Ουκρανικό-Σύνοδος Λονδίνου: Η ώρα της Ευρώπης- Προοπτικές, εμπόδια, “αγκάθια” στον νέο γεωπολιτικό χάρτη

Λίγο πριν τη Σύνοδο των ευρωπαϊων ηγετών στο Λονδίνο Στάρμερ και Ζελένσκι υπέγραψαν ήδη συμφωνία για ένα δάνειο ύψους 2,26 δισεκ. λιρών (περίπου 2,74 δισεκ. ευρώ) για την στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας, το οποίο θα αποπληρωθεί μέσω των κερδών από τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. «Τα χρήματα θα χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή όπλων στην Ουκρανία», δήλωσε ο Ζελένσκι σε ανάρτησή του στο Telegram στην οποία πρόσθεσε ότι «είναι ευγνώμων προς την κυβέρνηση και τον λαό της Βρετανίας».

Σύμφωνα με τη Ντάουνινγκ Στριτ, η σημερινή σύνοδος θα επικεντρωθεί «στην ενίσχυση της θέσης της Ουκρανίας σήμερα, περιλαμβανομένης της συνεχιζόμενης στρατιωτικής υποστήριξης (προς της χώρα) και της άσκησης αυξημένης οικονομικής πίεσης στη Ρωσία».

Ο Ουκρανός πρόεδρος, τον οποίο χειροκρότησαν δεκάδες άνθρωποι που είχαν συγκεντρωθεί μπροστά από τη Ντάουνινγκ Στριτ, είχε χθες στο Λονδίνο θερμή συνομιλία με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, ο οποίος τον διαβεβαίωσε για την “απόλυτη αποφασιστικότητα” της Βρετανίας να στηρίξει το Κίεβο έναντι της ρωσικής εισβολής.

London. A meaningful and warm meeting with Prime Minister @Keir_Starmer.

During our talks, we discussed the challenges facing Ukraine and all of Europe, coordination with partners, concrete steps to strengthen Ukraine’s position, and ending the war with a just peace, along with… pic.twitter.com/IAwcPgbhYW

— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) March 1, 2025

• Πριν την Σύνοδο, στις 4 το απόγευμα ο Ουκρανός πρόεδρος πρόκειται να συναντηθεί με τον βασιλιά Κάρολο.

Στη σύνοδο αυτή θα συμμετάσχουν, μεταξύ άλλων, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, ο πρωθυπουργός του Καναδά Τζάστιν Τριντό, της Πολωνίας Ντόναλντ Τουσκ, της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και οι πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ούρσουλα φον ντερ Λάινεν και Αντόνιο Κόστα.

Στις 6 Μαρτίου είναι προγραμματισμένη εξάλλου έκτακτη ευρωπαϊκής σύνοδος κορυφής για την Ουκρανία. Θα συζητήσουν επίσης «την ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει τον ρόλο της στον τομέα της άμυνας».

Πρόκειται για μια ιδιαίτερα κρίσιμη Σύνοδο στη διάρκεια της οποίας θα συζητήσουν τις νέες εγγυήσεις ασφαλείας της Ευρώπης υπό τον ορατό κίνδυνο απεμπλοκής της Ουάσινγκτον.

Μετά τη δημόσια ρήξη των ουκρανοαμερικανικών σχέσεων στη συνάντηση Ζελένσκι και Τραμπ στον Λευκό Οίκο Ευρωπαίοι ηγέτες και αξιωματούχοι έσπευσαν να δηλώσουν το παρών σε αυτή τη νέα εποχή που ανοίγεται για το ουκρανικό ζήτημα.

Ουκρανία και Ευρώπη παρακολουθούν με ανησυχία την προσέγγιση του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι δύο ηγέτες είχαν τηλεφωνική επικοινωνία στις 12 Φεβρουαρίου, ενώ Μόσχα και Ουάσινγκτον ξεκίνησαν – χωρίς να καλέσουν τους Ευρωπαίους ή το Κίεβο—διμερείς διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου για το ξέσπασμα του οποίου ο Αμερικανός πρόεδρος αρνείται να επιρρίψει τις ευθύνες στη Ρωσία.

«Μια νέα εποχή αχρειότητας έχει αρχίσει (…) κατά την οποία θα πρέπει περισσότερο από ποτέ να υπερασπιστούμε τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες και την ισχύ του δικαίου έναντι στον νόμο του πιο ισχυρού» δήλωσε το Σάββατο η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ.

Η ίδια εκτίμησε ότι είναι επείγον η Γερμανία και η ΕΕ να χαλαρώσουν τους δημοσιονομικούς τους κανόνες προκειμένου να αποδεσμεύσουν περισσότερα μέσα για να βοηθήσουν την Ουκρανία και να ενισχύσουν την άμυνά τους.

«Έχει καταστεί ξεκάθαρο ότι ο ελεύθερος κόσμος έχει ανάγκη έναν νέο ηγέτη. Εναπόκειται σε εμάς, τους Ευρωπαίους, να σταθούμε στο ύψος αυτής της πρόκλησης» σχολίασε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας.

Από την πλευρά του ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε έτοιμος «να ξεκινήσει τις συζητήσεις» για το ενδεχόμενο η Ευρώπη να αποκτήσει στο μέλλον πυρηνικά αποτρεπτικά μέσα, έπειτα από αίτημα του μελλοντικού καγκελαρίου της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς.

Ο Μερτς έχει εκτιμήσει ότι είναι απαραίτητο η Ευρώπη να προετοιμαστεί “για το χειρότερο σενάριο”: οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το ΝΑΤΟ. Επιθυμεί εξάλλου να συζητηθεί το ενδεχόμενο να επεκταθεί η βρετανική και γαλλική πυρηνική ομπρέλα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γαλλία και Βρετανία είναι οι δύο ευρωπαϊκές χώρες που διαθέτουν πυρηνικό όπλο.

Εξάλλου ο Μακρόν συνομίλησε με τον Ζελένσκι και τον Τραμπ μετά την αντιπαράθεσή τους, καθώς και με τον Στάρμερ, τον Αντόνιο Κόστα και τον Μαρκ Ρούτε προκειμένου να προετοιμαστούν για τη σημερινή σύνοδο.

Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ επεσήμανε χθες ότι ζήτησε από τον Ουκρανό πρόεδρο “να αποκαταστήσει” τη σχέση του με τον Τραμπ. “Θα πρέπει να μείνουμε ενωμένοι οι ΗΠΑ, η Ουκρανία και η Ευρώπη για να προσφέρουμε στην Ουκρανία βιώσιμη ειρήνη”, υπογράμμισε.

Η Τζόρτζια Μελόνι είχε επίσης τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αμερικανό πρόεδρο, σύμφωνα με το γραφείο της, ενώ ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν ζήτησε από την ΕΕ να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία, απειλώντας να μπλοκάρει τις αποφάσεις της συνόδου της 6ης Μαρτίου.

Μπορεί η Ευρώπη μόνη της;

Πέρα από τις ανακοινώσεις στην πράξη υπάρχουν πολλά προβλήματα οικονομικά αλλά και λειτουργικά.

• Η Γερμανία πρέπει να σχηματίσει Κυβέρνηση και μάλιστα μία στην οποία ο Καγκελάριος δεν θα χρειάζεται έναν μήνα για να δώσει έγκριση για αποστολή οπλικών συστημάτων στα μέτωπα της Ουκρανίας.
• Η Γαλλία θα πρέπει να δει αναλυτικά τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να υποστηρίξει το σχέδιο του οποίου δεδομένα η χώρα και ο Πρόεδρός της ηγούνται από το 2018.

Για να υπάρξει προώθηση του ευρωστρατού και του ευρωσυντάγματος θα πρέπει η Γαλλία να στηρίξει για αρχή το πρόγραμμα εξαγωγής πυρηνικής ενέργειας και μάλιστα χωρίς μεγάλο οικονομικό όφελος προς την Γερμανία και σε δεύτερο χρόνο να συναινέσει πως η Γερμανία θα πρέπει να ενισχύσει σημαντικά την πολεμική της βιομηχανία κάνοντας χρήση της Γαλλικής ενέργειας.

Οι Βρετανοί θα πρέπει να μην μείνουν απέξω

Η Ιταλία και η Ισπανία, θα πρέπει να ηγηθούν του ρόλου και της δυναμικής και των υπόλοιπων στον Νότο.

Ο Όρμπαν με την Ουγγαρία και ο Φίτσο με την Σλοβακία είναι δεδηλωμένοι υποστηρικτές της Ρωσίας και του Πούτιν. Η Ένωση δεν μπορεί να βρεθεί ξανά στη γελοία θέση να στείλει τον Όρμπαν εκτός αίθουσας για να περάσει ψήφισμα επί των παρόντων και δεν έχει την χρονική πολυτέλεια να επιτρέπει διπλές ερμηνείες…

Ο νέος ρόλος των ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ στηρίζουν ανυποχώρητα την επιλογή «America First». Ο τρόπος Τραμπ στην εξωτερική πολιτική θα σταματήσει σύντομα να αποτελεί έκπληξη και όλοι θα είναι απόλυτα προετοιμασμένοι για το πιο ακραίο των σεναρίων, να βρεθούν για πρώτη φορά από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο ΗΠΑ και Ρωσία στην ίδια πλευρά. Και μάλιστα σε μια εποχή που η Ρωσία βρίσκεται στη λάθος πλευρά της ιστορίας.

Το Κρεμλίνο έχει κερδίσει μέσα σε 44 ημέρες απίθανα πράγματα. Ο Πούτιν βρίσκει ως σύμμαχο των ισχυρότερο άνθρωπο στον Δυτικό – και όχι μόνο – κόσμο και έχει και πάλι διαπραγματευτικά χαρτιά στα χέρια του.

Όσον αφοροά στον μεγάλο εχθρόπου λέγεται Κίνα: Ο Τραμπ δεν χαρακτηρίζει εισβολέα την Ρωσία, ενίσταται όταν αποκαλούν δικτάτορα τον Πούτιν και για πρώτη φορά βάζει την χώρα του στην ίδια λίστα με τις Βόρεια Κορέα, Κίνα και Ρωσία σε ψήφισμα του ΟΗΕ…

Το Πεκίνο τηρεί στάση αναμονής δεν έχει εκδηλώσει επίσημα ή ανεπίσημα το παραμικρό αλλά είναι δεδομένο πως όταν δοθεί η κατάλληλη ευκαιρία δεν θα την αφήσει να πάει χαμένη. Τα κενά που αφήνουν οι ΗΠΑ του Τραμπ το Πεκίνο μπορεί να τα καλύψει άμεσα. Παράλληλα το Πεκίνο θέλει ξεκάθαρα να ολοκληρωθεί ο πόλεμος στην ανατολική Ευρώπη γιατί εκτός της Δύσης είναι και το ίδιο που πληγώθηκε σημαντικά από την ρωσική εισβολή καθώς η κινεζική οικονομία και οι σημαντικοί ρυθμοί ανάπτυξης προέρχονται από την Ευρώπη. Η Κίνα δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως θα στηρίξει ανοιχτά τις προσπάθειες της Ευρώπης αλλά ίσως απλά να χρειάζεται να σταματήσει να στηρίζει αυτές της Ρωσίας ειδικά εάν η τελευταία συμπράξει με τον Τραμπ.

Σημαντικός παράγοντας αναδεικνύεται και η Τουρκία. Ο Ζελένσκι βρέθηκε στα μέσα του μήνα στην Άγκυρα και ο Τούρκος Πρόεδρος μιλά για λύση που θα σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Η Τουρκία προμηθεύει με drones τον Ουκρανικό στρατό. Η Άγκυρα διαθέτει εντός ουκρανικών εδαφών και μονάδα κατασκευής των δικών της drones. Με τον Τραμπ αμερικανό πρόεδρο ο οποίος στηρίζει το Ισραήλ σίγουρα θα βρει εμπόδια στη Συρία καθώς ο Ερντογάν γνωρίζει πως ένας πόλεμος με το Τελ Αβίβ στη Συρία θα φέρει σύννεφα. Ο Ερντογάν μέσα από την Ουκρανία θα επιδιώξει να έρθει κοντά και με την Ευρώπη με τρόπο πολύ ουσιαστικότερο από ότι στο παρελθόν και μετά τις εξελίξεις με το PKK φεύγει ένα μεγάλο αγκάθι που θα τον διευκολύνει στα ποεραιτέρω σχέδιά του.