Ο Guardian εξηγεί τον όρο “κρίσιμα ορυκτά”- Γιατί τα θέλει ο Τραμπ και πώς εμπλέκεται η Κίνα

Σύμφωνα με ανάλυση του Guardian, ο όρος κρίσιμα ορυκτά δεν είναι, τόσο επιστημονικός, όσο πολιτικός. Κάθε χώρα καταρτίζει διαφορετικούς καταλόγους «κρίσιμων» ορυκτών ανάλογα με τους εγχώριους και γεωπολιτικούς της στόχους. Το 2022 το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) δημοσίευσε μια λίστα με 50 ορυκτά τα οποία θεωρούσε ότι «παίζουν σημαντικό ρόλο στην εθνική μας ασφάλεια, οικονομία, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υποδομές».

Κάποια από αυτά ήταν: το αρσενικό για ημιαγωγούς, το βηρύλλιο που χρησιμοποιείται ως παράγοντας κράματος στην αεροδιαστημική και στην αμυντική βιομηχανία, το κοβάλτιο, το λίθιο και ο γραφίτης, ζωτικής σημασίας για την κατασκευή μπαταριών, το ίνδιο που κάνει τις οθόνες να ανταποκρίνονται στο άγγιγμα του δακτύλου, και το τελλούριο, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας.

Φέτος, ο κατάλογος αυτός θα τεθεί υπό αναθεώρηση, καθώς ο νόμος για την ενέργεια των ΗΠΑ ορίζει ότι πρέπει να ενημερώνεται κάθε τρία χρόνια.

Όπως αναφέρει ο Guardian, οι σπάνιες γαίες είναι μια υποκατηγορία 17 κρίσιμων ορυκτών, τα οποία είναι απαραίτητα για τη κατασκευή κινητών τηλεφώνων, ηλεκτρικών οχημάτων, συστημάτων καθοδήγησης πυραύλων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, καθώς και για διάφορες βιομηχανικές και ενεργειακές εφαρμογές.

Τα περισσότερα από τα στοιχεία σπανίων γαιών δεν είναι ιδιαίτερα σπάνια, αλλά είναι ιδιαίτερα δύσκολη όπως και καταστροφική για το περιβάλλον η εξόρυξη και η επεξεργασία τους.

• Στις σπάνιες γαίες περιλαμβάνονται το ευρώπιο, που χρησιμοποιείται σε ράβδους ελέγχου πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, τα δυσπρόσιο, γκανδολίνιο και πρασεοδύμιο, που χρησιμοποιούνται στους μαγνήτες των κινητών, και τα γαδολίνιο, όλμιο και υττέρβιο, που χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων σε λέιζερ.

Σύμφωνα με άρθρο της προέδρου του Συνδέσμου Γεωλόγων της Ουκρανίας, η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων ορυκτών πόρων, παρά το γεγονός ότι καλύπτει μόνο το 0,4% της επιφάνειας του πλανήτη, χάρη σε μια πολύπλοκη γεωλογία που περιλαμβάνει και τα τρία κύρια συστατικά του φλοιού της γης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της Ουκρανίας, τα οποία επικαλείται το Reuters, η χώρα διαθέτει κοιτάσματα 22 από τα 34 ορυκτά που έχουν χαρακτηριστεί ως κρίσιμα από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων γαιών όπως το λανθάνιο, το κέριουμ, το νεοδύμιο, το έρβιο και το ύτριο.

• Πριν από τον πόλεμο, η Ουκρανία ήταν βασικός προμηθευτής τιτανίου, παράγοντας περίπου το 7% της παγκόσμιας παραγωγής το 2019, σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Διεκδικούσε επίσης 500.000 τόνους αποθεμάτων λιθίου και το ένα πέμπτο του παγκόσμιου γραφίτη, ένα κρίσιμο συστατικό των πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.

Ωστόσο, με τη Ρωσία να ελέγχει περίπου το ένα πέμπτο του εδάφους της Ουκρανίας, μεγάλο μέρος αυτών των αποθεμάτων έχει χαθεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ουκρανικών think tanks που επικαλείται το Reuters, έως και το 40% των μεταλλικών πόρων της Ουκρανίας βρίσκεται υπό κατοχή. Τα ρωσικά στρατεύματα κατέχουν επίσης τουλάχιστον δύο από τα κοιτάσματα λιθίου της Ουκρανίας, ένα στο Ντονέτσκ και ένα άλλο στη Ζαπορίζια.

• Υπάρχει ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο ο Τραμπ επιθυμεί τόσο πολύ την συμφωνία με την Ουκρανία και είναι η Κίνα. Εδώ και πολλά χρόνια, το Πεκίνο διαθέτει τα μηχανήματα για να επεξεργαστεί τα ορυκτά αυτά και αυτό την καθιστά ένα πολύ σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, το μερίδιο της Κίνας στη διύλιση είναι περίπου 35% για το νικέλιο, 50-70% για το λίθιο και το κοβάλτιο και σχεδόν 90% για τις σπάνιες γαίες (Rare Earth Element). Σύμφωνα με τα στοιχεία του USGS, το 2024 η Κίνα κατείχε σχεδόν το ήμισυ των παγκόσμιων αποθεμάτων.

Με τον Τραμπ να υποκινεί ουσιαστικά έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα μέσω της επιβολής υψηλών δασμών στα κινεζικά αγαθά, η πρόσβαση των ΗΠΑ σε κρίσιμα ορυκτά είναι δυνητικά υπό απειλή. Οπότε οι ΗΠΑ σπεύδουν να αποκτήσουν τα ορυκτά αυτά, καθώς αποτελούν βασικά στοιχεία της οικονομίας του μέλλοντος.