Ανάλυση Economist για την συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τις σπάνιες γαίες
Η Συντακτική ομάδα του Libre
Η Ουκρανία ετοιμάζεται να επικυρώσει τη συμφωνία με τις ΗΠΑ για τον ορυκτό της πλούτο με την υπογραφή της αργότερα σήμερα από τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η συμφωνία για τα ορυκτά και τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας φαίνεται ότι μετά από μια επίπονη περίοδο διαπραγματεύσεων απομακρύνει -τουλάχιστον προσώρας- τους δύο προέδρους από τον ολέθριο φραστικό πόλεμο του τελευταίου διαστήματος.
Ο Τραμπ, σύμφωνα με ανάλυση του Economist, θα την παρουσιάσει αναμφίβολα ως νίκη, αν και η συμφωνία που θα υπογραφεί στην Ουάσιγκτον είναι απλώς ένα πλαίσιο, το πρώτο βήμα σε μια διευθέτηση δύο τμημάτων, πολλές από τις λεπτομέρειες της οποίας θα καθοριστούν σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Αλλά η Ουκρανία φαίνεται, σύμφωνα με ανάλυση του Economist, να έχει γλιτώσει τα χειρότερα: τις πρώτες δηλαδή εκβιαστικές αξιώσεις του Τραμπ, πλησιάζοντας σε κάτι που είναι πιο κοντά σε ένα κοινό επενδυτικό εγχείρημα.
Η συμφωνία φαίνεται να απέχει πολύ από την τοκογλυφική απαίτηση των 500 δισ. δολαρίων που είχε ζητήσει ο πρόεδρος των ΗΠΑ για την υποτιθέμενη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια 350 δισ. δολαρίων που είχε παράσχει η Ουάσιγκτον στο Κίεβο από την έναρξη της ρωσικής εισβολής και η οποία, σύμφωνα με ανεξάρτητες εκτιμήσεις, κυμαίνεται μάλλον στα 120 δισ. δολάρια.
Η Ουκρανία αποφεύγει τα χειρότερα
Το προσχέδιο κειμένου απομακρύνει τις πιο αμφιλεγόμενες αμερικανικές απαιτήσεις, οι οποίες συχνά εκφράζονται με εχθρότητα, σύμφωνα με αναφορές αξιωματούχων. Σε μια περίπτωση, δόθηκε στους Ουκρανούς περιθώριο «μιας ώρας να υπογράψουν», σε μια άλλη μόλις έξι λεπτά.
Το νέο κείμενο δεσμεύει τις δύο πλευρές στην ιδέα της δημιουργίας ενός κοινού ταμείου για επενδύσεις στην Ουκρανία. Το Κίεβο αναμένεται να συνεισφέρει στο ταμείο αυτό το 50% των εσόδων από μελλοντικά κρατικά πρότζεκτ, συμπεριλαμβανομένων ορυκτών, υδρογονανθράκων, πετρελαίου, φυσικού αερίου και υποδομών, όπως τερματικά LNG και λιμάνια, αλλά το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι δεν θα περιλαμβάνει τρέχουσες λειτουργίες, όπως τα μεγάλα πρότζεκτ πετρελαίου και φυσικού αερίου που ήδη συνεισφέρουν σημαντικά ποσά στον προϋπολογισμό της Ουκρανίας.
Στο προσχέδιο συμφωνίας δεν γίνεται καμία αναφορά για τον λογαριασμό των 500 δισ. του Τραμπ, ούτε για την αξίωση της Ουάσιγκτον για ιδιοκτησία σε ποσοστό 100% του επενδυτικού ταμείου για την Ουκρανία. Αντίθετα, η ιδιοκτησία θα είναι «ανάλογη» με τα ποσά που επενδύονται και από τις δύο πλευρές, υποδηλώνοντας την προοπτική συνεχιζόμενης αμερικανικής υποστήριξης. Επίσης, έχει εξαλειφθεί μια ρήτρα που απαιτούσε από τους Ουκρανούς να πληρώνουν το διπλάσιο του ποσού οποιασδήποτε μελλοντικής βοήθειας στο ταμείο, κάτι που ο Ζελένσκι είχε χαρακτηρίσει χρέος που θα επωμίζονταν «δέκα γενιές Ουκρανών».
Μετέπειτα συμφωνία θα καθορίσει τις λεπτομέρειες
Πολλά σημεία στη συμφωνία παραμένουν θολά, ιδίως σε ποιο βαθμό η αμερικανική πλευρά θα ελέγχει το νέο ταμείο και ποιοι θα είναι οι όροι διακυβέρνησής του. Εν προκειμένω, εξηγεί ο Economist, τα πράγματα γίνονται αντιφατικά, καθώς μία ρήτρα αναφέρει ότι οι ΗΠΑ θα ελέγχουν το μέγιστο επιτρεπόμενο από τη δική τους νομοθεσία ποσό, κάτι που μπορεί να έρχεται σε αντίθεση με την άλλη ρήτρα που υποδηλώνει την αναλογικότητα.
Όπως αναφέρει το βρετανικό περιοδικό, φαίνεται ότι η μετέπειτα συμφωνία θα ξεκαθαρίσει τέτοια ζητήματα ελέγχου μαζί με τις εγγυήσεις ασφαλείας που ζητούσε ο Ζελένσκι ως αντάλλαγμα για τον ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας τον Σεπτέμβριο. Όσον αφορά στις εγγυήσεις, το πλαίσιο αναφέρει μόνο «την προστασία των αμοιβαίων επενδύσεων».
Όμως, ένα προοίμιο αναφέρεται σε μια ευρύτερη «αρχιτεκτονική… συμφωνιών» και «υποστήριξη… για την απόκτηση εγγυήσεων ασφαλείας».
Κυβερνητική πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων λέει ότι ο Ουκρανός πρόεδρος δεν σκοπεύει να υπογράψει καμία δεύτερη, πληρέστερη συμφωνία, η οποία δεν θα περιλαμβάνει ευρύτερες εγγυήσεις ασφαλείας.
Το αρχικό κείμενο πλαισίου δεν θα χρειαστεί επικύρωση από το κοινοβούλιο, κάτι που θα ισχύσει στην περίπτωση μιας μελλοντικής συμφωνίας.
Μετά από δύο εβδομάδες κλιμακούμενης πίεσης από τον Τραμπ και τους απεσταλμένους του στο Κίεβο, η Ουκρανία ίσως αισθάνεται ότι κατάφερε να επιβιώσει με μια συμφωνία-πλαίσιο κάπως ασαφή και σε μεγάλο βαθμό θεωρητική.
Άγνωστη η έκταση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας
Η πραγματική έκταση του πλούτου των πόρων της Ουκρανίας είναι άγνωστη. Δεν έχει γίνει σοβαρή αξιολόγηση των κοιτασμάτων ορυκτών με χρήση σύγχρονων τεχνικών εξερεύνησης. Μεγάλο μέρος του βρίσκεται βαθιά στο έδαφος ή σε πολύ μικρά για επικερδή εξόρυξη κοιτάσματα. Ίσως το 40% των μεταλλευμάτων να βρίσκεται σε κατεχόμενα από τις ρωσικές δυνάμεις εδάφη.
Επίσης, η συμφωνία δεν παρέχει λεπτομέρειες σχετικά με τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας και διύλισης, όπου θα φανεί η πραγματική αξία των πόρων, ενώ υπάρχουν και πολλά άλλα κενά.
Ωστόσο, όπως καταλήγει η ανάλυση, με την πρώτη αυτή συμφωνία η Ουκρανία έδωσε κάτι στον Τραμπ, αποφεύγοντας το χείλος του γκρεμού και αγοράζοντας χρόνο, κάτι που μετρά αρκετά στη νέα κατάσταση στην οποία βρέθηκε απρόσμενα.
SiteDesign