Ρεπορτάζ libre: Ο τρόμος του ενοικιαστή-Εφιαλτικές καθημερινές ιστορίες- Οι “βόμβες” στα χέρια του ιδιοκτήτη

 Η Ενωση Ενοικιαστών/τριών Θεσσαλονίκης είναι και επισήμως σωματείο από τον Ιανούαριο αφού είναι τελικά πολλοί οι Θεσσαλονικείς που αποφάσισαν να αντιμετωπίσουν συλλογικά το τεράστιο πρόβλημα των υψηλών ενοικίων. Ως αναγνωρισμένο, πλέον, σωματείο, η Ενωση διοργάνωσε και Ανοιχτή Συνάντηση των μελών της στην οποία όμως μπορούσαν να δώσουν το παρών και πολίτες που δεν είναι μέλη αλλά θα είχαν πιθανώς την περιέργεια να διαπιστώσουν από κοντά το ποιοι είναι οι στόχοι της εν λόγω συλλογικότητας.

Το αποτέλεσμα ήταν κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικό. Πολίτες σχεδόν απ’ όλες της περιοχές της Θεσσαλονίκης προσήλθαν έτσι ώστε να μοιραστούν το σκληρό, είναι η αλήθεια, βίωμά τους, να ζουν στο ενοίκιο σε μία χρονική περίοδο κατά την οποία αφενός οι τιμές έχουν εκτοξευτεί στα ύψη και αφετέρου οι ενοικιαστές παραμένουν πρακτικά απροστάτευτοι θεσμικά και νομικά.

• Οι άνθρωποι που έλαβαν το λόγο και μίλησαν για τα προσωπικά τους βιώματα ένωσαν ουσιαστικά τις φωνές τους με αυτές χιλιάδων ανθρώπων που βρίσκονταν στην ίδια θέση.

“Ηταν πραγματικά συγκλονιστικό να ακούς ανθρώπους να μας εκμυστηρεύονται ότι βιώνουν ένα αίσθημα υποτέλειας και έντονης ανασφάλειας απέναντι στους εκμισθωτές των σπιτιών τους” τονίζει στο Libre το μέλος της Ενωσης Ελλη Μέλιου. “Οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν ότι όσο τυπικοί και αν παρουσιαστούν στις υποχρεώσεις τους απέναντι στους εκμισθωτές (έγκαιρη καταβολή του ενοικίου και αναφορά βλαβών) θα βρίσκονται πάντα στο ελέος τους” συμπληρώνει χαρακτηριστικά.

Κατά συνέπεια, ήταν αδύνατον να μην θιχθεί κατά τη διάρκεια της συνάντησης και το κομβικό ζήτημα της συσχέτισης της ανασφάλειας με την ψυχική υγεία. “Ο κόσμος, θα το πω πολύ απλά, φοβάται. Τι φοβάται; Μία ξαφνική απόφαση του εκμισθωτή να προτιμήσει τη βραχυχρόνια μίσθωση για το ακίνητό του ή μία το ίδιο ξαφνική απόφαση για μία υπέρογκη αύξηση. Το στρες έτσι κλιμακώνεται και γίνεται δύσκολα διαχειρίσιμο” τονίζει η συνομιλήτριά μας επικαλούμενη και σχετική έρευνα του UN Habitat. 

Ο τρόμος αρχίζει μετά την τριετία

Το ελληνικό νομικό πλαίσιο ουσιαστικά δεν προσφέρει καμία ιδιαίτερη προστασία στους ενοικιαστές. Αντίθετα, με τη θέσπιση της τριετίας ως χρονικής περιόδου κατά την οποία ο εκμισθωτής δεν μπορεί να ζητήσει αύξηση του αντιτίμου, αφήνει τους ενοικιαστές εντελώς απροστάτευτους στην όποια κίνηση κάνει ο εκμισθωτής μετά το πέρας των τριών πρώτων χρόνων της συμφωνίας.

“Πρακτικά, μετά τα τρία χρόνια, ο εκμισθωτής μπορεί να ζητήσει ότι θέλει, δεν υπάρχει πλαφόν στις απαιτήσεις” τονίζει η κα Μέλιου. “Μπορεί ένας ενοικιαστής να είναι απολύτως σωστός στις υποχρεώσεις του, ωστόσο δεν απολαμβάνει καμία προστασία μετά τα τρία χρόνια.Εχουμε καταγράψει την τάση που αναφέρει ότι το τελευταίο δωδεκάμηνο ιδιοκτήτες ζήτησαν ως αύξηση ακόμα και δύο φορές πάνω το προηγούμενο ενοίκιο! Οι μικρότερες αυξήσεις είναι της τάξης του 15 με 20% αλλά και αυτές θα πρέπει να θεωρούνται υπέρογκες καθώς είναι πολλαπλάσιες του πληθωρισμού” σχολιάζει. 

• Και όλα αυτά ενώ στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης υπάρχουν μέτρα και κανόνες οι οποίοι προστατεύουν στοιχειωδώς τους ενοικιαστές από κρούσματα αισχροκέρδειας εις βάρος τους. Τουλάχιστον η περίοδος κατά την οποία ο ιδιοκτήτης δεν δικαιούται να ζητήσει αύξηση είναι σαφώς μεγαλύτερη της τριετίας. 

Η λογική πίσω από αυτήν την απόφαση έχει να κάνει με τον προγραμματισμό που κάθε άνθρωπος θέλει να κάνει για τη ζωή του. Κανένας, φυσικά, δεν επιθυμεί να αλλάζει κατοικία κάθε τρία χρόνια και ιδιαίτερα νέοι άνθρωποι ή νεαρά ζευγάρια που προσπαθούν να βάλουν σε μία τάξη τη ζωή τους. Ειρήσθω εν παρόδω, σ’ αυτό το στάτους βρίσκονται τα περισσότερα μέλη της Ενωσης της Θεσσαλονίκης με τις ηλικίες να “παίζουν” από τα 25 μέχρι τα 40 έτη.

Ακραία αλλά…καθημερινά παραδείγματα 

Από την κατάσταση-ζούγκλα που περιγράφηκε πιο πάνω προκύπτουν καθημερινά ειδήσεις “τερατώδεις” που δύσκολα μπορεί να πιστέψει κανείς, αλλά είναι 100% αληθινές.

• Νεαρή γυναίκα, δύο μήνες μετά τη μετακόμισή της στη νέα της κατοικία στη Θεσσαλονίκη, είδε το χάρο με τα μάτια της όταν κατέρρευσε το ταβάνι της κρεβοτοκάμαράς της. Της είχαν εγγυηθεί ότι το σπίτι ήταν προσφάτως ανακαινισμένο αλλά η εγγυήση αυτή γρήγορα αποδείχθηκε φενάκη. Η γυναίκα αναγκάστηκε να μετακομίσει εκ νέου χωρίς καν να της δοθεί αποζημίωση.

“Καταλαβαίνετε ότι κάτω από τέτοιες συνθήκες, η προσωπική και η επαγγελματική ζωή μας μπαίνει σε τεράστιο κίνδυνο. Η κατοικία είναι το στοιχείο πάνω στο οποίο βασίζεται κανείς για να “χτίσει” όλα τα υπόλοιπα. Τη δουλειά του, τις σχέσεις του, την οικογένειά του, αν έχει ή αν επιθυμεί να κάνει. Οταν όμως κάθε εκμισθωτής έχει στα χέρια του μία βόμβα που μπορεί να ενεργοποιήσει όποτε θέλει μετά την πρώτη τριετία, δεν μπορεί να γίνει λόγος για σοβαρό προγραμματισμό” σχολιάζει η κα Μέλιου.

Αλλά ακόμα και αν ο ενοικιαστής γλιτώσει τελικά από τη “βόμβα” της τριετίας, έχει να αντιμετωπίσει την καθημερινή αγωνία για την επιβίωση μετρώντας τις αποδοχές του ευρώ-ευρώ. “Τις προάλλες κοιτούσα αγγελίες και διαπίστωσα ότι για ένα υπόγειο με δύο κρεβατοκάμαρες στην Καλαμαριά ζητούσαν 550 ευρώ. Φανταστείτε δηλαδή τι απαιτήσεις υπάρχουν για άλλα διαμερίσματα σε όροφο κτλ. Τα χρήματα είναι πάρα πολλά για ένα μέσο μισθωτό και οι περισσότεροι από μας έχουμε αυτό το στάτους, του μέσου μισθωτού” συνεχίζει, ελαφρώς θυμωμένη, η συνομιλήτριά μας.

Η επιεικώς αρρύθμιστη αγορά “παράγει” επίσης ιστορίες στο άκουσμά τους δοκιμάζονται και τα πιο σκληρά νεύρα. Μέλος της Ενωσης αποκάλυψε ότι παρά το γεγονός ότι του προέκυψε έκτακτο θέμα υγείας, τρέναρε τη θεραπεία έτσι ώστε να βρίσκεται σε θέση να πληρώνει το ενοίκιό του. Κάποιοι, εκ των πραγμάτων, βάζουν σε κίνδυνο ακόμη και τη σωματική τους ακεραιότητα για να μην βρεθούν στη δύσκολη θέση να υποχρεωθούν να αλλάξουν κατοικία.

Η κατάσταση μοιάζει αδιέξοδη και αβίωτη. Γι’ αυτό, όπως μάς τονίζει η κα Μέλιου “σκεφτόμαστε να πάρουμε συγκεκριμένες θεσμικές πρωτοβουλίες για να πιέσουμε έτσι ώστε το νομικό πλαίσιο, που το χαρακτηρίζει η αδικία, να αλλάξει. Μάς ζητούν για γκαρσονιέρες 400 ευρώ, για μεγαλύτερα σπίτια πάνω από 600 και η δαμόκλειος σπάθη της αύξησης κρέμεται πάντα πάνω από τα κεφάλια μας. Πρόκειται για μία κατάσταση η οποία δεν μπορεί να συνεχιστεί”.

“Η κατοικία” καταλήγει “δεν μπορεί να λογίζεται ως εμπόρευμα η αξία του οποίου ρυθμίζεται από τους νόμους της αγοράς και μόνο. Αυτό αντίκεται ακόμα και στο Σύνταγμά μας. Είμαστε πολλοί.Στα αστικά κέντρα φτάνουμε περίπου στο 1/3 του πληθυσμού, οι εκμισθωτές δεν αντιπροσωπεύουν περισσότερο από 15%. Και όμως επιχειρούν να μας κάνουν κουμάντο στο πως θα ζήσουμε”.