Πρόδρομα φαινόμενα…

Πριν μερικές ημέρες, στο Forum των Δελφών, ο Νίκος Δένδιας (προφανώς όχι με την “στενή” ιδιότητα του υπουργού Άμυνας) είπε κάτι για τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που αξίζει προσοχής. “Θα είναι τεράστιο λάθος εάν θεωρήσουμε ότι επειδη δεν υπάρχει άλλη καθαρή εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης το εκλογικό σώμα εκβιαζόμενο θα ψηφίσει εμάς”. Και προέβη σε έναν παραλληλισμό σχετικά με όσα συνέβησαν πριν δέκα χρόνια. “Το ζήσαμε το 2015. Τότε όλοι οι λογικοί Έλληνες είχαν βγει και ελεγαν “για τον Θεό, μη”. Κι’ όμως, το 70% είπαν “όχι” αδιαφορώντας για μία πιθανή καταστροφή. Δεν εκβιάζεται το εκλογικό σώμα”.

Ακόμα κι αν εκκινεί, όπως αρκετοί θα υποθέσουν, από μία αφετηρία εσωκομματικής αντιπολίτευσης, ή εμφορείται από προσωπικές αρχηγικές φιλοδοξίες, όσα λέει δείχνουν να αντανακλούν τη νέα πραγματικότητα.

Παρότι στις τελευταίες μετρήσεις η Ν.Δ δείχνει να συγκρατεί την πτώση των προηγούμενων μηνών, τα πρόδρομα φαινόμενα έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους, κυρίως μετά τις ευρωεκλογές. Περίπου ένας στους δύο ψηφοφόρους δεν έφτασαν ποτέ στις κάλπες- το δικαιολογήσαμε λόγω της θεωρίας για την “χαλαρότητα” της ψήφου.

Το εθνικό τραύμα των Τεμπών ήρθε να επιβεβαιώσει την τάση απαξίωσης του πολιτικού συστήματος: πάνω από το 70% έχουν πεισθεί ότι κυβέρνηση και Δικαιοσύνη δεν θέλουν ή δεν μπορούν να φωτίσουν την αλήθεια, ενώ το ίδιο ποσοστό θεωρούν πως τα κόμματα της αντιπολίτευσης “εργαλειοποιούν” την τραγωδία. Όμως είναι σαφές πως τα Τέμπη είναι ο καμβάς.

Πάνω από το 40% των ψηφοφόρων δηλώνουν (Prorata) ότι στις επόμενες κάλπες θα επιδιώξουν να στείλουν μήνυμα και πολλοί λιγότεροι λένε πως θα επιλέξουν για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Κι ενώ το κυβερνών κόμμα ασθμαίνει μακριά από ποσοστά που προδιαγράφουν αυτοδυναμία, τα άλλα κόμματα που κυβέρνησαν καταβυθίζονται, με πρώτο το ΠΑΣΟΚ. Μεγάλη μερίδα του εκλογικού σώματος θέλγεται από τον λεγόμενο αντισυστημισμό –τόσο γοητευτικός ως έκφραση μέσα στην θολότητά του-, την ανάγκη του να διοχετεύσει την οργή του και να τιμωρήσει, που δίνει 16-18% στο κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου που πριν εννιά μήνες, στις ευρωεκλογές, είχε λάβει 3,4%.

Το άθροισμα της αντισυστημικής ψήφου (με βάση την κατάταξη των κομμάτων σε αυτή την κλίμακα, όπως την αντιλαμβάνονται οι πολίτες) ξεπερνά το 40%.

Αυτό που δεν θέλουν να κατανοήσουν οι “συστημικοί” είναι πως ο πολίτης-ψηφοφόρος που δρά “αντισυστημικά” δεν κινείται στον άξονα καλό-κακό που οι ίδιοι προσπαθούν να του επιβάλλουν, κι αυτό γιατί αντιλαμβάνεται συχνά το κατ΄ αυτούς “κακό” ως τιμωρία, το δε “καλό” το έχει απαξιώσει γιατί νοιώθει ότι δεν δρα θετικά για τη ζωή που θέλει.

Εμμέσως, ο Ν. Δένδιας λέει ότι στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματου του 2015, στο θηριώδες ποσοστό του “όχι” συνυπήρχαν όλες οι τάσεις που επιδίωκαν καταδίκη εκείνων που είχαν καταστήσει αφόρητη τη ζωή τους λόγω της χρεοκοπίας. Δεν επιδίωκαν όλοι την έξοδο από το ευρώ, αναζητούσαν, σε μεγάλο βαθμό, την ανάκτηση της υπερηφάνειας και της χαμένης τους αξιοπρέπειας. Υπάρχουν ενδείξεις ότι συμβαίνει κάτι ανάλογο και εάν όντως συμβαίνει τα πράγματα είχαν χειρότερα γιατί δεν υπάρχει καν η δικαιολογία των μνημονίων.

Το πρόβλημα είναι σοβαρό και είναι δομικό του συστήματος πολιτικής και θεσμών. Δεν θα αντιμετωπιστεί ακόμα κι αν οι συνθήκες και τα διλήμματα εκμαιεύσουν αυτοδυναμίες ή οριακές κυβερνήσεις συνεργασίας υπό τον φόβο της αστάθειας. Χρειάζονται πολλά περισσότερα, και δεν αφορούν μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που πράγματι διαισθάνονται τον κίνδυνο.

Διότι στο τέλος της ημέρας, με τον κατακερματισμό στην αντιπολίτευση και τη νοοτροπία των μικρών “μαγαζιών”, από τη μια, και το δίλημμα σταθερότητας με “σκιάχτρο” τον αντισυστημισμό της Κωνσταντοπούλου και άλλων, από την άλλη, η Ν.Δ, ως μοναδικό πληγωμένο αλλά ακόμα συνεκτικό πολιτικό μπλοκ, μπορεί να κερδίσει ξανά τις εκλογές και να σχηματίσει κυβέρνηση. Η ισορροπία όμως στο πολιτικό σύστημα δεν θα αποκατασταθεί εύκολα.