κενή”), κατά την οποία η διακυβέρνηση της Εκκλησίας περνά προσωρινά στο Κολλέγιο των Καρδιναλίων (Το Κονκλάβιο) αν και καμία σημαντική απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί μέχρι να εκλεγεί νέος Πάπας.

Η ταφή

Η κηδεία του Πάπα πιθανότατα θα γίνει στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου, με χιλιάδες πενθούντες να συρρέουν στο Βατικανό. Η τελετή θα προεδρεύεται από τον κοσμήτορα του Κολλεγίου των Καρδιναλίων, τον 91χρονο Ιταλό Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε.

Παραδοσιακά, ο Πάπας θάβεται στις σπηλιές του Βατικανού, κάτω από τη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, όπου βρίσκονται σχεδόν 100 παπικές ταφές, συμπεριλαμβανομένης αυτής του προκατόχου του Φραγκίσκου, Πάπα Βενέδικτου ΙΣΤ’, ο οποίος παραιτήθηκε το 2013 και πέθανε το 2022.

Ωστόσο, ο Φραγκίσκος δήλωσε το 2023 ότι επέλεξε τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε (Santa Maria Maggiore) στη Ρώμη ως τελευταία του κατοικία, καθιστώντας τον τον πρώτο Πάπα εδώ και έναν αιώνα που θάβεται εκτός Βατικανού.

Σύμφωνα με την παράδοση, ο Πάπας θάβεται σε τρία φέρετρα: ένα από κυπαρίσσι, ένα από ψευδάργυρο και ένα από φτελιά, τοποθετημένα το ένα μέσα στο άλλο. Ο Πάπας Φραγκίσκος, όμως, έχει ζητήσει να ταφεί σε ένα μόνο φέρετρο κατασκευασμένο από ξύλο και ψευδάργυρο.

«Habemus Papam»: Η εκλογή του νέου Πάπα

Δύο με τρεις εβδομάδες μετά την κηδεία του Πάπα, το Κολέγιο των Καρδιναλίων θα συνέλθει στην Καπέλα Σιξτίνα για να πραγματοποιήσει το Κονκλάβιο, την άκρως μυστική διαδικασία εκλογής νέου Πάπα.

Την ημέρα της ψηφοφορίας, η Καπέλα Σιξτίνα, με τη φημισμένη οροφή της ζωγραφισμένη από τον Μιχαήλ Άγγελο, σφραγίζεται και οι καρδινάλιοι, οι οποίοι έχουν δώσει όρκο εχεμύθειας, κλειδώνονται μέσα.

Μόνο οι καρδινάλιοι κάτω των 80 ετών έχουν δικαίωμα ψήφου. Περίπου 120 θα ψηφίσουν μυστικά για τον υποψήφιο που επέλεξαν, γράφοντας το όνομά τους σε ένα ψηφοδέλτιο και τοποθετώντας το σε ένα δισκοπότηρο στην κορυφή της Αγίας Τράπεζας.

Εάν κανένας υποψήφιος δεν λάβει την απαιτούμενη πλειοψηφία των 2/3, πραγματοποιείται άλλος ένας γύρος ψηφοφορίας. Μπορεί να υπάρξουν έως και τέσσερις γύροι ανά ημέρα. 

Μόλις καταμετρηθούν τα ψηφοδέλτια, καίγονται σε μία σόμπα μέσα στην Καπέλα Σιξτίνα, η οποία έχει εγκατασταθεί εκ των προτέρων από τους πυροσβέστες του Βατικανού. Μία δεύτερη σόμπα καίει μια χημική ουσία που στέλνει ένα σήμα καπνού μέσω μιας καμινάδας στον έξω κόσμο: Μαύρος καπνός σημαίνει ότι δεν έχει επιλεγεί νέος πάπας, λευκός καπνός σημαίνει ότι έχει.

Μόλις εκλεγεί, ο νέος Πάπας εμφανίζεται στο μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου και ανακοινώνεται: «Habemus papam – Έχουμε Πάπα».

1. Καρδινάλιος Πιέτρο Παρολίν

Ο υπουργός Εξωτερικών του Βατικανού, Πιέτρο Παρολίν, υπηρέτησε στο Βατικανό για 11 χρόνια. Είναι ο πιο υποψήφιος για να διαδεχθεί τον Πάπα Φραγκίσκο.

Ο Παρολίν θεωρείται πολιτικά μετριοπαθής. Έχει περάσει τη σταδιοδρομία του συμμετέχοντας στη διπλωματική πτέρυγα του Βατικανού, στη Νιγηριανή και στη Μεξικανική εκκλησία και διορίστηκε καρδινάλιος το 2014 από τον Πάπα Φραγκίσκο. 

2. Καρδινάλιος Φριντολίν Αμπόνγκο Μπεσούνγκου 

Ο Πρόεδρος του Συμποσίου των Επισκοπικών Διασκέψεων της Αφρικής και της Μαδαγασκάρης, Φριντολίν Αμπόνγκο Μπεσούνγκου, έγινε πρωτοσέλιδο όταν απέρριψε αμφιλεγόμενη δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου.

Ο συντηρητικός Καπουτσίνος αντιτάχθηκε στο δόγμα Fiducia supplicans, το οποίο επιτρέπει στους ιερείς να ευλογούν ανύπαντρα και ομόφυλα ζευγάρια, άκυρα και άκυρα στην Αφρική.

Ο Μπεσούνγκου έλαβε την ευλογία του Πάπα σε έκτακτη συνάντηση το 2023, λίγο μετά την κυκλοφορία του δόγματος, όπως αναφέρει η Catholic Herald. Ο παπισμός του Μπεσούνγκου θα στεκόταν ισχυρό πλήγμα των αριστερών αρχών του Φραγκίσκου. Ο σημερινός πάπας διόρισε τον Μπεσούνγκου καρδινάλιο το 2019.

3. Καρδινάλιος Βιμ Άικ

Ο Βίλεμ Γιάκομπους Άικ, πρώην γιατρός, θεωρείται ένας από τους πιο συντηρητικούς υποψήφιους.

Το 2015, βοήθησε στη συγγραφή του «Eleven Cardinals Speak on Marriage and Family: Essays from a Pastoral Viewpoint». Το άρθρο αντιτάχθηκε σθεναρά στην υποστήριξη του Πάπα Φραγκίσκου για τον πολιτικό γάμο. Ο Άικ έγραψε ότι ήταν μια μορφή δομημένης και θεσμοθετημένης μοιχείας.

Επέκρινε επίσης την αδυναμία του σημερινού Πάπα να καταπολεμήσει την πρόταση της Διάσκεψης των Γερμανών Επισκόπων να επιτρέψει στους προτεστάντες συζύγους να λάβουν τη Θεία Ευχαριστία στις Καθολικές εκκλησίες. Σε ένα άρθρο, ο Eijk περιέγραψε την απόφαση του Πάπα για το θέμα ως ακατανόητη. 

4. Καρδινάλιος Πήτερ Έρντο

Ο Πήτερ Έρντο της Ουγγαρίας υπήρξε από καιρό εξέχουσα προσωπικότητα στη σύγχρονη εκκλησιαστική πολιτική. Ως συντηρητικός, ο Έρντο προηγουμένως αντιτάχθηκε στην πρακτική των διαζευγμένων και επαναζευγμένων Καθολικών να λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία.

Εναντιώθηκε επίσης ρητά στις ευρωπαϊκές χώρες που δέχονται πρόσφυγες, δηλώνοντας ότι είναι το ίδιο με την εμπορία ανθρώπων. Ο Έρντο διορίστηκε καρδινάλιος το 2003 από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’.

5. Καρδινάλιος Λουίς Αντόνιο Ταγκλ

Ο Λουίς Αντόνιο Ταγκλ κατάγεται από τις Φιλιππίνες. Υπηρετεί ως Αντινομάρχης για το Πρώτο Τμήμα της Γραμματείας Ευαγγελισμού του Βατικανού και ως Πρόεδρος της Διαθρησκευτικής Επιτροπής για Θρήσκους που έχουν Ομολογήσει.

Ο Ταγκλ αποκαλείται «Ασιάτης Πάπας Φραγκίσκος». Θεωρείται αριστερός και επικριτικός για τη μεταχείριση της εκκλησίας προς την LGBT κοινότητα και τους διαζευγμένους και ξαναπαντρεμένους Καθολικούς.

Σε συνέντευξή του το 2015, δήλωσε ότι η σκληρή στάση της εκκλησίας για τους ομοφυλόφιλους, τις χωρισμένες γυναίκες και τις ανύπαντρες μητέρες έχει βλάψει τον στόχο της για τη διάδοση του Ευαγγελίου.