Ανάλυση: Στο μικροσκόπιο η συνομιλία Τραμπ-Πούτιν- Σημεία συμφωνίας και “αγκάθια”- Συνεχίζονται οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις

Η δεύτερη τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ των προέδρων των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, και της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, διήρκεσε δυόμισι ώρες και έθεσε τα θεμέλια για περαιτέρω διπλωματικές ενέργειες. Η συζήτηση, που χαρακτηρίστηκε από θετικό τόνο και από τις δύο πλευρές, επικεντρώθηκε κυρίως στην Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή και τις διμερείς σχέσεις. Ωστόσο, η επικοινωνία αυτή δεν έφερε ξεκάθαρη πρόοδο σε όλα τα θέματα, αφήνοντας ανοιχτές ερωτήσεις σχετικά με τις πραγματικές προθέσεις των δύο ηγετών. Το πιο σημαντικό πρακτικό αποτέλεσμα ήταν η συμφωνία για την αμοιβαία αναστολή των χτυπημάτων σε ενεργειακές υποδομές, η οποία μπορεί να αποτελέσει ένα μικρό βήμα προς την ειρήνη.

Ωστόσο, η Ρωσία επανέλαβε τους προηγούμενους όρους της, όπως τη διακοπή της ξένης στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, γεγονός που δείχνει ότι οι διαφορές παραμένουν. Επιπλέον, η συμφωνία για την κατάπαυση του πυρός δεν έχει ακόμη επιτευχθεί, αν και οι συνομιλίες θα συνεχιστούν. 

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση για τη συνομιλία των δυο ηγετών από το Κρεμλίνο, η Ρωσία συμφωνεί σε κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες μόνο στην περίπτωση που “σταματήσει η αναγκαστική κινητοποίηση στην Ουκρανία και ο επανεξοπλισμός των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων“, δηλαδή οι παραδόσεις όπλων. 

Όπως πρόσθεσε το Κρεμλίνο, υπάρχουν “σοβαροί κίνδυνοι που σχετίζονται με τη μη συμφωνία του καθεστώτος του Κιέβου, το οποίο έχει ήδη επανειλημμένα σαμποτάρει και παραβιάσει τις συμφωνίες που έχουν επιτευχθεί”. 

• Βασική προϋπόθεση για να προχωρήσει η Ρωσική Ομοσπονδία σε μια διπλωματική διευθέτηση “θα πρέπει να είναι η πλήρης παύση της ξένης στρατιωτικής βοήθειας και της παροχής πληροφοριών στο Κίεβο”. 

Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ο Τραμπ κατέθεσε πρόταση για αμοιβαία 30ήμερη αναστολή των χτυπημάτων στις ενεργειακές υποδομές. Ο Πούτιν “ανταποκρίθηκε θετικά στην πρωτοβουλία αυτή και έδωσε αμέσως στον ρωσικό στρατό αντίστοιχη εντολή“. 

Επίσης ο Πούτιν απάντησε “εποικοδομητικά” στην ιδέα του Τραμπ για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα. “Συμφωνήθηκε η έναρξη διαπραγματεύσεων για την πρόσθετη επεξεργασία συγκεκριμένων λεπτομερειών”. 

Σήμερα, 19 Μαρτίου μεταξύ Κιέβου και Μόσχας θα γίνει ανταλλαγή κρατουμένων 175 για 175 άτομα. “Επιπλέον, 23 σοβαρά τραυματισμένοι Ουκρανοί στρατιωτικοί θα παραδοθούν ως χειρονομία καλής θέλησης”, δήλωσε το Κρεμλίνο. 

• Ο Τραμπ και ο Πούτιν συμφωνούν να “συνεχίσουν τις προσπάθειες για την επίτευξη διμερούς διευθέτησης της Ουκρανίας“. Για τον σκοπό αυτό συγκροτούνται ρωσικές και αμερικανικές ομάδες εμπειρογνωμόνων, σύμφωνα με το Κρεμλίνο. 

Επίσης οι ΗΠΑ και η Ρωσία συζήτησαν την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και τις διμερείς σχέσεις. 

Καταληκτικά το Κρεμλίνο ανέφερε ότι “εκφράστηκε αμοιβαίο ενδιαφέρον για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων υπό το πρίσμα της ιδιαίτερης ευθύνης της Ρωσίας και των ΗΠΑ για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της σταθερότητας στον κόσμο. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, εξετάστηκε ένα ευρύ φάσμα τομέων στους οποίους οι χώρες μας θα μπορούσαν να καθιερώσουν συνεργασία. Συζητήθηκε ένας αριθμός ιδεών, οι οποίες κινούνται προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας στον τομέα της οικονομίας και της ενέργειας στο μέλλον”, . 

Στην επίσημη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου τα κύρια σημεία της συζήτησης ήταν τα εξής:   

1. Η κίνηση προς την ειρήνη θα ξεκινήσει με συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στους τομείς της ενέργειας και των υποδομών, καθώς και με συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα. 

2. Θα υπάρξουν επίσης συνομιλίες για πλήρη κατάπαυση του πυρός και μόνιμη ειρήνη. “Οι συνομιλίες αυτές θα ξεκινήσουν αμέσως στη Μέση Ανατολή“. 

3. Ο Τραμπ είχε επιβεβαιώσει τις συζητήσεις για τη Μέση Ανατολή “ως περιοχή δυνητικής συνεργασίας για την αποτροπή μελλοντικών συγκρούσεων”. “Και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την κοινή άποψη ότι δεν πρέπει ποτέ να επιτραπεί στο Ιράν να καταστρέψει το Ισραήλ.” 

4. Άγγιξαν το θέμα της στρατηγικής μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων. 

Όπως τόνισε ο Τραμπ, “ένα μέλλον με βελτιωμένες διμερείς σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας έχει τεράστιες δυνατότητες. Αυτό περιλαμβάνει σημαντικές οικονομικές συμφωνίες και γεωπολιτική σταθερότητα μόλις επιτευχθεί η ειρήνη”. 

Όμως τι σημαίνει αυτή η συζήτηση και ποια είναι τα  γενικά συμπεράσματα από τη συνομιλία του Τραμπ με τον Πούτιν; 

• Πρώτιστα δεν υπάρχουν ακόμη νέα για το κύριο θέμα δηλαδή την κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες. Δευτερευόντως  το Κρεμλίνο επανέλαβε τους προηγούμενους όρους του Πούτιν δηλαδή την διακοπή της κινητοποίησης και της ξένης στρατιωτικής βοήθειας.  

Ο Λευκός Οίκος δήλωσε ότι οι συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός θα ξεκινήσουν «αμέσως» σε μια χώρα της Μέσης Ανατολής. Αυτό ενδεχομένως σημαίνει ότι είτε δεν έχει επιτευχθεί ακόμη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός είτε έχει ήδη επιτευχθεί, αλλά αποφασίστηκε να μην ανακοινωθεί ακόμη. 

• Το πιο σημαντικό και, στην πραγματικότητα, το μόνο δημόσιο πρακτικό αποτέλεσμα της συνομιλίας είναι η προθυμία του Πούτιν να συμφωνήσει σε αμοιβαία παύση των βομβαρδισμών των ενεργειακών υποδομών. Το Κρεμλίνο δήλωσε ότι ο Ρώσος πρόεδρος υποστήριξε την αντίστοιχη ιδέα του Τραμπ.  

Παράλληλα, υπενθυμίζεται, ότι αρχικά αυτό ακριβώς ήθελε να προσφέρει το Κίεβο στους Αμερικανούς κατά τη συνάντηση στο Ριάντ, αλλά, τελικά, μετά από διαπραγματεύσεις με τους εκπροσώπους του Τραμπ συμφώνησε σε περισσότερα – μια πλήρη κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες.  

Γιατί ο Πούτιν και ο Τραμπ αποφάσισαν να επιστρέψουν στην ιδέα του μορατόριουμ για τα χτυπήματα στις υποδομές; Πιθανώς για να δείξουν ότι δεν υπάρχει αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις και ότι υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα. Ίσως ο Πούτιν να πάρει κάτι από τον Τραμπ σε αντάλλαγμα αλλά δεν είναι ακόμη σαφές.  

• Η διακοπή 30 ημερών στα χτυπήματα στις ουκρανικές ενεργειακές υποδομές δεν είναι κρίσιμη για τη Ρωσική Ομοσπονδία – μαζικές ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις στον ουκρανικό ενεργειακό τομέα γίνονται περίπου μία φορά το μήνα. Οι στοχευμένες επιθέσεις είναι πολύ πιο συχνές. Αλλά η Ουκρανία χτυπά επίσης τακτικά διυλιστήρια και άλλες εγκαταστάσεις, προκαλώντας σημαντικές ζημιές στη Ρωσία. Με άλλα λόγια, η Ρωσία δεν χάνει πολλά από πλευράς ισορροπίας εδώ. 

Ωστόσο, η Ουκρανία πρέπει ακόμη να υποστηρίξει την ιδέα του μορατόριουμ για να λειτουργήσει στην πράξη. Νωρίτερα ο Ζελένσκι πρότεινε ακριβώς μια τέτοια ιδέα. Ως εκ τούτου, είναι απίθανο να την απορρίψει τώρα, αν και αυτή η επιλογή δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς καθώς η Μπάνκοβα (η Ουκρανική Προεδρία) μπορεί να προσπαθήσει να θέσει τους δικούς της, αντίθετους, όρους. 

• Συνολικά – αν κρίνουμε από τα δημοσιευμένα κείμενα, δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κάποια πρόοδος στις ειρηνευτικές συνομιλίες ή υπάρχει, αλλά δεν εκφράζεται, αλλά δεν υπάρχει και κάποιο ξεκάθαρο αδιέξοδο.  

Συνολικά, οι ανακοινώσεις τόσο του Κρεμλίνου όσο και του Λευκού Οίκου έχουν πολύ θετικό τόνο ο ένας προς τον άλλον με επίδειξη ετοιμότητας για αποκατάσταση των σχέσεων, ακόμη και για τη διεξαγωγή αγώνα χόκεϊ μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων. Κάτι που σημαίνει, παρεμπιπτόντως, ότι θα αποτελέσει de facto διάρρηξη του αθλητικού αποκλεισμού της Ρωσικής Ομοσπονδίας που καθιερώθηκε μετά το 2022. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν αυτή η στάση θα οδηγήσει σε επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για την ειρήνη στην Ουκρανία. 

Αυτό που μένει από τη συζήτηση, είναι ότι μάλλον έμειναν αρκετά πράγματα έξω από τις επίσημες αναφορές καθώς είναι απίθανο ο Πούτιν και ο Τραμπ να μίλησαν επί 2,5 ώρες μόνο για το χόκεϊ, τα χτυπήματα στις υποδομές και το Ιράν με το Ισραήλ.