Η “Νέα Ιστορία” της Συρίας: Προκλήσεις και αντιδράσεις μετά την υπογραφή της Συνταγματικής διακήρυξης

Η Συρία εισέρχεται σε μια νέα εποχή μετά την υπογραφή της συνταγματικής διακήρυξης από τον προσωρινό πρόεδρο Άχμαντ αλ-Σαράα, η οποία ορίζει τη μεταβατική περίοδο σε πέντε χρόνια και εισάγει σημαντικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Η διακήρυξη, που χαρακτηρίστηκε ως «νέα ιστορία» για τη Συρία, προβλέπει τον απόλυτο διαχωρισμό των εξουσιών, τη δημιουργία νέων θεσμών και την ενίσχυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ωστόσο, η αντίδραση της Κουρδικής Αυτόνομης Διοίκησης και άλλων παρατάξεων υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα στην προσπάθειά της για σταθερότητα και δημοκρατία.

Η συνταγματική διακήρυξη, που υπογράφηκε την Πέμπτη, εισάγει μια σειρά από μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν να περιορίσουν την εκτελεστική εξουσία και να ενισχύσουν τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη.

Μεταξύ των κύριων διατάξεων περιλαμβάνονται:

1. Μεταβατική Περίοδος 5 Ετών: Η διακήρυξη ορίζει μια μεταβατική περίοδο πέντε ετών, κατά την οποία θα δημιουργηθεί μια μεταβατική επιτροπή δικαιοσύνης για την εξέταση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προώθηση της λογοδοσίας.
2. Απόλυτος Διαχωρισμός Εξουσιών: Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία της Συρίας, η διακήρυξη προβλέπει τον απόλυτο διαχωρισμό των εξουσιών, περιορίζοντας σημαντικά τις εξουσίες του προέδρου. Ο πρόεδρος θα έχει μόνο την εξουσία να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ενώ η Λαϊκή Συνέλευση θα είναι υπεύθυνη για τη νομοθετική διαδικασία.
3. Δημιουργία Ανώτατης Εκλογικής Επιτροπής: Μια νέα εκλογική επιτροπή θα συγκροτηθεί για να επιβλέψει τις εκλογές των μελών της Λαϊκής Συνέλευσης, ενισχύοντας τη δημοκρατική διαδικασία.
4. Ενίσχυση Δικαιωμάτων και Ελευθεριών: Η διακήρυξη εγγυάται μια σειρά από δικαιώματα και ελευθερίες, όπως η ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης, η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και το δικαίωμα των γυναικών να συμμετέχουν στην πολιτική και την οικονομία.
5. Σύσταση Συνταγματικού Δικαστηρίου: Το Συνταγματικό Δικαστήριο θα ανασυσταθεί, με τον πρόεδρο να έχει το δικαίωμα να διορίσει τα μέλη του, έως ότου θεσπιστεί νέος νόμος.

Αντιδράσεις και Προκλήσεις

Παρά τις θετικές δηλώσεις από τον προσωρινό πρόεδρο και την επιτροπή σύνταξης της διακήρυξης, η Κουρδική Αυτόνομη Διοίκηση εξέφρασε έντονη αντίθεση. Σε ανακοίνωσή της, η διοίκηση κατήγγειλε ότι η διακήρυξη «δεν αντιπροσωπεύει την ποικιλομορφία της Συρίας» και περιλαμβάνει ρήτρες που θυμίζουν την εποχή του κόμματος Μπάαθ.

«Αυτή η διακήρυξη υπονομεύει τις προσπάθειες για πραγματική δημοκρατία και δεν αναγνωρίζει την ταυτότητα των Κούρδων και άλλων εθνοτικών ομάδων», ανέφερε η ανακοίνωση.

Επιπλέον, η διακήρυξη αντιμετωπίζει κριτική για το δικαίωμα του προέδρου να διορίζει το ένα τρίτο των μελών της Λαϊκής Συνέλευσης, κάτι που μπορεί να περιορίσει την ανεξαρτησία του νομοθετικού σώματος.

Ένα μέλος της επιτροπής σύνταξης της συνταγματικής διακήρυξης, ο Αχμέντ Κίρμπι, τόνισε ότι οι διαφωνίες σχετικά με το κείμενο της διακήρυξης είναι φυσικές και αναμενόμενες. Όπως σημείωσε η διακήρυξη τονίζει την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, σημειώνοντας ότι η διάρκεια της μεταβατικής περιόδου των πέντε ετών είναι η κατάλληλη.

Εξήγησε ότι η βιασύνη για τη λήξη της μεταβατικής περιόδου αποτελεί κίνδυνο, επισημαίνοντας ότι η διακήρυξη είναι προσωρινή και οργανώνει τις αρχές σε μια έκτακτη φάση.

Η Στάση της Διεθνούς Κοινότητας

Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Συρία, Γκέιρ Πέντερσεν, χαιρέτισε τη συνταγματική διακήρυξη ως ένα βήμα προς την αποκατάσταση του κράτους δικαίου. «Αυτή η διακήρυξη μπορεί να καλύψει ένα σημαντικό νομικό κενό και να δημιουργήσει ένα σταθερό πλαίσιο για μια ειρηνική και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση», δήλωσε.

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ Στεφάν Ντουζαρίκ τόνισε ότι η ορθή εφαρμογή θα είναι καθοριστική για την επιτυχία της μεταβατικής περιόδου.

Η συνταγματική διακήρυξη αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την ανασυγκρότηση της Συρίας μετά από χρόνια συγκρούσεων. Ωστόσο, οι αντιδράσεις από την Κουρδική Αυτόνομη Διοίκηση και άλλες παρατάξεις υπογραμμίζουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα στην προσπάθειά της να δημιουργήσει ένα δίκαιο και συμπεριληπτικό πολιτικό σύστημα.

Η διεθνής κοινότητα, από την πλευρά της, παρακολουθεί με προσοχή την εφαρμογή των διατάξεων, αναζητώντας σημάδια μιας πραγματικής μετάβασης προς την ειρήνη και τη σταθερότητα.

Η Συρία βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, και το μέλλον της εξαρτάται από την ικανότητα των ηγετών της να διαχειριστούν τις πολυπλοκότητες αυτής της νέας εποχής.