Από τη “χάβρα” στο Harvard- Και μετά;

Εάν κρίνει κανείς από τις φωτογραφίες (επάνω) που δόθηκαν στη δημοσιότητα, ο Αλέξης Τσίπρας αν μη τι άλλο απολαμβάνει τα μαθήματα που παραδίδει στο Harvard. Εάν το έλεγε κανείς προ δεκαετίας, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ διχαζόταν μεταξύ ευρωπαϊστών και δραχμιστών, θα ακουγόταν ως “ανέκδοτο”. Οι καιροί άλλαξαν, άλλαξε και ο ίδιος ο ιστορικός ηγέτης του χώρου, και μάλλον το αμερικανικό πανεπιστήμιο του ταιριάζει πλέον περισσότερο από τη “χάβρα” των συνιστωσών της παλιάς Κουμουνδούρου.

Ο πρώην πρωθυπουργός βρίσκεται στο εμβληματικό αμερικανικό πανεπιστήμιο (το οποίο κάποιοι σύντροφοι του παρελθόντος λοιδορούσαν ως λίκνο του καπιταλισμού, παρότι δημόσιο στην ουσία της λειτουργίας του), πίσω, όμως, στην Ελλάδα, πυκνώνουν τα σενάρια περί πολιτικής επιστροφής του. Πολλοί το προεξοφλούν, αρκετοί το επιζητούν, μόνο η Ζωή Κωνσταντοπούλου δηλώνει με μανία πως “όσο υπάρχει η ίδια, δεν θα του επιτρέψει να βγει από το λαγούμι”. Συνυπογράφει προτάσεις δυσπιστίας με το κόμμα του Τσίπρα, εξέχων μέλος ήταν και η ίδια, αλλά τον ίδιο τον Τσίπρα δεν θέλει να τον δει ούτε ζωγραφιστό, τροφοδοτώντας την εσχατολογική επιχειρηματολογία ορισμένων στη Ν.Δ. “That’ life”, θα πείτε. Καθένας βρίσκει μπροστά του τα λάθη του παρελθόντος.

Ειρήσθω εν παρόδω, το αφήγημα της επιστροφής Τσίπρα φαίνεται πως, μαζί με άλλα, βαραίνει σαν σύννεφο πάνω από την Κουμουνδούρου. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του Σωκράτη Φάμελλου να βάλει σε τάξη το κόμμα μετά την καταιγίδα Κασσελάκη –κάτι που του αναγνωρίζεται-, ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει απώλειες στις δημοσκοπήσεις και έχει μεταβληθεί σε ένα πολιτικό υποκείμενο μικρής εμβέλειας που λόγω κυβερνητικού παρελθόντος προσποιείται το μεγάλο.

Φτάνει, ωστόσο, η ώρα της κρίσης. Ο Νίκος Ανδρουλάκης κλείνει ερμητικά τις πόρτες κάθε πιθανής πολιτικής και εκλογικής συμπόρευσης, η Πλεύση Ελευθερίας του υπεξαιρεί περίπου έναν στους πέντε ψηφοφόρους, και αρκετά στελέχη της πλευράς Πολάκη γκρινιάζουν επειδή πιστεύουν πως σε εποχές σκληρού αντισυστημισμού το κεντροαριστερό κοστούμι δεν του ταιριάζει. Μαζί με όλα αυτά, η συζήτηση για την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα γίνεται “ευχή” και “κατάρα”.

Ο ίδιος συμπεριφέρεται (και σωστά) ως πρώην πρωθυπουργός. Από το Harvard, πρότεινε σχέδιο για την αναγέννηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με, είναι αλήθεια, ενδιαφέρουσες προτάσεις και με σαφή υπόμνηση στα σχέδια Ντράγκι και Λέττα. Καθαρός και κριτικός ευρωπαϊσμός. Προηγουμένως, είχε παραθέσει 11 προτάσεις για μία νέα “εθνική πυξίδα”. Αυτή η ενεργητικότητα, που πηγάζει από τις δραστήριες παρεμβάσεις του, δεν δείχνει, όπως πιστεύουν πολλοί, πολιτικό που σκοπεύει να διανύσει το υπόλοιπο του δημόσιου βίου του σε πανεπιστήμια διεθνούς κύρους και ημερίδες του Ινστιτούτου του.

Είναι, όμως, και βουλευτής ενός κόμματος που το έκανε κυβέρνηση, το παρέδωσε σε κατάσταση συντριβής, και το οποίο τώρα καταγράφει δημοσκοπικά το 1/3 της απήχησης που είχε το 2012, όταν ξεκίνησε την κούρσα προς την διακυβέρνηση. Οι δύο ιδιότητες, του πρώην πρωθυπουργού και του βουλευτή τον οδηγούν σε μία λεπτή ισορροπία εντός και εκτός. Ως που θα τραβήξει αυτή η κατάσταση, η οποία εκ των πραγμάτων προσθέτει αβεβαιότητες σχετικά με την παρουσία του ίδιου του ΣΥΡΙΖΑ στο πολιτικό σκηνικό;

Είναι λογικό, ακόμα κι εκείνοι που θα ήθελαν δυνητικά να επιλέξουν τον ΣΥΡΙΖΑ να κοντοστέκονται στη ζώνη των αναποφάσιστων. Άλλοι διασπώνται προς τα όμορα κόμματα, άλλοι, πάλι, προτιμούν την Κωνσταντοπούλου ως πιό αυθεντική έκφραση του παλαιού συριζαϊκού λαϊκισμού.

Η πραγματικότητα είναι, όμως, σκληρή. Ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ, παρά τον αρκετά θετικό προσδιορισμό που του προσδίδει ο Φάμελλος, δεν έχει μέλλον. Κι όσο καθυστερεί η συνένωση με τη Νέα Αριστερά τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Αλλά ακόμα και ενοποιημένος ο χώρος είναι πολύ πιθανό να έχει εξαντλήσει την δυναμική του, σε ένα πολιτικό τοπίο όπου η ταραχή γίνεται θαυμάσια κατάσταση.

Δύο, λοιπόν, οι προκλήσεις. Αφενός ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να επαναπροσδιοριστεί χωρίς την προσδοκία επιστροφής του Τσίπρα (γίνεται;), αφετέρου ο ίδιος ο Τσίπρας πρέπει να ολοκληρώσει το rebranding χωρίς να ισορροπεί ανάμεσα στις δύο ιδιότητες που περιγράψαμε.

Αλλά εάν, εν τέλει, η ανάγνωση των εξελίξεων οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο χώρος με τη σημερινή μορφή του …έλαβε τέλος, τότε κάτι και κάπως πρέπει να τον αντικαταστήσει επειδή και το πολιτικό σύστημα και η χώρα το χρειάζεται. Το “κάτι” είναι, αναμφίβολα, το καινούριο, το εξ’ υπαρχής, το “κάπως”, ας το βρουν και ας το βρει.