Η Κίνα θέτει τους κανόνες στον πόλεμο με τις σπάνιες γαίες και οι ΗΠΑ αιφνιδιάστηκαν

Σαμάριο, γαδολίνιο, τέρβιο, δυσπρόσιο, λουτέσιο, σκάνδιο και ύτριο αποτελούν βασικό υλικό για μαχητικά αεροσκάφη, ανεμογεννήτριες, μαγνητικούς τομογράφους, συστήματα ρομποτικής, ηλεκτρικά οχήματα, ηλεκτρονικές συσκευές. Η Κίνα προμηθεύει σχεδόν το 90% αυτών των στοιχείων. Μετά τις ανακοινωσεις Τραμπ ως “Hμέρα Aπελευθέρωσης” το Πεκίνο πάγωσε τις παραδόσεις αιφνιδιάζοντας τους αμερικανούς εισαγωγείς. Η κίνηση αυτή ήταν άκρως στρατηγική.

Επίσης το Πεκίνο, σύμφωνα με το Bloomberg, έχει δώσει εντολή στις αεροπορικές εταιρείες της να μην παραλάβουν άλλα Boeing. Οι μετοχές της Boeing υποχώρησαν κατά 3% στις προσυνεδριακές συναλλαγές, ενώ εκείνες της Airbus αυξήθηκαν κατά 1% την Τρίτη.

Στην General Dynamics και τη Raytheon οι καθυστερήσεις στις αποστολές σπάνιων γαιών αναμένεται να επιβραδύνουν τις γραμμές παραγωγής αμυντικών προϊόντων. Στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων, η Tesla και άλλοι προετοιμάστηκαν για τη γνώριμη, από την πανδημία, αναστάτωση της αλυσίδας εφοδιασμού.

Βέβαια, αυτή τη φορά δεν πρόκειται για λίθιο ή νικέλιο, τα βασικά στοιχεία της μπαταρίας, αλλά για τους μαγνήτες στον πυρήνα του κινητήρα της φουτουριστικής εκδοχής της αυτοκίνησης.

ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣ:

Ο Τζέιμς Λιτίνσκι, εκτελεστικός πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της MP Materials, δήλωσε στους New York Times ότι οι προμήθειες σπάνιων γαιών για στρατιωτικούς σκοπούς προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία. «Τα μη στελεχωμένα αεροσκάφη και η ρομποτική θεωρούνται ευρέως το μέλλον του πολέμου και, με βάση όλα όσα βλέπουμε, οι κρίσιμες εισροές για τη μελλοντική μας εφοδιαστική αλυσίδα έχουν κλείσει», δήλωσε.

Η εταιρεία του Τζέιμς Λιτίνσκι διαχειρίζεται το Mountain Pass, ωστόσο, όπως και μεγάλο μέρος της εγχώριας βιομηχανίας, στέλνει το υλικό της στην Κίνα για επεξεργασία. Η εξάρτηση αυτή, τώρα γίνεται απειλητική….

Τι είναι το Mountain Pass

Οι αμερικανικές επιχειρήσεις, σε αντίθεση με ορισμένες από τις αντίστοιχες ιαπωνικές, δεν διατηρούν μεγάλα αποθέματα. Η ιδέα της αποθήκευσης του πανάκριβου οξειδίου του δυσπροσίου στα 204 δολάρια/κιλό δεν είχε ποτέ οικονομικό νόημα. Τώρα, μοιάζει με λανθασμένη στρατηγική.

Οι περιορισμοί, πάντως, δεν απευθύνονται μόνο στις ΗΠΑ, όπως γράφουν οι New York Times. Οι τελωνειακοί υπάλληλοι στα κινεζικά λιμάνια φέρονται να έχουν αρχίσει να εμποδίζουν τις εξαγωγές βαρέων μαγνητών σπάνιων γαιών προς την Ιαπωνία, τη Γερμανία και άλλες χώρες. Η επιβολή της νομοθεσίας είναι άνιση –ορισμένα λιμάνια εξακολουθούν να αφήνουν να περνούν φορτία με αντίστοιχο εμπόρευμα– αλλά το μήνυμα είναι αδιαμφισβήτητο εκ μέρους του Πεκίνου: η στρόφιγγα είναι στα χέρια μας.

• Η αντίδραση του Ντόναλντ Τραμπ ήταν γρήγορη στον τόνο αλλά αργή στην εκτέλεση. Ενα εκτελεστικό διάταγμα βρίσκεται στα σπάργανα, που προβλέπει, όπως γράφεται, τη δημιουργία εθνικού αποθέματος και την επιτάχυνση της εξόρυξης στους πυθμένες των αμερικανικών θαλασσών. Το διάταγμα βασίζεται στον νόμο περί αμυντικής παραγωγής.

Οπως είναι, όμως, αναμενόμενο, οι αλυσίδες εφοδιασμού χρειάζονται χρόνια για να αναπροσανατολιστούν. Προσώρας, η αμερικανική βιομηχανία και οικονομία αναζητούν την πυξίδα τους.

Ο Καναδάς, αντίθετα, κινήθηκε πιο αθόρυβα – και ίσως πιο αποτελεσματικά. Εχει ήδη θέσει σε λειτουργία εγκατάσταση επεξεργασίας σπάνιων γαιών στο Σασκάτσουαν. Καναδικές εταιρείες έχουν επίσης επενδύσει σε διυλιστήρια στο Λάος. Το μήνυμα είναι διάχυτο από τον Καναδά: αν καθυστερήσουν οι ΗΠΑ, εμείς θα πάρουμε τα ηνία στη Β. Αμερική – όχι η Κίνα.

• Μέχρι το 2023, το 99% των βαρέων σπάνιων γαιών στον κόσμο προερχόταν από την Κίνα. Το Βιετνάμ προσπάθησε να προσφέρει εναλλακτική λύση.

Παρά ταύτα, το μοναδικό διυλιστήριό του έχει κλείσει εδώ και ένα χρόνο λόγω διαφθοράς που σχετιζόταν με την Κίνα. Αυτό μετατρέπει τους λόφους κόκκινου πηλού της επαρχίας Τζιάνγκσι και τους βιομηχανικούς κόμβους της Λόγκναν και του Γκανζού σε αδιαμφισβήτητη καρδιά της παγκόσμιας παραγωγής μαγνητών.

Σε αυτά τα εργοστάσια, το μετάλλευμα από τα ορυχεία των λόφων διαλύεται με ισχυρά χημικά και διοχετεύεται σε διυλιστήρια. Το προϊόν –επεξεργασμένες σπάνιες γαίες– αποστέλλεται σε εργοστάσια όπως η JL Mag Rare-Earth, η οποία προμηθεύει τόσο την Tesla όσο και την BYD, την κινεζική απάντηση στα ηλεκτρικά οχήματα, με μαγνήτες 15 φορές ισχυρότερους από τους συμβατικούς.

Το 2019, μάλιστα, ο Σι Τζινπίνγκ περιηγήθηκε στις εγκαταστάσεις της JL Mag. Εκείνη την εποχή, αυτό διαβάστηκε ως προειδοποιητική βολή. Αυτή τη φορά, η βολή εκτοξεύτηκε.

Η Apple, που εξακολουθεί να εξαρτάται από το κινεζικό συναρμολογικό προτσές, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με μιαν απόφαση: να απορροφήσει το κόστος ή να το μετακυλήσει;

Οι αναλυτές της UBS εκτιμούν ότι το βασικό μοντέλο ενός iPhone 16 Pro Max αξίας 1.199 δολαρίων που συναρμολογείται στην Κίνα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 800 δολάρια ή 67%, ενώ ένα iPhone 16 Pro που συναρμολογείται στην Ινδία θα μπορούσε να δει αύξηση μόλις 45 δολάρια. Σύμφωνα με το CNN, αυτές οι εκτιμήσεις λαμβάνουν υπ’ όψιν τον πρόσφατα ανακοινωθέντα δασμό 125% στις κινεζικές εισαγωγές από τον Τραμπ και την 90ήμερη παύση σε όλους τους άλλους «αμοιβαίους» δασμούς.

Πριν από τα νέα της Τετάρτης, η εταιρεία είχε ορίσει αυτές τις αυξήσεις τιμών στα 675 δολάρια και 120 δολάρια, αντίστοιχα.

Η… διασύνδεση, σε κάθε περίπτωση, είναι βαθύτερη απ’ ό,τι πολλοί καταναλωτές συνειδητοποιούν. Μαγνήτες σπάνιων γαιών είναι ενσωματωμένοι σε όλα αυτά τα προϊόντα – από τα PlayStations μέχρι τις ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες. Και ενώ αποτελούν ένα μικρό μέρος του συνολικού κόστους, θεωρούνται μέσες-άκρες αναντικατάστατοι. Ενα ανταλλακτικό αξίας 1 δολαρίου μπορεί να καθυστερήσει ένα προϊόν αξίας 1.000 δολαρίων.

Οπως προοιωνίζονται οι άνθρωποι της αγοράς, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην Apple, καθώς:

• Το PS5 της Sony έχει ήδη σημειώσει αύξηση της τιμής έως 25%.
• Οι φορητοί υπολογιστές και τα tablets κινδυνεύουν με αύξηση 46%.
• Μελέτη του Εργαστηρίου Προϋπολογισμού του Πανεπιστημίου Γέιλ αναφέρει ότι οι νέοι δασμοί που επιβλήθηκαν πρόσφατα μπορούν να προσθέσουν άλλα 4.700 δολάρια ετησίως στο κόστος ζωής των αμερικανικών νοικοκυριών.

Ο πόλεμος των σπάνιων γαιών έχει ήδη ξεκινήσει αθόρυβα και στρατηγικά ενώ ΗΠΑ και Κίνα παραμένουν μπλεγμένες στο επικίνδυνο παιγνίδι για το ποιος τελικά είναι τόσο ισχυρός, ώστε να θέσει τους κανόνες του εμπορίου στον 21ο αιώνα· για το ποιος εξαρτά και ποιος εξαρτάται· ποιος ελέγχει και ποιος ελέγχεται.