Ανάλυση: Ρευστό τοπίο ακόμη και αν ο Πούτιν αποδεχτεί την εκεχειρία-Ο ρόλος Τραμπ και Μπάνκοβα

Το βασικό ερώτημα παραμένει αν ο Πούτιν θα δεχτεί την πρόταση για κατάπαυση του πυρός. Αν συμφωνήσει, η εκεχειρία θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς μια ευρύτερη ειρηνευτική συμφωνία. Αν όχι, ο πόλεμος θα συνεχιστεί, αλλά με ανανεωμένη αμερικανική υποστήριξη στην Ουκρανία. Η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά ρευστή, και οι επόμενες κινήσεις των ηγετών θα καθορίσουν το μέλλον της περιοχής. Ο Τραμπ, με τις πιέσεις του, άλλαξε το παιχνίδι, αλλά η τελική εξέλιξη εξαρτάται από την απάντηση του Πούτιν και την ικανότητα του Κιέβου να διαχειριστεί τις νέες πραγματικότητες. Πάντως ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε την Τετάρτη ότι θα τηρήσει το σύνταγμα σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου και δεν θα αναγνωρίσει τη ρωσική κυριαρχία στα κατεχόμενα εδάφη της Ουκρανίας.

H Μόσχα είπε ότι δεν θα βιαστεί να απαντήσει σε πρόταση για κατάπαυση του πυρός 30 ημερών.

Για σχεδόν τρία χρόνια, η επίσημη θέση των ουκρανικών αρχών και των δυτικών συμμάχων τους ήταν ότι ο τερματισμός του πολέμου κατά μήκος της πρώτης γραμμής αποτελεί «σχέδιο του Πούτιν» και ισοδυναμεί με «συνθηκολόγηση».

Ωστόσο, η πρόσφατη πίεση από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ προς τον Ουκρανό πρόεδρο Βλαντίμιρ Ζελένσκι να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός έχει αλλάξει δραματικά το τοπίο. Η Ουκρανία, μετά από αρκετές αντιδράσεις, ανακοίνωσε τελικά την ετοιμότητά της για εκεχειρία, μια κίνηση που παρουσιάζεται ως μεγάλη διπλωματική νίκη, αλλά κρύβει πολύπλοκες πραγματικότητες.

Ο ρόλος του Τραμπ και οι πιέσεις από τις ΗΠΑ

• Ο Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε γρήγορα ότι το κύριο εμπόδιο για την κατάπαυση του πυρός ήταν η θέση του Ζελένσκι και του δυτικού «κόμματος του πολέμου». Για τον Τραμπ, ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν μια παγίδα για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και μια ευκαιρία να επιφέρει μια «στρατηγική ήττα» στη Ρωσία. Ωστόσο, ο Ζελένσκι χρησιμοποίησε τον πόλεμο για να εδραιώσει την εξουσία του και να ελέγξει τις τεράστιες δημοσιονομικές ροές στη χώρα.

Ο Τραμπ, αντιλαμβανόμενος ότι ούτε το Κίεβο ούτε οι δυτικοί σύμμαχοι του ήθελαν να δώσουν στον Πούτιν την ευκαιρία να ξεφύγει από την παγίδα, προχώρησε σε έκτακτα μέτρα. Η διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο πίεσης για να «επιβάλει την ειρήνη». Αυτή η κίνηση ανάγκασε τον Ζελένσκι να αλλάξει τη θέση του, καθώς η επανέναρξη των παραδόσεων όπλων εξαρτιόταν από τη συμφωνία για κατάπαυση του πυρός.

Η αλλαγή πορείας του Ζελένσκι

Μέχρι πρόσφατα, η ουκρανική πλευρά και τα δυτικά μέσα ενημέρωσης παρουσίαζαν την κατάπαυση του πυρός ως «σχέδιο του Πούτιν» και «συνθηκολόγηση». Ωστόσο, υπό την πίεση του Τραμπ, το Κίεβο αναγκάστηκε να αλλάξει ρητορική. Η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, που ανακοινώθηκε μετά τις συνομιλίες στην Τζέντα, παρουσιάζεται πλέον ως μεγάλη διπλωματική νίκη.

• Η Μπάνκοβα (η κυβερνητική ελίτ της Ουκρανίας) προσπάθησε αρχικά να αποφύγει την κατάπαυση του πυρός, προτείνοντας μια μερική εκεχειρία μόνο στις αεροπορικές και θαλάσσιες επιδρομές. Ωστόσο, οι Αμερικανοί δεν δέχτηκαν αυτή την προσέγγιση. Τελικά, ο Ζελένσκι αναγκάστηκε να συμφωνήσει σε πλήρη κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες, με δυνατότητα παράτασης, σε αντάλλαγμα για την επανέναρξη της στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ.

Οι προκλήσεις και οι κίνδυνοι

Παρά την αλλαγή στη ρητορική, η Μπάνκοβα δεν είναι ακόμη πλήρως αποφασισμένη να τερματίσει τον πόλεμο. Πολλοί εκπρόσωποι των ουκρανικών αρχών εξακολουθούν να υποστηρίζουν ότι η κατάπαυση του πυρός θα δώσει στον Πούτιν την ευκαιρία να ανασυντάξει τις δυνάμεις του και να επιτεθεί ξανά. Επιπλέον, υπάρχει η ελπίδα ότι ο Πούτιν θα αρνηθεί την εκεχειρία, κάτι που θα επιτρέψει στο Κίεβο να συνεχίσει τον πόλεμο με ανανεωμένη αμερικανική υποστήριξη.

• Ακόμη και αν ο Πούτιν συμφωνήσει, η Μπάνκοβα μπορεί να προσπαθήσει να καθυστερήσει τη διαδικασία, θέτοντας πρόσθετους όρους, όπως την εισαγωγή ειρηνευτικών δυνάμεων ή εγγυήσεις ασφαλείας. Ωστόσο, αυτή η τακτική μπορεί να έχει δυσάρεστες συνέπειες, καθώς η αμερικανική βοήθεια που ξεμπλοκαρίστηκε προέρχεται από πακέτα που έχουν ήδη εγκριθεί. Νέα πακέτα δεν είναι προς το παρόν στο τραπέζι, και αν ο Τραμπ αντιληφθεί ότι το Κίεβο επιβραδύνει τη διαδικασία, μπορεί να διακόψει ξανά τις παραδόσεις όπλων.

Οι στρατηγικές του Τραμπ και οι επιπτώσεις

Ο Τραμπ, με την τακτική του, κατάφερε να αναδιαμορφώσει τον επικοινωνιακό χώρο της Ουκρανίας και της Δύσης. Αφού ανάγκασε τον Ζελένσκι να ανακοινώσει πρώτος την ετοιμότητα για κατάπαυση του πυρός, η ρητορική από την απόρριψη της εκεχειρίας μετατράπηκε σε υποστήριξη. Αυτή η αλλαγή είναι κρίσιμη για τη διαχείριση της περαιτέρω διαδικασίας.

Ωστόσο, η υποστήριξη του Ζελένσκι και του δυτικού «κόμματος του πολέμου» βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ελπίδα ότι ο Πούτιν θα αρνηθεί την εκεχειρία.

Αν ο Ρώσος πρόεδρος συμφωνήσει, το Κίεβο μπορεί να προσπαθήσει να «γυρίσει πίσω» την κατάσταση, προκειμένου να αποφύγει τον τερματισμό των εχθροπραξιών.