Πώς θα ήταν ένας ολοκληρωτικός εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ-Κίνας- Η σόγια, τα smartphones, τα ηλεκτρικά πάνελ και οι σπάνιες γαίες- Έμμεσο “μπλόκο” σε Temu και Shein

Ένας πλήρους κλίμακας εμπορικός πόλεμος με την Κίνα και τις ΗΠΑ είναι μία πολύ πιθανή προοπτική αφού ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς άνω του 100% στις εισαγωγές κινεζικών αγαθών, επισημαίνει το BBC, κι αυτό παρά την εκφρασθείσα πρόθεση για διαπραγματεύσεις από τον απρόβλεπτο αμερικανό πρόεδρο και το “πάγωμα” των δασμών για 90 ημέρες σε άλλες χώρες.

Η Κίνα έχει δηλώσει ότι θα «παλέψει μέχρι το τέλος» αντί να συνθηκολογήσει με αυτό που θεωρεί ως αμερικανικό εξαναγκασμό και θα αυξήσει τους δικούς της δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα από 34% σε 84% ως απάντηση στην τελευταία κίνηση του Λευκού Οίκου.

Τι σημαίνει αυτή η κλιμακούμενη εμπορική σύγκρουση για την παγκόσμια οικονομία; Στο ερώτημα επιχειρεί να απαντήσει η ανάλυση του BBC:

Το εμπόριο αγαθών μεταξύ των δύο οικονομικών δυνάμεων ανήλθε σε περίπου 585 δισ. δολάρια (429 δισ. £) πέρυσι. Αν και οι ΗΠΑ εισήγαγαν πολύ περισσότερα από την Κίνα (440 δις δολάρια) από ό,τι η Κίνα εισήγαγε από την Αμερική (145 δις δολάρια).

Αυτό οδήγησε τις ΗΠΑ σε εμπορικό έλλειμμα με την Κίνα – τη διαφορά μεταξύ των εισαγωγών και των εξαγωγών της – 295 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2024. Αυτό είναι ένα σημαντικό εμπορικό έλλειμμα, που ισοδυναμεί με περίπου 1% της αμερικανικής οικονομίας.

Αλλά είναι μικρότερο από το ποσό του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων που έχει ισχυριστεί επανειλημμένα ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα.

Ο Τραμπ έχει ήδη επιβάλει σημαντικούς δασμούς στην Κίνα στην πρώτη του θητεία ως πρόεδρος. Αυτοί οι δασμοί διατηρήθηκαν σε ισχύ και προστέθηκαν από τον διάδοχό του Τζο Μπάιντεν.

Μαζί αυτοί οι εμπορικοί φραγμοί βοήθησαν να μειωθούν τα αγαθά που εισήγαγαν οι ΗΠΑ από την Κίνα από το μερίδιο 21% των συνολικών εισαγωγών της Αμερικής το 2016 στο 13% πέρυσι.

Έτσι, η εξάρτηση των ΗΠΑ από την Κίνα για το εμπόριο έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία.

Ωστόσο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι ορισμένες εξαγωγές κινεζικών αγαθών στις ΗΠΑ έχουν επαναδρομολογηθεί μέσω χωρών της νοτιοανατολικής Ασίας.
Η Κίνα δεν υποχωρεί από τον δασμολογικό πόλεμο του Τραμπ. Τι ακολουθεί μετά;

Το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ παρουσίασε στοιχεία το 2023 ότι οι Κινέζοι κατασκευαστές ηλιακών πάνελ είχαν μεταφέρει τις εργασίες συναρμολόγησης τους σε κράτη όπως η Μαλαισία, η Ταϊλάνδη, η Καμπότζη και το Βιετνάμ και στη συνέχεια έστειλαν τα τελικά προϊόντα στις ΗΠΑ από αυτές τις χώρες, αποφεύγοντας ουσιαστικά τους δασμούς.

Οι νέοι «αμοιβαίοι» δασμοί Τραμπ που επιβλήθηκαν σε αυτές τις χώρες θα αυξήσουν τις τιμές στις ΗΠΑ σε ένα ευρύ φάσμα αγαθών που τελικά προέρχονται από την Κίνα.

Τι εισάγουν οι ΗΠΑ και η Κίνα η μια από την άλλη;

Το 2024, η μεγαλύτερη κατηγορία εξαγωγών αγαθών από τις ΗΠΑ στην Κίνα ήταν η σόγια – που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για τη διατροφή των εκτιμώμενων 440 εκατομμυρίων χοίρων της Κίνας.

Οι ΗΠΑ έστειλαν επίσης φαρμακευτικά προϊόντα και πετρέλαιο στην Κίνα.

Από την άλλη πλευρά, από την Κίνα στις ΗΠΑ, υπήρχαν μεγάλοι όγκοι ηλεκτρονικών ειδών, υπολογιστών και παιχνιδιών. Εξήχθη επίσης μεγάλη ποσότητα μπαταριών, ζωτικής σημασίας για τα ηλεκτρικά οχήματα.

Η μεγαλύτερη κατηγορία εισαγωγών από τις ΗΠΑ από την Κίνα είναι τα smartphones, που αντιπροσωπεύουν το 9% του συνόλου. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των smartphone κατασκευάζεται στην Κίνα για την Apple, μια πολυεθνική με έδρα τις ΗΠΑ.

Οι δασμοί των ΗΠΑ στην Κίνα ήταν ένας από τους κύριους παράγοντες που συνέβαλαν στη μείωση της αγοραίας αξίας της Apple τις τελευταίες εβδομάδες, με την τιμή της μετοχής της να υποχωρεί κατά 20% τον περασμένο μήνα.

Όλα αυτά τα εισαγόμενα είδη στις ΗΠΑ από την Κίνα επρόκειτο ήδη να γίνουν σημαντικά πιο ακριβά για τους Αμερικανούς λόγω του δασμού 20% που η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη επιβάλει στο Πεκίνο.

Τώρα το τιμολόγιο έχει αυξηθεί στο 104%, ο αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι πέντε φορές μεγαλύτερος.

Και οι εισαγωγές των ΗΠΑ στην Κίνα θα αυξηθούν επίσης σε τιμές λόγω των αντίποινων δασμών της Κίνας, βλάπτοντας τελικά τους Κινέζους καταναλωτές με παρόμοιο τρόπο.

Αλλά πέρα ​​από τους δασμούς, υπάρχουν και άλλοι τρόποι για αυτά τα δύο έθνη να προσπαθήσουν να βλάψουν το ένα το άλλο μέσω του εμπορίου.

Για παράδειγμα, η Κίνα έχει κεντρικό ρόλο στη διύλιση πολλών ζωτικών μετάλλων για τη βιομηχανία, από χαλκό και λίθιο έως σπάνιες γαίες.

Το Πεκίνο θα μπορούσε να θέσει εμπόδια στο δρόμο αυτών των μετάλλων να φτάσουν στις ΗΠΑ.

Αυτό είναι κάτι που έχει ήδη κάνει στην περίπτωση δύο υλικών που ονομάζονται γερμάνιο και γάλλιο , τα οποία χρησιμοποιούνται από τον στρατό σε θερμική απεικόνιση και ραντάρ.

Όσο για τις ΗΠΑ, θα μπορούσαν να επιχειρήσουν να ενισχύσουν τον τεχνολογικό αποκλεισμό στην Κίνα που ξεκίνησε από τον Τζο Μπάιντεν, καθιστώντας δυσκολότερο για την Κίνα να εισάγει το είδος των προηγμένων μικροτσίπ – που είναι ζωτικής σημασίας για εφαρμογές όπως η τεχνητή νοημοσύνη – που δεν μπορεί ακόμη να παράγει μόνη της.

Ο εμπορικός σύμβουλος του Ντόναλντ Τραμπ, Πίτερ Ναβάρο, πρότεινε αυτή την εβδομάδα ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να ασκήσουν πίεση σε άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Καμπότζης, του Μεξικού και του Βιετνάμ, να μην συναλλάσσονται με την Κίνα εάν θέλουν να συνεχίσουν τις εξαγωγές στις ΗΠΑ.

Πώς μπορεί αυτό να επηρεάσει άλλες χώρες;

Οι ΗΠΑ και η Κίνα μαζί αντιπροσωπεύουν ένα τόσο μεγάλο μερίδιο της παγκόσμιας οικονομίας, περίπου 43% φέτος σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Εάν επρόκειτο να εμπλακούν σε έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο αυτό θα επιβράδυνε την ανάπτυξή τους ή ακόμη και να τους ωθήσει σε ύφεση, και πιθανότατα θα έβλαπτε τις οικονομίες άλλων χωρών με τη μορφή βραδύτερης παγκόσμιας ανάπτυξης. Οι παγκόσμιες επενδύσεις είναι επίσης πιθανό να υποφέρουν.

Υπάρχουν και άλλες πιθανές συνέπειες.

Η Κίνα είναι το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έθνος στον κόσμο και παράγει πολύ περισσότερα από όσα καταναλώνει ο πληθυσμός της στην εγχώρια αγορά.

Έχει ήδη πλεόνασμα αγαθών σχεδόν 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων – που σημαίνει ότι εξάγει περισσότερα αγαθά στον υπόλοιπο κόσμο από όσα εισάγει.

Και συχνά παράγει αυτά τα αγαθά σε χαμηλότερο από το πραγματικό κόστος παραγωγής λόγω των εγχώριων επιδοτήσεων και της κρατικής οικονομικής στήριξης, όπως φθηνά δάνεια, για ευνοημένες επιχειρήσεις.

Ο χάλυβας είναι ένα παράδειγμα αυτού.

Υπάρχει ο κίνδυνος ότι εάν τέτοια προϊόντα δεν μπορούσαν να εισέλθουν στις ΗΠΑ, οι κινεζικές εταιρείες θα μπορούσαν να επιδιώξουν να τα «χτυπήσουν» στο εξωτερικό.

Αν και αυτό θα μπορούσε να είναι επωφελές για ορισμένους καταναλωτές, θα μπορούσε επίσης να υποτιμήσει τους παραγωγούς σε χώρες που απειλούν τις θέσεις εργασίας και τους μισθούς.

Ο όμιλος λόμπι UK Steel έχει προειδοποιήσει για τον κίνδυνο της πιθανής ανακατεύθυνσης της περίσσειας χάλυβα στην αγορά του Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι δευτερογενείς επιπτώσεις ενός ολοκληρωτικού εμπορικού πολέμου Κίνας-ΗΠΑ θα γίνουν αισθητές παγκοσμίως και οι περισσότεροι οικονομολόγοι κρίνουν ότι ο αντίκτυπος θα ήταν άκρως αρνητικός.

Η Shein και η Temu

Ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει τον πόλεμο με την Κίνα με αύξηση των δασμών, χρησιμοποιώντας αυτή τη φορά τις δημοφιλείς πλατφόρμες του ηλεκτρονικού εμπορίου Shein και Temu.

Σύμφωνα με το νέο εκτελεστικό διάταγμα, η κυβέρνησή αποφάσισε να τριπλασιάσει τους δασμούς σε φθηνά κινεζικά προϊόντα, αποκλείοντας οριστικά τη δυνατότητα να καταφτάνουν αφορολόγητα στα χέρια των Αμερικανών καταναλωτών.

Μέχρι σήμερα, δέματα αξίας κάτω των 800 δολαρίων εξαιρούνταν από επιπλέον δασμούς μέσω της λεγόμενης «de minimis» ρύθμισης. Αυτό επέτρεψε σε διεθνείς λιανοπωλητές όπως οι Temu και Shein να πωλούν εξαιρετικά φθηνά προϊόντα στους Αμερικανούς καταναλωτές, πιέζοντας την τοπική αγορά.

Ο Τραμπ υπέγραψε την περασμένη εβδομάδα εκτελεστικό διάταγμα που βάζει τέλος στην εξαίρεση αυτή για τα δέματα από Κίνα, με ισχύ από τις 2 Μαΐου. Παρότι η κυβέρνησή του είχε αρχικά παγώσει τη ρύθμιση στις αρχές της δεύτερης θητείας του, στη συνέχεια την επανέφερε προσωρινά όσο το υπουργείο Εμπορίου κατήρτιζε σχέδιο είσπραξης των δασμών.

Πλέον, το υπουργείο δηλώνει ότι διαθέτει επαρκείς μηχανισμούς για την επιβολή και είσπραξη δασμών ακόμα και σε χαμηλής αξίας εισαγωγές.

Οι δασμοί θα επιβάλλονται σε όλα τα δέματα κάτω των 800 δολαρίων που αποστέλλονται από την Κίνα εκτός του διεθνούς ταχυδρομικού συστήματος. Για όσα δέματα φτάνουν μέσω ταχυδρομείου, το αρχικό σχέδιο προέβλεπε δασμούς 30% επί της αξίας ή 25 δολάρια ανά τεμάχιο (που θα αυξάνονταν στα 50 μετά την 1η Ιουνίου 2025).

Ωστόσο, την Τρίτη, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε τριπλασιασμό των ποσών αυτών: πλέον οι δασμοί φτάνουν το 90% της αξίας ή 75 δολάρια ανά αντικείμενο (που θα αυξηθούν στα 150 μετά την 1η Ιουνίου). Η κυβέρνηση επικαλέστηκε τους αντίποινα δασμών που έχει επιβάλει η Κίνα.