Τι συμβαίνει στο Ισραήλ και γιατί ΜΜΕ μιλούν ακόμη και για “εμφύλιο” πόλεμο;

Η πρόσφατη απόφαση του ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπενιαμίν Νετανιάχου, να απολύσει τον επικεφαλής της Γενικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (Shin Bet), Ρόνεν Μπαρ, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και ερωτήματα σχετικά με την πορεία της δημοκρατίας στο Ισραήλ. Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται από πολλούς αναλυτές ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής του Νετανιάχου να ελέγξει όλους τους κλάδους της εξουσίας, από την ασφάλεια έως τη δικαιοσύνη, θέτοντας σε κίνδυνο τα θεμέλια του κράτους δικαίου. Η κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση των πολιτικών και κοινωνικών διχασμών, φέρνει το Ισραήλ πιο κοντά σε ένα είδος εμφυλίου πολέμου, σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών. 

Οι ισραηλινοί αναλυτές συμφωνούν ότι η απόλυση του Ρόνεν Μπαρ αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας του Νετανιάχου να εδραιώσει τον έλεγχό του πάνω σε όλους τους κλάδους της εξουσίας. Η Shin Bet, ως μία από τις πιο κρίσιμες υπηρεσίες ασφαλείας, θεωρείται βασικός πυλώνας της δημοκρατίας, με ρόλο τόσο στην προστασία της εθνικής ασφάλειας όσο και στην εποπτεία των πολιτικών και δικαστικών διαδικασιών. Η απόλυση του Μπαρ ερμηνεύεται ως προσπάθεια του Νετανιάχου να αποφύγει την έκθεση πιθανών νομικών παραβάσεων ή σκανδάλων στα οποία ίσως εμπλέκεται. 

Σύμφωνα με αναλύσεις, ο Νετανιάχου επιδιώκει να διορίσει έναν πιστό συνεργάτη στην ηγεσία της Shin Bet, προκειμένου να διασφαλίσει ότι κανένα σκάνδαλο δεν θα αποκαλυφθεί. Αυτή η κίνηση ακολουθεί την αποπομπή άλλων κορυφαίων στελεχών, όπως ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Χέρτζι Χαλεβί και ο πρώην υπουργός Άμυνας Γιοάβ Γκαλάντ, καθώς και η προσπάθεια να απομακρυνθεί η Γενική Εισαγγελέας του Ανώτατου Δικαστηρίου, Γκάλι Μπαχαράβ-Μιάρα. Όλα αυτά δείχνουν μια συστηματική προσπάθεια να ελεγχθούν όλοι οι θεσμοί, θέτοντας σε κίνδυνο την ισορροπία των εξουσιών. 

Ο κίνδυνος εμφυλίου πολέμου 

Η πολιτική κρίση στο Ισραήλ έχει φτάσει σε σημείο να συγκρίνεται με την προοπτική ενός εμφυλίου πολέμου. Ο πολιτικός αναλυτής Ναούμ Μπρεναϊάχ αναφέρει ότι η ισραηλινή κοινωνία χωρίζεται σε δύο αντιμαχόμενες ομάδες: εκείνους που υποστηρίζουν τον Νετανιάχου και εκείνους που αντιτίθενται σε αυτόν. Αυτή η πόλωση, σε συνδυασμό με την κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ του πρωθυπουργού και των θεσμών, δημιουργεί ένα επικίνδυνο κλίμα δυσπιστίας και ανυπακοής. 

Ο Μπρενϊάχ επισημαίνει ότι η σύγκρουση αυτή, αν και δεν έχει ακόμη μετατραπεί σε ένοπλη αντιπαράθεση, φέρνει το Ισραήλ πιο κοντά σε μια κατάσταση χάους. Η υπονόμευση της Shin Bet, της εισαγγελίας και του Ανώτατου Δικαστηρίου μπορεί να οδηγήσει σε μια ριζική μεταβολή του πολιτικού συστήματος, με αποτέλεσμα την κατάρρευση των δημοκρατικών θεσμών. 

Η στρατηγική του Νετανιάχου και η κλιμάκωση της σύγκρουσης 

Ο στρατιωτικός αναλυτής Έιμος Χαρέλ της εφημερίδας Haaretz υποστηρίζει ότι ο Νετανιάχου ενεργεί σαν να μην έχει τίποτα να χάσει. Η κλιμάκωση της σύγκρουσης με την Shin Bet και τη δικαιοσύνη εξυπηρετεί τα συμφέροντά του, καθώς επιδιώκει να ενισχύσει τη θέση του στον κυβερνητικό συνασπισμό και να αποκλείσει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Η απομάκρυνση του Μπαρ, αν επιτευχθεί, θα μπορούσε να διευκολύνει τον Νετανιάχου να αλλοιώσει τις μελλοντικές εκλογές και να παραμείνει στην εξουσία. 

Ο Χαρέλ επισημαίνει ότι η απόλυση του Μπαρ είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, καθώς η Shin Bet έχει ως κύριο καθήκον την προστασία των δημοκρατικών θεσμών. Η υπονόμευση της υπηρεσίας αυτής σημαίνει υπονόμευση της ίδιας της δημοκρατίας. 

Ο κίνδυνος ενός κυβερνήτη υπεράνω του νόμου 

Ο αναλυτής δικαστικών υποθέσεων Ίντο Μπάουμ του The Marker προειδοποιεί ότι αν δεν σταματήσει η απόλυση του Μπαρ, το Ισραήλ κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα κράτος όπου ο κυβερνήτης είναι υπεράνω του νόμου. Η νομική μάχη που ξεκίνησε μπορεί να οδηγήσει σε μια μακρά και επώδυνη διαδικασία, η οποία θα επιβαρύνει περαιτέρω την πολιτική και κοινωνική σταθερότητα της χώρας. 

Ο Μπάουμ επισημαίνει ότι η διαδικασία απομάκρυνσης του Μπαρ δεν στηρίζεται σε νομικά στοιχεία και αποφασίστηκε μετά από μια βιαστική ακρόαση. Αυτή η κίνηση, σε συνδυασμό με τις προηγούμενες αποφάσεις του Νετανιάχου, δείχνει μια συστηματική προσπάθεια να ελεγχθούν όλοι οι θεσμοί, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι νομικές και δημοκρατικές διαδικασίες. 

Η κρίση που βιώνει το Ισραήλ είναι βαθιά και πολύπλευρη. Η απόλυση του Ρόνεν Μπαρ και η συνεχιζόμενη προσπάθεια του Νετανιάχου να ελέγξει όλους τους κλάδους της εξουσίας δημιουργούν ένα επικίνδυνο προηγούμενο, το οποίο απειλεί τα θεμέλια της δημοκρατίας. Η πόλωση της κοινωνίας και η κλιμάκωση των συγκρούσεων μεταξύ των πολιτικών και θεσμικών φορέων φέρνουν το Ισραήλ πιο κοντά σε μια κατάσταση χάους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ανυπολόγιστες συνέπειες για τη χώρα και την ευρύτερη περιοχή.