Αποκαλυπτήρια της… “Απελευθέρωσης” των δασμών ή αλλιώς έναρξη του παγκόσμιου εμπορικού πολέμου με κρίσιμα ερωτήματα

Όπως επισημαίνει η Wall Street Journal ο Λευκός Οίκος δεν έχει γνωστοποιήσει το ύψος των δασμών που θα ανακοινώσει σήμερα Τετάρτη ο αμερικανος πρόεδρος -αν και πολλοί αναλυτές έχουν διατυπώσει δημόσια πλήθος σχετικών εκτιμήσεων- κατι που ενδεχομένως να σηματοδοτεί την «σύγκρουση» για το ζήτημα ακόμη και στο εσωτερικό της αμερικανικής κυβέρνησης. Ωστόσο αυτό δεν μειώνει την παγκόσμια ανησυχία ότι ένας εμπορικός πόλεμος αρχίζει με απρόβλεπτες συνέπειες. Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι έχει καταλήξει σε ευρύ σχέδιο δασμών, ωστόσο δεν έχει αποκαλύψει τι θα περιλαμβάνει ούτε ποιους θα επηρεάσει.

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία πέρυσι, ο Τραμπ έκανε λόγο για οριζόντιους δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές στις ΗΠΑ, χωρίς να αποκλείει ενδεχόμενο επιβολής δασμών ύψους 20% έως και 60% στις εισαγωγές από την Κίνα.

Αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του, εισήγαγε την ιδέα των «αμοιβαίων» δασμών, δηλαδή εισφορές που το ύψος τους θα μπορούσε να διαφέρει από χώρα σε χώρα.

«Πολύ απλά, αν μας χρεώνουν αυτοί, θα τους χρεώνουμε και εμείς», δήλωσε τον Φεβρουάριο, λίγο πριν δώσει εντολή σε αξιωματούχους να αναπτύξουν το σχέδιο.

Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος στη συνέχεια περιέπλεξε την εικόνα, σύμφωνα με το BBC, ανακοινώνοντας πως οι συστάσεις θα αφορούν τους δασμούς αλλά και άλλες πολιτικές, όπως για τον ΦΠΑ, τις οποίες οι ΗΠΑ θεωρούν άδικες για τις αμερικανικές επιχειρήσεις.

• Αυτό έχει προκαλέσει αναστάτωση παγκοσμίως, με τις επιχειρηματικές και τις πολιτικές ηγεσίες να προσπαθούν να προσδιορίσουν το ύψος της επιβάρυνσης από τους φόρους και την αλληλεπίδραση με τους δασμούς που θα ανακοινωθούν την Τετάρτη, καθώς και εκείνων που έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ.

Αξιωματούχοι στην Ευρώπη προετοιμάζονται για διψήφιο ποσοστό δασμών στις εξαγωγές τους, καθώς ο Τραμπ σε πρόσφατες δηλώσεις του ανέφερε ότι σχεδιάζει να πλήξει τα προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ από την Ε.Ε. με φόρο εισαγωγής 25%.

• Η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει επιβεβαιώσει ποιες χώρες θα πληγούν, αν και οι ανακοινώσεις της Τετάρτης έχουν εκτιμηθεί στις ΗΠΑ ως δυνητικά σαρωτικές.

Την Κυριακή, ο πρόεδρος δήλωσε ότι οι νέοι δασμοί θα μπορούσαν να επηρεάσουν «όλες τις χώρες», υποδηλώνοντας πιθανή επιστροφή στην ιδέα των οριζόντιων δασμών που είχε υποστηρίξει κατά την προεκλογική του εκστρατεία.

Αυτό διέλυσε τις ελπίδες σε κάποιες χώρες, όπως η Βρετανία, που θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να βρεθούν στο απυρόβλητο, παρόλο που πολλοί εξακολουθούν να ελπίζουν ότι τελικά θα επιτευχθεί κάποιου είδους συμφωνία.

Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές αν οι δασμοί θα εφαρμοστούν καθολικά ή αν θα είναι πιο στοχευμένοι.

Τον περασμένο μήνα, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε ότι οι προσπάθειες επικεντρώνονται στους «βρώμικους 15» – το 15% των χωρών που επιβάλλουν δασμούς ή άλλους κανόνες, θέτοντας σε μειονεκτική θέση τις αμερικανικές επιχειρήσεις.

Οι αρμόδιες Αρχές των ΗΠΑ προσδιόρισαν ως χώρες «υψηλού ενδιαφέροντος» τις εξής: Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Καναδάς, Κίνα, Ευρωπαϊκή Ενωση, Ινδία, Ινδονησία, Ιαπωνία, Κορέα, Μαλαισία, Μεξικό, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Νότια Αφρική, Ελβετία, Ταϊβάν, Ταϊλάνδη, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο και Βιετνάμ.

Ο ίδιος ο Τραμπ υπήρξε σε πρόσφατες δηλώσεις του έντονα επικριτικός για ιστορικούς συμμάχους και σημαντικούς εμπορικούς εταίρους, όπως ο Καναδάς και η Ε.Ε. «Ο φίλος υπήρξε, πολλές φορές, πολύ χειρότερος από τον εχθρό», δήλωσε χαρακτηριστικά την περασμένη εβδομάδα.

• Οι δασμοί είναι φόροι επί των εισαγωγών. Ετσι, το μεγάλο ερώτημα είναι ένα: ποιος θα πληρώσει;

Τεχνικά, η απάντηση είναι απλή: οι αμερικανικές εισαγωγικές εταιρείες είναι αυτές που θα λάβουν τον λογαριασμό, ειδικά στην περίπτωση που ο Λευκός Οίκος θέσει σε ισχύ τους δασμούς «άμεσα», όπως ανέφερε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Κάρολαϊν Λέβιτ χθες, Τρίτη.

Ωστόσο, όσο υψηλότεροι είναι οι δασμοί, τόσο περισσότερες θα είναι οι επιχειρήσεις που θα αναζητήσουν τρόπους για να αντισταθμίσουν το κόστος. Είτε αλλάζοντας προμηθευτές, είτε πιέζοντας τους εμπορικούς τους εταίρους να μοιραστούν το βάρος, είτε αυξάνοντας τις τιμές για τους Αμερικανούς καταναλωτές.

Πολλές επιχειρήσεις ανακοίνωσαν ότι ήδη προετοιμάζουν τέτοιες κινήσεις. Ωστόσο, πρόκειται για παιχνίδι υψηλού ρίσκου, διότι, αν οι εταιρείες αυξήσουν υπερβολικά τις τιμές τους, οι εμπορικοί εταίροι και οι καταναλωτές δεν θα αγοράσουν.

Η δυναμική αυτή έχει αυξήσει τους κινδύνους οικονομικής ύφεσης τόσο στις ΗΠΑ όσο και διεθνώς, καθώς πολλές πολυεθνικές στηρίζονται στην αμερικανική αγορά.

Ο Τραμπ δήλωσε πάντως πως όσες εταιρείες θέλουν να αποφύγουν τους δασμούς έχουν την επιλογή να αναπτύξουν επιχειρηματικές δραστηριότητες στις ΗΠΑ. Δεν πρόκειται για άμεση ούτε εύκολη λύση όμως, δεδομένου του υψηλού εργατικού κόστους και των ακριβών εργοστασιακών εγκαταστάσεων.

Αν σε αυτό το μείγμα προστεθούν οι διακυμάνσεις των νομισμάτων, τα αντίποινα από άλλες χώρες, καθώς και οι επιπτώσεις της προσπάθειας του Τραμπ για αναδιαμόρφωση των παγκόσμιων εμπορικών ισορροπιών είναι δύσκολο να προβλεφθεί ο αντίκτυπος των σημερινών ανακοινώσεων, επισημαίνει το BBC.

• Η συζήτηση πίσω από τις κλειστές πόρτες ανέδειξε τις αντικρουόμενες προτεραιότητες του προέδρου, σύμφωνα με τη Wall Street Journal. Θέλει να αυξήσει τα έσοδα μέσω δασμών, αλλά και να τους χρησιμοποιήσει ως μοχλό πίεσης για να πείσει άλλες χώρες να μειώσουν τους δικούς τους δασμούς ή να προβούν σε άλλες αλλαγές πολιτικής.

Αν όμως οι δασμοί υπόκεινται σε διαπραγμάτευση και μειωθούν με την πάροδο του χρόνου, τότε είναι αμφίβολη η αποτελεσματικότητά τους ως προς το ύψος των εσόδων στους οποίους στοχεύει η κυβέρνηση Τραμπ. Κι ενώ η ομάδα του Αμερικανού προέδρου δεν θέλει να φανεί ότι υποχωρεί από τις προεκλογικές υποσχέσεις του, κάποιοι εκφράζουν ανησυχίες για την επίδραση που θα έχουν οι δασμοί στις τιμές.

Καθώς όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον Λευκό Οίκο, η WSJ επισημαίνει πως μία μέση προσέγγιση θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη στόχευση ενός εύρους χωρών με χαμηλότερους δασμούς, ενώ ένα υποσύνολο θα αντιμετωπίσει υψηλότερους συντελεστές, κατά περίπτωση ή σε επίπεδο ομάδας χωρών.