Γερμανία/ Πώς ο “γίγαντας” ακινήτων Vonovia εκτοξεύει τα ενοίκια- Το στεγαστικό αδιέξοδο

Φθηνή και αξιοπρεπής κατοικία. Είναι ίσως το υπ’ αριθμόν ένα ζήτημα σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Απειλητικά οξυμένο και στη Γερμανία. Αλλά πέρασε σχεδόν απαρατήρητο στην προεκλογική περίοδο. Εξαίρεση ίσως κάποιες αναφορές της Αριστεράς, κάτι που εξηγεί εν μέρει και το επιτυχές της αποτέλεσμα στις εκλογές. Τα υπόλοιπα κόμματα αρκέστηκαν σε γενικόλογες παραδοχές.

Σε μια χώρα με χαμηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης, τα ενοίκια τραβούν την ανηφόρα εδώ και χρόνια. Στο κείμενο με τις προτεραιότητες της επόμενης κυβέρνησης υπάρχει μόνο μια σύντομη και μάλλον φιλολογικού χαρακτήρα αναφορά.

«Αν δει κανείς τα κείμενα των συνομιλιών για την νέα κυβέρνηση διαπιστώνει ότι το πρόβλημα έχει στην κυριολεξία μπει στην… ουρά. Αναφορά μερικών αράδων μόνο. Με βάση το παρελθόν των δύο εταίρων SPD και CDU/ CSU και τα όσα διαβάζω δεν περιμένω και πολλά» εκτιμά μιλώντας στην DW ο Πέτερ Κοξ, εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Ενοικιαστών στο παράρτημα της Βόννης.
Οι 11 συνολικά δικηγόροι, που απασχολεί η οργάνωση τρέχουν και δεν φτάνουν για να βοηθήσουν απεγνωσμένους πολίτες,απέναντι σε παράλογες αυξήσεις και υπέρογκες απαιτήσεις για παράπλευρες επιβαρύνσεις. Σε μια πόλη 320.000 κατοίκων, η Ομοσπονδία έχει 25.000 μέλη, που χρήζουν αρωγής.

O “γίγαντας” Vonovia

Η μεγάλη ιδιαιτερότητα της Γερμανίας ακούει στο όνομα Vonovia. Η εταιρεία αυτή έχει στην ιδιοκτησία της περίπου 600.000 κατοικίες, μετά και την ολοκλήρωση της εξαγοράς της άλλοτε ανταγωνίστριας της Deutsch Wohnen. Από μια τέτοια ολιγοπωλιακή θέση ισχύος είναι λογικό να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις τιμές. Διαμαρτυρίες και προτάσεις για την υποχρέωσή της να επιστρέψει στο δημόσιο τομέα μέρος των σπιτιών πέφτουν σταθερά στο κενό.

«Η Vonovia θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το σύμβολο για τα προβλήματα της αγοράς ακινήτων στη Γερμανία. Τις δεκαετίες του ’90 και ’00 πολλοί μικροί ιδιοκτήτες αλλά και δήμοι, κοινότητες και μικρότερες εταιρείες πούλησαν τα ακίνητά τους και όλες οι… Vonovia του πλανήτη συσσώρευσαν τεράστια περιουσία. Η συγκεκριμένη εταιρεία διαθέτει σήμερα πάνω από 600.000 κατοικίες στη Γερμανία».

Η Vonovia είναι μια ευρωπαϊκή πολυεθνική εταιρεία ακινήτων με έδρα το Μπόχουμ της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας . Η ιστορία του ανάγεται στο Deutsche Annington, που συγχωνεύτηκε με το GAGFAH και στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Vonovia. Η εταιρεία διαθέτει επί του παρόντος περίπου 565.000 διαμερίσματα στη Γερμανία, τη Σουηδία και την Αυστρία, καθιστώντας την έναν σημαντικό παράγοντα της αγοράς σε αυτές τις χώρες. Η Vonovia είναι μέλος των ευρετηρίων DAX 40 και STOXX Europe 600 blue-chip

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε να ιδιωτικοποιήσει τα σπίτια για τους σιδηροδρόμους ως μέρος της μεταρρύθμισης των σιδηροδρόμων. Ο ιαπωνικός χρηματοοικονομικός όμιλος Nomura Holdings και η θυγατρική του Deutsche Annington (που πήρε το όνομά του από την Annington Homes από τη Μεγάλη Βρετανία) προσπάθησαν να τα αποκτήσουν. Μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων, η εταιρεία έλαβε τελικά σημαντικό μερίδιο το 2000. Η εταιρεία απάντησε στην κριτική της πώλησης με εκτεταμένα αποκλειστικά δικαιώματα, όπως δικαίωμα δια βίου διαμονής και περιορισμό στις αυξήσεις ενοικίων. Εξάλλου, επιτρεπόταν στους ενοικιαστές να αγοράσουν την ιδιοκτησία τους. Τα επόμενα χρόνια, η Deutsche Annington επένδυσε σε περαιτέρω μικρότερα αποθέματα διαμερισμάτων εργαζομένων σιδηροδρόμων, τα οποία προηγουμένως είχαν παραμείνει στην ιδιοκτησία της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση 2019, η Vonovia κατείχε 416.236 οικιστικές μονάδες, 138.176 γκαράζ και θέσεις στάθμευσης , καθώς και 6.748 εμπορικές μονάδες. Αυτά επεκτάθηκαν σε 653 πόλεις και δήμους του εσωτερικού και του εξωτερικού. Με βάση μια συνολική εύλογη αγοραία αξία άνω των 52 δισ. ευρώ, η συντριπτική πλειοψηφία του χαρτοφυλακίου βρισκόταν στη Γερμανία (84%), με το υπόλοιπο στη Σουηδία (11%) και στην Αυστρία (5%). Επίσης, 78.691 διαμερίσματα διαχειριζόταν η Vonovia για λογαριασμό τρίτων.

Προς επιδείνωση

Η κατάσταση μάλλον θα επιδεινωθεί παρά θα βελτιωθεί, είναι η πρόβλεψή του Κοξ από την στιγμή που η πολιτική θέληση δείχνει να είναι εξαιρετικά περιορισμένη και οι πολιτικές ευθύνες τεράστιες. Ειδικά τη δεκαετία του ’90 η κυρίαρχη προσέγγιση ήταν επικίνδυνα αφελής. «Δεν χρειαζόμαστε νέες κατοικίες έλεγαν οι τότε κυβερνήσεις. Κυριαρχούσε και η «νεοφιλελεύθερη αλλαγή», που υποστήριζε ότι αν χρειαστούμε, αυτό θα το ρυμίσει η αγορά» εξηγεί ο Κοξ.

Ομοσπονδία Ενοικιαστών στη ΒόννηΟμοσπονδία Ενοικιαστών στη Βόννη
«Ψηλά τα χέρια! για προσιτή κατοικία», ήταν το σύνθημα πρόσφατης κινητοποίησης για τα ενοίκιαΕικόνα: DW
Η κυβέρνηση του φωτεινού σηματοδότη ξεκίνησε πολύ φιλόδοξα, αλλά τελικά δεν δικαίωσε τις προσδοκίεςεξαιτίας και του διαφορετικού τρόπου, που έβλεπαν το θέμα τα τρία κυβερνητικά κόμματα.

Σε μια χώρα όπου πάνω από το 60% των πολιτών ζει στο ενοίκιο, η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες όπως η μακρά περίοδος χαμηλών επιτοκίων, έχουν δημιουργήσει λοιπόν μια κατάσταση, που μοιάζει αδιέξοδη ή που σε κάθε περίπτωση θα απαιτούσε τεράστιο πολιτικό θάρρος για να μπορέσει να αναστραφεί. Κάτι που σήμερα μοιάζει μάλλον απίθανο.

Έλλειψη πολιτικής θέλησης

Ο Κοξ είναι κατηγορηματικός: «Eίμαι απολύτως πεπεισμένος ότι για ένα πολύ μεγάλο μέρος του πολιτικού συστήματος το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με άγνοια, αλλά με έλλειψη πολιτικής θέλησης επειδή δεν υπάρχουν τέτοιες πλειοψηφίες για παρεμβάσεις και ρύθμιση της αγοράς».

Τέτοια πλειοψηφία δεν θα υπάρχει πράγματιούτε και στην επόμενη Βουλή, που θα συσταθεί τις επόμενες ημέρες. Οι ενοικιαστές θα ελπίζουν είτε σε κάποιο θαύμα της αγοράς, είτε σε μεμονωμένες παρεμβάσεις σαν αυτή της Ομοσπονδίας Ενοικιαστών, είτε σε κάποιες κοινωνικές πρωτοβουλίες που θα μπορέσουν να προκαλέσουν την απαραίτητη πίεση στα κόμματα και στις κυβερνήσεις των επόμενων ετών.

Πηγή: DW