Ανάλυση: Πολυδιάστατη γεωπολιτική αναμέτρηση οι συνομιλίες Τουρκίας-Ισραήλ για τη Συρία

Οι συνεχιζόμενες συνομιλίες μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ για τη Συρία αποτελούν έναν ιδιαίτερα πολύπλοκο γεωπολιτικό γρίφο, όπου συναντιούνται αντικρουόμενα συμφέροντα, ιστορικές καχυποψίες και σύγχρονες στρατηγικές ανακατατάξεις. Σε μια περιοχή όπου οι συμμαχίες είναι ευμετάβλητες και οι συγκρούσεις συχνά διαρθρώνονται μέσω πληρεξούσιων, η αναζήτηση ενός μηχανισμού αποφυγής εμπλοκής φαίνεται να είναι τόσο απαραίτητη όσο και επισφαλής. Η συριακή γη, που για περισσότερα από μια δεκαετία αποτελεί το επίκεντρο διεθνών και περιφερειακών δυνάμεων, γίνεται και πάλι ο χώρος όπου οι ρυθμίσεις ισχύος θα καθορίσουν το μέλλον όχι μόνο της ίδιας, αλλά ολόκληρης της Μέσης Ανατολής.

Το Ισραήλ έχει δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν θα επιτρέψει την εγκαθίδρυση τουρκικών ή άλλων εχθρικών δυνάμεων κοντά στα σύνορά του, ιδιαίτερα σε μια εποχή που το Ιράν και οι πληρεξούσιοι του, όπως η Χεζμπολάχ, εδραιώνουν την επιρροή τους στη Συρία.

• Οι πρόσφατες ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές σε στρατηγικούς στόχους, όπως η βάση Τ-4 στο Χομς και το αεροδρόμιο της Χάμα, δεν αποσκοπούν μόνο στην εξουδετέρωση ιρανικών μεταφορών όπλων, αλλά και στην αποστολή μηνυμάτων προς την Άγκυρα.

Από την πλευρά της, η Τουρκία επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση της στη βόρεια Συρία, τόσο για λόγους ασφαλείας όσο και για γεωπολιτικούς λόγους. Ωστόσο, η ενίσχυση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης αντιαεροπορικών συστημάτων, προκαλεί άμεση αντίδραση από το Ισραήλ, το οποίο φοβάται ότι αυτό θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά το στρατηγικό ισοζύγιο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως κύριος σύμμαχος και του Ισραήλ και της Τουρκίας, βρίσκονται σε μια δύσκολη θέση. Κατά τη συνάντηση Νετανιάχου-Τραμπ, ο ισραηλινός ηγέτης τόνισε ότι η Τουρκία “παίζει επικίνδυνο παιχνίδι” στη Συρία και ζήτησε αμερικανική μεσολάβηση. Ωστόσο, η απάντηση του Τραμπ, ο οποίος επαίνεσε τον Ερντογάν και κάλεσε σε “ήρεμη επίλυση”, δείχνει ότι η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί να εμπλακεί άμεσα, προτιμώντας να αφήσει τις δύο πλευρές να βρουν μια προσωρινή modus vivendi.

• Παράλληλα, η Ρωσία, ως κύριος διαμεσολαβητής στη Συρία, παρακολουθεί τις εξελίξεις με προσοχή. Η Μόσχα επιθυμεί να διατηρήσει καλές σχέσεις τόσο με την Άγκυρα όσο και με το Τελ Αβίβ, και ενδέχεται να αναλάβει ρόλο στην εδραίωση ενός πιο σταθερού μηχανισμού αποφυγής συγκρούσεων, παρόμοιου με εκείνον που ίσχυε μεταξύ Ισραήλ-Ρωσίας.

Οι τεχνικές συνομιλίες Τουρκίας-Ισραήλ που διεξήχθησαν στο Αζερμπαϊτζάν αποτελούν το πρώτο βήμα προς μια πιο δομημένη επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών. Ωστόσο, οι διαφορές παραμένουν βαθιές. Η Άγκυρα επιμένει ότι η παρουσία της στη Συρία γίνεται με συγκατάθεση της Δαμασκού και αποσκοπεί στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ενώ το Τελ Αβίβ φοβάται ότι η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει μια “πύλη” για την ενίσχυση της ιρανικής επιρροής με τη Χεζμπολάχ. Εάν οι συνομιλίες αποτύχουν, η περιοχή μπορεί να αντιμετωπίσει νέο κύμα έντασης, με πιθανές στρατιωτικές συγκρούσεις που θα επηρεάσουν όχι μόνο τη Συρία, αλλά και την ευρύτερη σταθερότητα.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι απόψεις ποικίλλουν δραματικά. Ορισμένοι χρήστες υποστηρίζουν ότι η Τουρκία είναι ο μόνος “πραγματικός σύμμαχος” της Συρίας ενάντια στη “σιωνιστική επέκταση”, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι “η Συρία πρέπει να προετοιμαστεί για πιθανή σύγκρουση με το Ισραήλ χωρίς να βασίζεται στην Τουρκία”. Πολλοί αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για μια αναμέτρηση ισχύος, όπου η Συρία είναι απλώς το πεδίο μάχης, όχι ο πρωταγωνιστής.

• Το μέλλον παραμένει ανοιχτό. Εάν οι συνομιλίες πετύχουν, μπορεί να δημιουργηθεί ένας περιοριστικός μηχανισμός αποφυγής συγκρούσεων, παρόμοιος με τον ρωσο-τουρκικό. Αν όμως η Τουρκία επιμείνει στην εγκατάσταση αντιαεροπορικών συστημάτων, το Ισραήλ μπορεί να επιλέξει στρατιωτική απάντηση. Τέλος, η Ρωσία, το Ιράν ή ακόμη και οι ΗΠΑ μπορεί να αναγκαστούν να επέμβουν για να αποτρέψουν μια ευρύτερη σύγκρουση.

Οι συνομιλίες Τουρκίας-Ισραήλ για τη Συρία δεν είναι απλώς μια διπλωματική διαδικασία, αλλά ένας δείκτης των μεταβαλλόμενων δυναμικών της περιοχής. Σε ένα περιβάλλον όπου οι συμμαχίες είναι ρευστές και οι συγκρούσεις συχνές, η αναζήτηση σταθερότητας παραμένει μια πρόκληση. Το αποτέλεσμα θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της Συρίας, αλλά και την πορεία της Μέσης Ανατολής για τα επόμενα χρόνια.