Το σχέδιο του Ισραήλ για κατάληψη του ενός πέμπτου της Γάζας

Εν μέσω εντεινόμενης στρατιωτικής επιχείρησης και αυξανόμενης διεθνούς πίεσης, το Ισραήλ φαίνεται να υλοποιεί ένα στρατηγικό σχέδιο βαθιάς γεωγραφικής και πληθυσμιακής αναδιάρθρωσης στη νότια Λωρίδα της Γάζας, με επίκεντρο τη Ράφα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Haaretz και άλλων ισραηλινών μέσων, ο ισραηλινός στρατός επιχειρεί να μετατρέψει ολόκληρη την περιοχή σε μια «νεκρή ζώνη» 75 τετραγωνικών χιλιομέτρων – δηλαδή περίπου το ένα πέμπτο της Λωρίδας της Γάζας – εκτοπίζοντας μόνιμα περίπου 200.000 Παλαιστινίους. Η Ράφα, που μέχρι πρότινος αποτελούσε το τελευταίο καταφύγιο χιλιάδων εκτοπισμένων, μετατρέπεται μεθοδικά σε αποστειρωμένη στρατιωτική ζώνη υπό ισραηλινό έλεγχο, μέσω εκτεταμένων κατεδαφίσεων, ελέγχου στρατηγικών διαδρόμων και αποκλεισμού των αιγυπτιακών συνόρων.

Η επιχείρηση αυτή, που συνδέεται με τη θεσμοθέτηση του «άξονα Μοράγκ» και την επαναφορά του μοντέλου Φιλαδέλφεια, φαίνεται να προετοιμάζει τη μερική προσάρτηση της Γάζας στο Ισραήλ, με στόχο την αποκοπή της από την Αίγυπτο, την αποδυνάμωση της Χαμάς και τη δημιουργία νέων τετελεσμένων.

Αν εφαρμοστεί πλήρως, το σχέδιο όχι μόνο εγκυμονεί τον κίνδυνο μιας ανθρωπιστικής καταστροφής άνευ προηγουμένου, αλλά μεταβάλλει ριζικά τη γεωπολιτική φυσιογνωμία της περιοχής, ανατρέποντας τις βάσεις για κάθε πιθανή λύση δύο κρατών.

Η Ράφα, πόλη-καταφύγιο για εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστινίους, μετατρέπεται σταδιακά σε μια τεράστια νεκρή ζώνη από τον ισραηλινό στρατό, σύμφωνα με αποκαλύψεις της Haaretz. Η έκταση που καταλαμβάνει ολόκληρη η πόλη και οι γύρω περιοχές υπολογίζεται στα 75 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου το 20% της Λωρίδας της Γάζας, και στόχος είναι να εμποδιστεί η επιστροφή των 200.000 εκτοπισμένων κατοίκων.

Η πολιορκία της Ράφα ολοκληρώθηκε πρόσφατα, με τις ισραηλινές δυνάμεις να έχουν πλήρη έλεγχο στον άξονα Μοράγκ – έναν στρατηγικό διάδρομο που εκτείνεται από τα αιγυπτιακά σύνορα έως τα περίχωρα του Χαν Γιουνίς. Ο έλεγχος αυτός θεωρείται το πρώτο βήμα για την προσάρτηση της περιοχής σε μια νέα συνοριακή ζώνη υπό μόνιμη κατοχή. Παράλληλα, οι κατεδαφίσεις συνεχίζονται μεθοδικά με χρήση βαρέων μηχανημάτων, χωρίς διακρίσεις, μετατρέποντας την πόλη σε σχεδόν ακατοίκητη.

• Στρατιώτες που μίλησαν στην Haaretz περιέγραψαν πώς κάθε πολίτης στην περιοχή θεωρείται ύποπτος και αντιμετωπίζεται είτε με άμεση σύλληψη είτε με πυρά. Η καταστροφή καταγράφεται με χρωματικά κωδικοποιημένους χάρτες και έχει εξελιχθεί σε εσωτερικό «αγώνα επιδόσεων» μεταξύ των μονάδων πεδίου. Ο έλεγχος της Ράφα δεν αφορά μόνο την ασφάλεια, αλλά και μια γεωγραφική και πληθυσμιακή αναδιάταξη που στοχεύει στην αποκοπή της Γάζας από την Αίγυπτο.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, πάνω από το 97% της επαρχίας Ράφα έχει διαταχθεί να εκκενωθεί, οδηγώντας δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους σε μαζικό εκτοπισμό προς το Χαν Γιουνίς και άλλες περιοχές. Η καταστροφή υποδομών περιλαμβάνει ακόμα και αποθήκες ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ το Ισραήλ συνεχίζει να στοχεύει περιοχές όπου επιμένει η παρουσία της Χαμάς. Παρά τις ανακοινώσεις περί «στρατιωτικής λύσης» της Ράφα, αναφορές επιβεβαιώνουν πως τουλάχιστον δύο από τα τέσσερα τάγματα της Χαμάς παραμένουν ενεργά στην πόλη.

Η επιχείρηση φέρει και πολιτικό φορτίο. Ο Νετανιάχου ανακοίνωσε την αναβίωση του «άξονα Φιλαδέλφεια» – αυτή τη φορά ως «Φιλαδέλφεια 2» – σηματοδοτώντας ένα μόνιμο μονομερές καθεστώς ελέγχου κατά μήκος των συνόρων με την Αίγυπτο, με συνέπειες για τη Συνθήκη Ειρήνης των δύο χωρών.

• Η στρατηγική αυτή αποσκοπεί όχι μόνο στην εξουδετέρωση της Χαμάς αλλά και στην πλήρη απομόνωση της Γάζας από τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο και στην εγκατάλειψη οποιασδήποτε σκέψης για μελλοντική αποχώρηση του Ισραήλ από τη Λωρίδα.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η επιμονή στην εκδίωξη των αμάχων ισοδυναμεί με βίαιη μεταφορά πληθυσμού – μια σοβαρή παραβίαση της Τέταρτης Συνθήκης της Γενεύης και πιθανό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Επιπλέον, η κατάληψη περιοχών όπως ο άξονας Μοράγκ, που λειτουργούσαν ως γεωργικές ζώνες, έχει οδηγήσει σε αύξηση των τιμών τροφίμων στη Γάζα.

Παρότι το Ισραήλ υποστηρίζει πως στόχος είναι η ασφάλεια, τα δεδομένα δείχνουν μια στρατηγική μόνιμης κατοχής, που, αν ευοδωθεί, μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες περιοχές.

• Ορισμένοι αναλυτές ωστόσο εκτιμούν ότι πρόκειται και για διαπραγματευτικό χαρτί πίεσης ενόψει πιθανής συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός. Όπως ανέφερε και η ισραηλινή Maariv, ο υπουργός Άμυνας Κατζ δήλωσε πρόσφατα ότι «είμαστε πιο κοντά σε συμφωνία παρά σε νέα στρατιωτική κλιμάκωση».

Αν όμως το σχέδιο επιτύχει, θα έχει δραματικές επιπτώσεις στη σύγκρουση, ενισχύοντας τις ακραίες τάσεις και καταρρίπτοντας κάθε προοπτική για λύση δύο κρατών, με σοβαρές συνέπειες για την περιοχή και τη διεθνή κοινότητα.