Η Λίνα Μενδώνη στο libre/ “Το ΥΠ.ΠΟ δεν υπαγορεύει στην Εθνική Πινακοθήκη τι θα εκθέσει”

Την πρώτη της συνέντευξη μετά τον βανδαλισμό των έργων στην Εθνικη Πινακοθήκη παραχωρεί στο libre η Υπουργός Πολιτισμού. Η κυρία Λίνα Μενδώνη επισημαίνει ότι “το Υπουργείο Πολιτισμού δεν υπαγορεύει στην Εθνική Πινακοθήκη το τι θα εκθέσει και πώς θα το εκθέσει”.

Μάλιστα απαντώντας σε ερώτηση για την απόσυρση του έργου με την ελληνική σημαία από το προξενείο της Νέας Υόρκης τονίζει χαρακτηριστικά: “Με ρωτάτε για την απόσυρση του έργου από το προξενείο της Νέας Υόρκης. Αποτελεί το Γενικό Προξενείο εκθεσιακό χώρο; Υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού;”

Παράλληλα απαντάει σε όλα τα ερωτήματα για μια σειρά από θέματα όπως, τη διαχείριση της τραγωδίας των Τεμπών, τη στάση των πολιτών απέναντι στα πολιτικά κόμματα, αλλά και τις προσπάθειες του υπουργείου που διοικεί για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την παράνομη διακίνηση.

Συνέντευξη

-Κυρία Υπουργέ, υπάρχει η γενική αίσθηση ότι τα πολιτικά κόμματα έχουν μείνει πίσω σε σχέση με την κοινωνία. Ότι δεν έχουν αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους οι πολίτες έχουν βγει μαζικά στους δρόμους με αίτημα τη «Δικαιοσύνη». Θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν συμφωνείτε με αυτή τη άποψη και αν «ναι» γιατί συμβαίνει αυτό;

Η διακυβέρνηση είναι αποτελεσματική, όταν αυτοί που την ασκούν συντονίζονται με τα αιτήματα, τις προσδοκίες, ακόμη και τις αγωνίες της κοινωνίας. Δικαίως οι πολίτες θέτουν ψηλά τον πήχη προς τους εκάστοτε κυβερνώντες. H κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει καταφέρει στα έξι χρόνια, πολλές φορές να ευθυγραμμιστεί, με όσα ζητούν οι πολίτες. Χωρίς να αποφύγει, όπως έχει επανειλημμένα αναγνωρίσει ο Πρωθυπουργός, αρρυθμίες ή αστοχίες.

Με την Ελληνική Red List, αποκτήσαμε ένα ακόμη πολύτιμο και αποτελεσματικό όπλο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την παράνομη διακίνηση

Αλλά μη  βάζουμε και όλα τα κόμματα στο ίδιο τσουβάλι, όταν από την αντιπολίτευση εκπορεύεται ένας ισοπεδωτικός και έξαλλος λόγος, που δεν περιορίζεται στο αίτημα για απόδοση δικαιοσύνης, αλλά υιοθετεί ανυπόστατες θεωρίες, με την πλέον ανεδαφική έως εξοργιστική, εκείνη της συγκάλυψης.

Η Κυβέρνηση έχει διευκολύνει, με κάθε τρόπο, τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης, ώστε να έλθει πλήρης και γρήγορα στο ακροατήριο. Εκεί, θα αποδοθεί δικαιοσύνη, από τους λειτουργούς της Δικαιοσύνης.

-Πρόσφατα παρουσιάστηκε η ελληνική Red List, ένα νέο εργαλείο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την παράνομη διακίνηση. Καθώς η παράνομη διακίνηση και εμπορία αρχαιοτήτων εξακολουθεί να αποτελεί μια διαδεδομένη μορφή απειλής για τα πολιτιστικά αγαθά πως μπορεί να βοηθήσει τις Αρχές η Red List;

Θα μου επιτρέψετε, πριν να σας απαντήσω, να θυμίσω ότι τα τελευταία έξι χρόνια, χάρη στη σύντονη και αποτελεσματική δράση των υπηρεσιών του Υπουργείου, και ιδιαίτερα της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών, έχουν επαναπατριστεί εκατοντάδες παρανόμως εξαχθείσες αρχαιότητες.

Με την Ελληνική Red List, αποκτήσαμε ένα ακόμη πολύτιμο και αποτελεσματικό όπλο για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς από την παράνομη διακίνηση. Πρόκειται για ένα διεθνώς αναγνωρισμένο εργαλείο του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων(ICOM). Παρουσιάζει τις κατηγορίες πολιτιστικών αγαθών που αποτελούν στόχο των παράνομων διακινητών, καταδεικνύοντας την ευαλωτότητα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Με τον τρόπο αυτό, η Ελληνική Κόκκινη Λίστα παρέχει σε όλους τους εμπλεκόμενους, συμπεριλαμβανομένων των διωκτικών αρχών (τελωνειακών, αστυνομικών κλπ), ένα πανόραμα των απειλούμενων πολιτιστικών αγαθών, ώστε να γνωρίζουν με λεπτομέρειες ποια από αυτά βρίσκονται, κατά προτεραιότητα, στο στόχαστρο των δικτύων παράνομης διακίνησης.

“Με ρωτάτε για την απόσυρση του έργου από το προξενείο της Νέας Υόρκης. Αποτελεί το Γενικό Προξενείο εκθεσιακό χώρο; Υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού;”

-Κυρία Μενδώνη, τι γίνεται με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο; Γιατί αποχώρησε ξαφνικά η  κ. Άννα-Βασιλική Καραπαναγιώτου, από τη διεύθυνσή του;

H Άννα Καραπαναγιώτου παραιτήθηκε από τη θέση της Γενικής Διευθύντριας για προσωπικούς λόγους και είναι απόλυτα σεβαστό. Και δε νομίζω ότι η παραίτηση ενός προσώπου από θέση ευθύνης είναι και τόσο ασυνήθιστη  στη διοικητική διαδικασία.

Αμέσως ανέλαβε καθήκοντα  ο αναπληρωτής  της, όπως προβλέπεται από το νόμο, ο Διευθυντής Συλλογών του Μουσείου Κώστας Νικολέντζος. Ένας τέτοιος οργανισμός δεν μπορεί να μένει ακέφαλος.

-Υπάρχει το βιομηχανικό συγκρότημα της Πειραιώς 260, που αγόρασε το Υπουργείο Πολιτισμού και πρόκειται να αξιοποιήσει. Πρόκειται για έναν τεράστιο χώρο. Τι σχεδιάζει το Υπουργείο Πολιτισμού;

Ήδη εκπονούνται οι μελέτες για τη μετατροπή του βιομηχανικού συγκροτήματος, επί της οδού Πειραιώς 260, π. εργοστάσιο Τσαούσογλου σε ισχυρό πολιτιστικό πόλο. Τα κτήρια, πολλά εκ των οποίων αποτελούν μνημεία βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, θα αποκτήσουν νέα ζωή, στεγάζοντας δραστηριότητες -πέραν βεβαίως του Ελληνικού Φεστιβάλ που θα συνεχίσει να στεγάζεται  εκεί- όπως τα εργαστήρια παραγωγής πιστών αντιγράφων του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάδειξης Πολιτιστικών Πόρων αλλά και η Γλυπτοθήκη-Μοντελοθήκη, ένα εξαιρετικά σημαντικό μουσείο, που μέσω των ιστορικών εκμαγείων, αναδεικνύει την ελληνική τέχνη στη μεγάλη ιστορική διαχρονία της.

Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ασκεί λογοκρισία. Και αυτό αποτελεί πάγια θεσμική και αταλάντευτη στάση του Υπουργείου

Σε άλλα κτήρια θα φιλοξενηθούν εκθέσεις πολιτιστικών δομών, όπως το Θεατρικό Μουσείο -το οποίο ανήκει πλέον στο Υπουργείο Πολιτισμού- το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη και το Λύκειο των Ελληνίδων. Συνεπώς, η αξιοποίηση του βιομηχανικού συγκροτήματος εξυπηρετεί πολλαπλούς στόχους, αλλά και την ανάδειξή του σε πόλο δημιουργίας και αναψυχής, αναβαθμίζοντας την ευρύτερη περιοχή.

Ήδη έχει ολοκληρωθεί η στρατηγική μελέτη για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος των κτηρίων χώρου, η οποία προβλέπει συστηματικές φυτεύσεις, ενισχύοντας το πράσινο αποτύπωμα του βιομηχανικού συγκροτήματος. Η Τράπεζα Πειραιώς γενναιόδωρα  ανέλαβε, τη δωρεά όλων των αναγκαίων μελετών αποκατάστασης του συνόλου του βιομηχανικού συγκροτήματος.

-Διάβασα με προσοχή την απάντησή σας στον βουλευτή, που ουσιαστικά σας καλούσε να λάβετε πρωτοβουλία και να αποσύρετε κάποια έργα τέχνης από την Εθνική Πινακοθήκη. Όπως γράψατε «το Υπουργείο Πολιτισμού, δρώντας πάντοτε με γνώμονα την προστασία της εν γένει πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς της χώρας, ουδέποτε προβαίνει σε ενέργειες λογοκρισίας». Ωστόσο, το 2023 με εντολή του υπουργείου Εξωτερικών αποσύρθηκε έργο που απεικόνιζε την ελληνική σημαία με ροζ χρώμα, η οποία είχε τοποθετηθεί σε χώρο του Γενικού Προξενείου της  Ελλάδας στην Νέα Υόρκη.  Να σας θυμίσω ότι την απόσυρση του έργου είχε  ζητήσει ο πρόεδρος της Νίκης, κ. Νατσιός. Γιατί να συμβαίνει αυτό; Γιατί εδώ δεν λογοκρίθηκαν τα έργα και σωστά και στην Νέα Υόρκη επικράτησε η επιθυμία του κ. Νατσιού;

Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν ασκεί λογοκρισία. Και αυτό αποτελεί πάγια θεσμική και αταλάντευτη στάση του Υπουργείου, το οποίο υποχρεούται να προστατεύει την πολιτιστική μας κληρονομιά,  να ενθαρρύνει και να στηρίζει τη σύγχρονη καλλιτεχνική έκφραση.

Αυτή είναι η καταστατική μας αποστολή, αλλά και η απαίτηση μιας ώριμης κοινωνίας, στην οποία υπάρχουν άπειρα αισθητικά κριτήρια και τρόποι πρόσληψης της Τέχνης και των δημιουργημάτων της.

Με ρωτάτε για την απόσυρση του έργου από το προξενείο της Νέας Υόρκης. Αποτελεί το Γενικό Προξενείο εκθεσιακό χώρο; Υπάγεται στο Υπουργείο Πολιτισμού;

Όσον αφορά στην Εθνική Πινακοθήκη και τα έργα που βανδάλισε  ο βουλευτής της Νίκης Νικόλαος Παπαδόπουλος,  η Διεύθυνση της Πινακοθήκης έχει προβεί σε όλες τις νόμιμες ενέργειες. Και, όπως, επανειλημμένα, έχω επισημάνει το Υπουργείο δεν υπαγορεύει στην Εθνική Πινακοθήκη το τι θα εκθέσει και πως θα το εκθέσει. Την εποπτεύει και τη στηρίζει. Αυτήν την πολιτική,  η οποία  αφίσταται από την πριμοδότηση ή την προώθηση συγκεκριμένων καλλιτεχνικών ρευμάτων, συχνά με έντονο ιδεολογικό φορτίο, ακολουθούμε. Και θα  συνεχίσουμε να την ακολουθούμε, χωρίς παρεκκλίσεις.

-Θα ήθελα να επαναφέρω ένα θέμα για το οποίο σας είχα ρωτήσει στο παρελθόν και αφορά τα Βασιλικά Εμβλήματα του Όθωνα, δηλαδή το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος του. Αυτά μάθαμε ότι βρέθηκαν στο Τατόι το 2023. Πού ακριβώς βρέθηκαν και από ποιους; Μπορείτε να μας πείτε κάτι περισσότερο;

Το Υπουργείο είχε κάνει σχετική μακρά ανακοίνωση. Είχα πει ότι τα βασιλικά εμβλήματα, του πρώτου βασιλέως της Ελλάδας, εντοπίστηκαν κατά τις εργασίες τεκμηρίωσης των πολιτιστικών αγαθών κινητών αντικειμένων στο π. βασιλικό κτήμα, στο Τατόι.

Το στέμμα, το σκήπτρο και το ξίφος του Όθωνα λάνθαναν επί δεκαετίες, γι’ αυτό και η ανεύρεσή τους προκάλεσε μεγάλη ικανοποίηση. Τα εμβλήματα ανακαλύφθηκαν από τα στελέχη των αρμοδίων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού, σε πολύ καλή κατάσταση. Ήταν προσεκτικά φυλαγμένα και συσκευασμένα. Έτσι, έκλεισε και η  εντελώς αβάσιμη εικοτολογία που είχε καλλιεργηθεί σχετικά με την τύχη τους.

Το Υπουργείο δεν υπαγορεύει στην Εθνική Πινακοθήκη το τι θα εκθέσει και πως θα το εκθέσει. Την εποπτεύει και τη στηρίζει

Στο Τατόι έχουν έρθει στο φως χιλιάδες αντικείμενα μεγάλης ιστορικής αξίας. Σε αυτά συγκαταλέγονται και τα βασιλικά εμβλήματα του Όθωνος. Η μοναρχία ανήκει πλέον στο παρελθόν, αλλά αποτελεί ιστορική περίοδο του νεότερου ελληνικού κράτους. Τα υλικά κατάλοιπα της βασιλείας -μην ξεχνάμε ότι τα συγκεκριμένα βασιλικά εμβλήματα ήταν τα πρώτα διακριτικά του νεότερου ελληνικού κράτους- αποδεικνύουν τη διαχρονική συνέχειά του κράτους μας.

Η δημοκρατία μας είναι αδιάσειστα εδραιωμένη. Τα εμβλήματα του Όθωνος ανήκουν στον ελληνικό λαό. Γι’ αυτό, το Υπουργείο Πολιτισμού τα παρέδωσε στο φυσικό τους κάτοχο, την εθνική αντιπροσωπεία, ώστε να εκτίθενται στην Αίθουσα των Τροπαίων «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Βουλής των Ελλήνων.