Τέμπη: Το κοινωνικό και πολιτικό υπόβαθρο της μεγαλειώδους κινητοποίησης-Μιλούν στο libre Κουσούλης, Σεφερτζής, Ζούπης, Φραντζής

Οι εκατοντάδες συγκεντρώσεις που οργανώνονται αύριο, δύο χρόνια μετά το έγκλημα, των Τεμπών στην Ελλάδα και σε πόλεις του εξωτερικού σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις δεν θα έχουν προηγούμενο. Ποτέ στην Ελλάδα δεν κινητοποιήθηκαν ταυτόχρονα οι πολίτες σε 223 πόλεις αλλά και σε άλλες 83 στο εξωτερικό για να ζητήσουν απόδοση δικαιοσύνης.

Αν μη τι άλλο, όλοι μιλούν για μια ιστορική κινητοποίηση με τη συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών.

Το libre απευθύνθηκε σε τέσσερις ειδικούς της επικοινωνίας και των κοινωνικών ερευνών για κατανοηθούν οι λόγοι για τους οποίους μετά από χρόνια τόσοι άνθρωποι σηκώνονται από τον καναπέ για να διαμαρτυρηθούν και να διαδηλώσουν με αίτημα την απόδοση Δικαιοσύνης.

Σύμφωνα  με τον πολιτικό αναλυτή Ζαχαρία Ζούπη «οι συγκεντρώσεις θα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τα πρώτα συλλαλητήρια», ενώ όπως τονίζει ο πολιτικός επιστήμονας Λευτέρης Κουσούλης «τα Τέμπη έγιναν αφορμή για μια συνειδητοποίηση και μια ανακεφαλαιωτική πράξη. Ο καθένας διαβάζει τα πράγματα από την αρχή. Αποτιμά τη συνολική συνθήκη ως ατομικό βίωμα και ως συλλογική εμπειρία με κριτήρια πιο απαιτητικά. Και τοποθετείται αντίστοιχα».

Από την πλευρά του ο πολιτικός επιστήμονας και αναλυτής Γιώργος Σεφερτζής δηλώνει με σαφήνεια ότι αν «δεν συνέτρεχαν τα προβλήματα της καθημερινότητας που διογκώνουν  την κοινωνική δυσαρέσκεια και πυροδοτούν  τον θυμό των στρωμάτων που νιώθουν να περιθωριοποιούνται αποκλεισμένα εκτός των τειχών, ίσως η μαζικότητα των συγκεντρώσεων της πρώτης Κυριακής εναντίον της έλλειψης πολιτικού οξυγόνου να ήταν μικρότερη».

Τέλος, ο πολιτικός επιστήμονας Παναγιώτης Φραντζής στην ανάλυσή του εξηγεί: «Στον ψυχισμό του ελληνικού λαού το τραύμα και το πένθος έχουν τη δική τους βαρύτητα. Και ακολουθούνται από μεγαλειώδεις στιγμές ανάτασης και δράσης».

“Οι συγκεντρώσεις θα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τα πρώτα συλλαλητήρια“

Του Ζαχαρία Ζούπη, Διευθυντή Ερευνών – Πολιτικού Αναλυτή

Τα συλλαλητήρια για την δεύτερη επέτειο της τραγωδίας των Τεμπών θα είναι μαζικότατα. Αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί από κανένα. Γι’ αυτό χρειάζεται να πέσουν οι τόνοι, να υπάρχει ψυχραιμία από όλες τις πλευρές, να μην γίνονται άστοχες δηλώσεις που χαρίζουν τους πολίτες σε κόμματα και χώρους. Η Κυβέρνηση δεν έχει κανένα όφελος από το να φανεί ότι βρίσκεται σε κόντρα με την κοινωνία που απαιτεί απαντήσεις, αλήθειες, Δικαιοσύνη και η αντιπολίτευση καλό θα ήταν για την ίδια  να μην δίνει απλόχερα επιχειρήματα ότι τα χρησιμοποιεί για τις δικές της πολιτικές στοχεύσεις. Άλλωστε οι Κυβερνήσεις δεν πέφτουν από συλλαλητήρια. Άλλωστε ας μην ξεχνούν και οι δύο πλευρές βασικά ευρήματα των πρόσφατων ερευνών. Αν το 70%-80% πιστεύει αυτή την ώρα ότι η Κυβέρνηση συγκαλύπτει, εμφανίζονται και αντίστοιχα ποσοστά που κρίνουν ότι η Αντιπολίτευση εργαλειοποιεί. Η κρίση εμπιστοσύνης που ζούμε, αγγίζει και τις δύο πλευρές και δεν είναι τυχαίο ότι πτωτικές τάσεις δεν παρουσιάζουν τα ποσοστά της Ν.Δ στην πρόθεση ψήφου, κάτι που ήταν αναμενόμενο. Εμφανίζουν και το ΠΑΣΟΚ και μάλιστα με μεγαλύτερη πτώση από της ΝΔ, όπως και του ΣΥΡΙΖΑ. Κερδισμένοι οι «αντισυστημικοί», η γκρίζα ζώνη, όσοι φωνάζουν περισσότερο, όσοι καταγγέλλουν δολοφόνους, συμμορίες με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό, χέρια που στάζουν με αίμα. Θα ήταν λάθος και είναι λάθος που το πληρώνουν οι δυνάμεις της Αντιπολίτευσης που έχουν κυβερνήσει. Όταν καλλιεργείται ένα τέτοιο κλίμα, κερδισμένοι βγαίνουν οι αυθεντικοί εκφραστές, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνο.

Υπάρχουν κάποια στοιχεία για τις συγκεντρώσεις που δεν πρέπει να παραβλέπουμε.

ΠΡΩΤΟΝ: Οι συγκεντρώσεις θα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τα πρώτα συλλαλητήρια. Όλα όσα μεσολάβησαν έχουν προσδώσει πιο έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά. Δεν θα είναι συγκεντρώσεις μόνο για τα Τέμπη. Πάνω σ΄αυτή την ανοικτή πληγή, έρχονται να προστεθούν συλλογικά αιτήματα , παράπονα, ζητούμενα είτε αφορούν την ακρίβεια και το επίπεδο ζωής, είτε αφορούν την ανάγκη για ένα σύγχρονο Κράτος, για ενίσχυση της αίσθησης ασφάλειας για τις συγκοινωνίες , αντιμετώπιση των παθογενειών Οργανισμών όπως του ΟΣΕ κ.ά

ΔΕΥΤΕΡΟ: Όπως συνέβη μετά τα πρώτα συλλαλητήρια, έτσι και με τα τωρινά θα παραχθούν πολιτικά αποτελέσματα. Το ερώτημα είναι σε ποια κατεύθυνση. Θα μπούμε σε μια δεύτερη φάση τοξικότητας, άρνησης να ακουστεί καν κάθε εκδοχή πέρα από την  κυρίαρχη εκδοχή που κακά τα ψέματα έχει κυριαρχήσει χωρίς να ξέρουμε το πόρισμα του ανακριτή και την δίκη να εκκρεμεί; Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την αποκάλυψη της αλήθειας και την απονομή Δικαιοσύνης , αλλά και για το πολιτικό σύστημα και την θεσμική λειτουργία της Δημοκρατίας μας.

Σε κάθε περίπτωση, η υπόθεση δεν θα λήξει την Παρασκευή. Ακολουθούν δύο ή τρεις γενικευμένες επί της ουσίας συζητήσεις στην Βουλή , θα έχουμε αποτελέσματα κρίσιμων πορισμάτων. Σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να δίνεται η εικόνα ενός πολιτικού παιγνίου πάνω σε ένα δράμα, όπως και δεν μπορεί να ζούμε δολοφονίες χαρακτήρων ή bullying κατά όσων εκφράζουν μια άποψη που κάποιοι άλλοι διαφωνούν , ούτε να παριστάνουν όλοι τους πραγματογνώμονες, τους δικαστές, τους ανακριτές ή τους επιθεωρητές και τα κόμματα να διαγκωνίζονται χωρίς όρια. Στο διάστημα που θα ακολουθήσει θα πρέπει να επικρατήσει η λογική και ένας στοιχειώδης σεβασμός στις ανακριτικές και δικαστικές αρχές. Διαφορετικά μπορεί να συμβάλουμε στην δημιουργία τερατογεννέσεων που δεν μπορούμε να φανταστούμε σ΄όλη την διάσταση αυτή την ώρα.

“Πέρα από τα Τέμπη“

Του Λευτέρη Κουσούλη, πολιτικού επιστήμονα

Λίγες ώρες πριν από την κινητοποίηση της Παρασκευής, με αφορμή τα δύο χρόνια από την τραγωδία εκείνη, όλα δείχνουν ότι ο χρόνος και αυτά που εν τω μεταξύ ανακίνησε με αφορμή το γεγονός, μας έχει οδηγήσει σε μια συνθήκη ποιοτικά άλλη και οριστικά «μετά και πέρα» από τα Τέμπη.

Τα Τέμπη έγιναν αφορμή για μια συνειδητοποίηση και μια ανακεφαλαιωτική πράξη. Ο καθένας διαβάζει τα πράγματα από την αρχή. Αποτιμά τη συνολική συνθήκη ως ατομικό βίωμα και ως συλλογική εμπειρία με κριτήρια πιο απαιτητικά. Και τοποθετείται αντίστοιχα.

Πέρα από την Κυβέρνηση και πέρα από τα κόμματα είναι και η κινητοποίηση της Παρασκευής. Τα υπερβαίνει και τα αφήνει πίσω της. Φανερά αναντίστοιχες με τις ανάγκες της εποχής οι πολιτικές δυνάμεις – με την Κυβέρνηση πρώτη – επιμένουν σε μια συμβατική προσέγγιση των πραγμάτων, με παλαιό λόγο και αντιλήψεις γερασμένες, που τα εξουσιαστικά κριτήρια γίνονται εμπόδιο σε κάθε μεταβολή και μεταβολή τους. Το κράτος και οι λειτουργίες του, η Δικαιοσύνη και η αναποτελεσματικότητά της, οι θεσμοί και ο φορμαλισμός τους είναι αυτό που θα εμπνέει ως αίτημα αλλαγής και μεταρρύθμισης αυτή την εποχή, χωρίς επιστροφή, την εποχή μετά τα Τέμπη.

“Η τραγωδία των Τεμπών καταλύτης νέων μορφών πολιτικοποίησης“

Του Γιώργου Σεφερτζή, πολιτικού επιστήμονα-αναλυτή

Με χρονοκαθυστέρηση δυο ολόκληρων ετών η φετινή επέτειος του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών προσλαμβάνει διαστάσεις μείζονος πολιτικού γεγονότος. Διαψεύδονται έτσι  αφενός όλοι όσοι είχαν σπεύσει να θεωρήσουν ότι ο πολιτικός λογαριασμός που άνοιξε με την απώλεια πενήντα εφτά ψυχών έκλεισε οριστικά με τις εκλογές του 2023, αφετέρου όλοι όσοι είχαν προεξοφλήσει ότι προϊόντος του χρόνου η λήθη θα διαδέχονταν την θλίψη του εθνικού πένθους. Πολύ δε περισσότερο που είχαν λόγους να πιστεύουν ότι ο διαχεόμενος στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα κυνισμός και ο γενικευόμενος πια ατομισμός μετάλλασαν σε βάθος το πολιτικό DNA των Ελλήνων διαβρώνοντας τις συνειδήσεις τους και τροποποιώντας τα ανακλαστικά τους.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, εκείνο που κυρίως συνέβαινε ήταν ότι η αδυναμία τόσο της μείζονος όσο και της ελάσσονος  αντιπολίτευσης να παράξει αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις διακυβέρνησης αδρανοποιούσε το εκλογικό σώμα παγώνοντας τις αντιδράσεις του και ματαιώνοντας τις προσδοκίες του από ένα κομματικό σύστημα οι φορείς του οποίου συμπεριφέρονταν ωσάν να μην ήταν πια σε θέση να λάβουν κανένα μήνυμα και να αποκωδικοποιήσον κανένα από τα σήματα απόγνωσης που εξέπεμπε η κοινωνία των πολιτών. Η πρωτοφανώς θηριώδης αποχή από τις τελευταίες ευρωεκλογές ήταν απλώς το πιο κραυγαλέο, αλλά όχι το μοναδικό. Παρόλα αυτά στο σύνολό τους σχεδόν οι main stream πολιτικές δυνάμεις ή έκαναν ότι δεν κατάλαβαν την σημασία και το νόημά της ή πράγματι ο αυτισμός τους τις εμπόδιζε να αντιληφθούν τι έτρεχε εκεί έξω.

Ακόμα χειρότερα η τροπή που πήρε ο μεταξύ τους μικρόψυχος και άγονος ανταγωνισμός δεν τις άφησε καν να καταλάβουν ότι η τραγωδία των Τεμπών αποτελούσε ήδη σημείο καμπής και μη επιστροφής του πολιτικού ανταγωνισμού.

Χρειάστηκε να δημοσιευθούν οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις για να αρχίσει να γίνεται αντιληπτός ο βαθμός κατά τον οποίο η τραγωδία αυτή είχε συγκλονίσει την κοινή γνώμη ταυτίζοντας τη με τα θύματα, τους  οικείους τους και τους συγγενείς τους και μετατοπίζοντας το κέντρο των ενδιαφερόντων και των προτεραιοτήτων της προς τα ζητήματα που αφορούν στη λειτουργία των θεσμών, της δημοκρατίας και προ παντός της δικαιοσύνης.

Η αλήθεια είναι ότι αν ταυτόχρονα δεν συνέτρεχαν τα προβλήματα της καθημερινότητας που διογκώνουν την κοινωνική δυσαρέσκεια και πυροδοτούν τον θυμό των στρωμάτων που νιώθουν να περιθωριοποιούνται αποκλεισμένα εκτός των τειχών, ίσως η μαζικότητα των συγκεντρώσεων της πρώτης Κυριακής εναντίον της έλλειψης πολιτικού οξυγόνου να ήταν μικρότερη.

Μένει τώρα, που ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση, εκτός των άλλων, έκαναν το λάθος να εμφανίσουν ως καθαρά αντικυβερνητική την συγκέντρωση διαμαρτυρίας της 28ης Φεβρουαρίου, να φανεί κατά πόσο πέτυχαν αυτή την φορά να σηκώσουν το καπάκι της οργής των πολιτών μετατρέποντας τους τεκτονικούς σεισμούς που είχαν  αρχίσει μέχρι τώρα να συνταράσσουν το πολιτικό σύστημα σε ηφαιστειακούς που θα πολλαπλασιάσουν τον κίνδυνο να εκραγεί κάποια στιγμή το μάγμα μέσα στο οποίο βράζουν και αναδεύονταν μορφές μιας νέου τύπου και πολύ  πιο πιεστικής πολιτικής (ανα)ζήτησης.

“Μπροστά στο συγκλονιστικό“

Του Παναγιώτη Φραντζή, Συμβούλου Επικοινωνίας

Γονείς, δάσκαλοι και μαθητές. Εργαζόμενοι με αποφάσεις Γενικών Συνελεύσεων. Έμποροι-επαγγελματίες που κλείνουν τα μαγαζιά τους. Οδηγοί ταξί που θα μεταφέρουν δωρεάν κόσμο στις διαδηλώσεις. Μια πραγματική Γενική Απεργία ετοιμάζεται. Όλη η χώρα είναι στο πόδι για την Παρασκευή 28 Φλεβάρη. 

Οι δημοσκοπήσεις έχουν πιάσει το μέγεθος του σεισμού. Το 70% δεν εμπιστεύεται την πολιτική και δικαστική εξουσία. Το 36% απαντά «Κανένας» στην ερώτηση για το ποιος είναι κατάλληλος για πρωθυπουργός. Τα κόμματα που κυβέρνησαν την προηγούμενη δεκαπενταετία χάνουν δυνάμεις. 

Η κοινωνία έχει κάνει τον ανασχηματισμό της. Επικεφαλής έχει τεθεί η Μαρία Καρυστιανού και ο Σύλλογος των πληγέντων. Δίπλα τους, φανερά και κρυφά, σύμβουλοι, δικαστές, πραγματογνώμονες. Από κάτω βοηθούν όλα τα κόμματα και οι αγωνιστές που δουλεύουν στα σχολεία, στις σχολές, στους χώρους δουλειάς, κάθε μέρα, όλο τον χρόνο. Όλοι αυτοί έχουν συντονιστεί και έχουν κινητοποιήσει τη συντριπτική πλειοψηφία. 

Στον ψυχισμό του ελληνικού λαού το τραύμα και το πένθος έχουν τη δική τους βαρύτητα. Και ακολουθούνται από μεγαλειώδεις στιγμές ανάτασης και δράσης. Δύο χρόνια μετά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, αυτό το έγκλημα των εγκλημάτων, βρισκόμαστε μπροστά στο συγκλονιστικό. Με καταλυτική τη δράση της πρωτοπορίας, του Συλλόγου των Τεμπών, ενεργοποιήθηκε το ψυχικό φορτίο του Έλληνα και της Ελληνίδας μετά από όλη την περιπέτεια της κρίσης, και έχουμε την συλλογική έξοδο από την κατάθλιψη ενός ολοκλήρου λαού. 

Το αίτημα για δημοκρατία και δικαιοσύνη διαπερνά όλους τους πολιτικούς χώρους. Τα δραστήρια κοινωνικά ρεύματα είναι βαθύτερα σε ποιότητα, ικανότητα και διαίσθηση, από τους όποιους σχεδιασμούς της μηχανής της βίας και του φόβου. Και για αυτό ενώνονται στο βαθύ ποτάμι της δικαίωσης.