POLITICO/ Η απάντηση της Βαρκελώνης στο στεγαστικό “boom”- “Κραυγή” αγωνίας για την ευρωπαϊκή κρίση που ενισχύει την ακροδεξιά

Η αδυναμία των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την ογκούμενη στεγαστική κρίση στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες δεν βαθαίνει μόνο τις κοινωνικές ανισότητες αλλά ενισχύει έμμεσα και το κύμα υπέρ της ακροδεξιάς και γενικότερα των λαϊκιστικών κομμάτων, εκτιμούν ολοένα και περισσότεροι πολιτικοί και αναλυτές στην Ε.Ε. Το κλίμα βαραίνει, δε, ακόμα περισσότερο όταν οι πολίτες βλέπουν την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία να υποτιμά το μείζον αυτό κοινωνικό πρόβλημα και να αναγάγει σε υπ. αριθμόν ένα πρόβλημα τον “ρωσικό κίνδυνο” και να επιβαρύνει τους κρατικούς προϋπολογισμούς με εκατοντάδες δισ. ευρώ υπέρ των εξοπλιστικών προγραμμάτων του ReArm Europe.

Αυτό είναι και το μήνυμα από τον δήμαρχο της Βαρκελώνης Jaume Collboni, ο οποίος δεν μασάει τα λόγια του περιγράφοντας την στεγαστική κρίση σε όλο το μπλοκ ως «κοινωνική έκτακτη ανάγκη» που ενέχει υπαρξιακό κίνδυνο, σύμφωνα με το Politico.

«Με τον ίδιο τρόπο που η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει τις αμυντικές της ικανότητες για να αμυνθεί από την εξωτερική απειλή που έχουμε στα ανατολικά μας σύνορα, πρέπει να αντιμετωπίσει την εσωτερική απειλή που δημιουργεί η στεγαστική κρίση», είπε. «Διατρέχουμε τον κίνδυνο να καταστεί σαφές στην εργατική και τη μεσαία τάξη ότι οι δημοκρατίες τους είναι ανίκανες να λύσουν το μεγαλύτερο πρόβλημά τους».

Ο Collboni είπε ότι η Βαρκελώνη, όπου η μέση τιμή κατοικίας αυξήθηκε σχεδόν κατά 70% την τελευταία δεκαετία, βρίσκεται στην «ώρα μηδέν» για μια κρίση που προκαλεί δυσαρέσκεια στις αστικές περιοχές που στεγάζουν την πλειοψηφία των κατοίκων. Σε χώρες όπως η Ολλανδία, οι αντιδημοκρατικές δυνάμεις έχουν ήδη κατορθώσει να εκπροσωπήσουν τη λαϊκή οργή για το υψηλό κόστος ενοικίασης και στέγασης για να σημειώσουν σημαντικές νίκες στις πρόσφατες εκλογές.

Ο δήμαρχος αναγνώρισε ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δημιουργήσει τον πρώτο επίτροπο στέγασης του μπλοκ και ο σχηματισμός ειδικής επιτροπής εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποτελεί θετική πρόοδο. Ωστόσο, είπε, η ΕΕ πρέπει να λάβει πιο επείγοντα, συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης.

“Χρειαζόμαστε σαφείς, ευρωπαϊκές πολιτικές στρατηγικές και μηχανισμούς χρηματοδότησης για να παρέχουμε οικονομικά προσιτές δημόσιες κατοικίες στις πόλεις μας. Και οι δήμαρχοι και οι τοπικές διοικήσεις – οι άνθρωποι που γνωρίζουν τις γειτονιές, τις ανάγκες των ανθρώπων, οι δημοτικές εταιρείες που ήδη κατασκευάζουν και διαχειρίζονται κοινωνικές κατοικίες – πρέπει να είναι μέρος αυτής της συζήτησης και να βοηθήσουν στη διαμόρφωση αυτών των πολιτικών”, πρόσθεσε.

Το Airbnb και τα έκτακτα μέτρα στη Βαρκελώνη

Από την εκλογή του το 2023, ο Collboni έχει λάβει μια σειρά από τολμηρά μέτρα για να κάνει τη στέγαση πιο προσιτή στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας. Το περασμένο καλοκαίρι, ο δήμαρχος έγινε πρωτοσέλιδο όταν ανακοίνωσε ότι η Βαρκελώνη θα προχωρήσει στην κατάργηση των βραχυπρόθεσμων τουριστικών ενοικιάσεων εντός πέντε ετών – κάτι που στοχεύει να επιτύχει μη ανανεώνοντας τις άδειες λειτουργίας για αυτά τα ακίνητα όταν λήξουν το 2028.

Η απόφαση αμφισβητείται από παρόχους βραχυπρόθεσμων μισθώσεων και ιδιοκτήτες, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία και θα συμβάλει στην έκρηξη των διαμερισμάτων παράνομων τουριστών. Τα συντηρητικά κόμματα της αντιπολίτευσης της πόλης αντιτίθενται επίσης στο μέτρο, το οποίο χλευάζουν ως « μπολιβαριανό ». Όμως ο Collboni είναι βέβαιος ότι η απόφασή του θα τηρηθεί και θα βοηθήσει να σταματήσει η έμμεση «απέλαση» των κατοίκων της πόλης.

Η σταδιακή κατάργηση είναι μέρος αυτού που ο δήμαρχος περιγράφει ως προσπάθεια της Βαρκελώνης να αντιμετωπίσει το υπερβολικά υψηλό κόστος στέγασης με κανονισμούς. Ο άλλος πυλώνας αυτής της στρατηγικής είναι η ρύθμιση των τιμών ενοικίασης σε όλη την πόλη , η οποία, όπως είπε, χαρακτηρίστηκε ως “”ταραγμένη” αγορά, καθώς η μέση οικογένεια ξοδεύει πάνω από το 30% του εισοδήματός της για ενοικίαση ή αγορά σπιτιού.

Ο Collboni σημείωσε ότι το ανώτατο όριο ενοικίων είναι ένα βραχυπρόθεσμο μέτρο που έχει σχεδιαστεί για να σταματήσει την κρίση να γίνει ακόμη πιο τρομερή, αλλά ότι οποιαδήποτε μακροπρόθεσμη λύση στα στεγαστικά προβλήματα της Ευρώπης θα απαιτήσει δραματική αύξηση του αριθμού των δημοσίων κατοικιών σε προσιτές τιμές. Προτού τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα αποδόσουν, ωστόσο, προέτρεψε τους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς ηγέτες να επανεξετάσουν την προσέγγισή τους στη δημόσια στέγαση , τονίζοντας ότι η ζήτηση δεν περιορίζεται πλέον στα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας.

«Χρειαζόμαστε στεγαστικές πολιτικές που είναι πολύ ευρύτερες και που κατανοούν ότι αυτό το πρόβλημα επηρεάζει πλέον τις αστικές εργατικές και μεσαίες οικογένειες», τόνισε, τονίζοντας ότι το 75 τοις εκατό των κατοίκων της Βαρκελώνης είναι πιθανοί δικαιούχοι στεγαστικής βοήθειας.

“Η κατασκευή κατοικιών δεν είναι ρεαλιστική λύση”

Ο Collboni επεσήμανε επίσης ότι σε πολλές πόλεις -μεταξύ αυτών και η Βαρκελώνη- η κατασκευή νέων κατοικιών δεν είναι μια ρεαλιστική λύση.

«Η Βαρκελώνη είναι γεωγραφικά περιφραγμένη από τη θάλασσα, τα βουνά και τους γειτονικούς δήμους», είπε. «Κατασκευάζουμε τρεις νέες γειτονιές που μπορούν δυνητικά να φιλοξενήσουν έως και 45.000 σπίτια – τα μισά από τα οποία θα είναι δημόσια – αλλά μετά από αυτό, δεν υπάρχει πουθενά αλλού να χτίσουμε».

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι δημοτικές αρχές της πόλης εργάζονται επίσης για την επέκταση του δημόσιου οικιστικού αποθέματος, και το κάνουν ασκώντας το νόμιμο δικαίωμα πρώτης άρνησης της πόλης, το οποίο τους δίνει την πρώτη ματιά σε κτίρια που πωλούνται σε περιοχές όπου η αγορά είναι πιεσμένη και υπάρχει ελάχιστος χώρος για νεόδμητες. Την τελευταία δεκαετία, μαζί με την περιφερειακή κυβέρνηση της Καταλονίας, η πόλη απέκτησε πάνω από 7.000 διαμερίσματα που τώρα εκμισθώνονται σε προσιτές τιμές.

Το Casa Orsola, ένα εμβληματικό κτήριο στην κεντρική συνοικία Eixample, είναι η τελευταία κατάκτηση της πόλης. Αρχικά αγοράστηκε από μια εταιρεία επενδύσεων που σκόπευε να εκδιώξει τους επί μακρόν ενοίκους και να μετατρέψει τα σπίτια τους σε τουριστικά ενοικιαζόμενα, οι αρχές παρενέβησαν μετά από μεγάλες διαμαρτυρίες νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Σε συνεργασία με έναν οργανισμό κοινωνικής στέγασης, η πόλη αγόρασε το ακίνητο για 30 τοις εκατό κάτω από την τιμή της αγοράς.

«Αλλάζουμε τους κανόνες που μας επέτρεψαν να καταλήξουμε σε αυτήν την κατάσταση, έτσι ώστε οι επενδυτικοί όμιλοι και άλλοι να κατανοήσουν ότι αυτές οι δραστηριότητες δεν θα είναι πλέον κερδοφόρες στη Βαρκελώνη», δήλωσε ο Collboni. «Έχουμε πολλούς άλλους τομείς στους οποίους μπορεί κανείς να επενδύσει εδώ· ας επικεντρωθούν σε αυτούς».