Το “μυστικό” όπλο της ΕΕ για την Ουκρανία απέναντι στον ισοπεδωτικό Τραμπ

Οι Βρυξέλλες έχουν ένα μυστικό όπλο 200 δισεκατομμυρίων ευρώ στο μανίκι τους όσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συμπεριφέρεται σαν να κρατάει όλα τα χαρτιά στις συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αναφέρει σε άρθρο του το Politico. Και συνεχίζει: “Αφού έμειναν εκτός των συζητήσεων με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία στις 18 Φεβρουαρίου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να προχωρήσουν στην “πυρηνική” επιλογή – την κατάσχεση των ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων που δεσμεύτηκαν αφού η Μόσχα εξαπέλυσε την πλήρους κλίμακας εισβολή της στην Ουκρανία πριν από τρία χρόνια”.

Ευτυχώς για την ΕΕ, η μερίδα του λέοντος αυτών των κεφαλαίων – περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ – φυλάσσεται στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα Euroclear με έδρα τις Βρυξέλλες και αποφέρει τόκους. Οι ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, κατέχουν μόλις 5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η κατάσχεση αυτών των περιουσιακών στοιχείων είναι μια δραστική επιλογή που σχεδόν σίγουρα θα εξασφάλιζε στην Ευρώπη μια βελτιωνένη θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, καθώς “έφαγε πόρτα” από ΗΠΑ και Ρωσία στις πρόσφατες συνομιλίες τους στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας.

• Όμως, καθώς οι υπουργοί Οικονομικών και οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών συγκεντρώνονται αυτή την εβδομάδα στη Νότια Αφρική για τη σύνοδο της G20, οι κυβερνήσεις της ΕΕ παραμένουν διχασμένες ως προς το αν το ξεπάγωμα αυτών των κεφαλαίων θα αποδείξει στον Τραμπ ότι οι Βρυξέλλες εξακολουθούν να έχουν κάποια δύναμη – ή αν θα γυρίσει μπούμερανγκ.

Εν μέσω της διαφαινόμενης απειλής αποχώρησης των ΗΠΑ από την Ουκρανία, τα ρωσικά γεράκια υποστηρίζουν ότι το ξεπάγωμα των μετρητών και η παράδοσή τους στο Κίεβο θα επέτρεπε στη ρημαγμένη από τον πόλεμο χώρα να αποκτήσει το πάνω χέρι στο πεδίο της μάχης και να αντισταθεί στις απαιτήσεις του Τραμπ για τερματισμό του πολέμου.

• «[Με τα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία] μπορούμε να αντικαταστήσουμε την αμερικανική υποστήριξη, εάν οι ΗΠΑ εξακολουθούν να αποφασίζουν να μην υποστηρίζουν πλέον την Ουκρανία», δήλωσε τη Δευτέρα ο Εσθονός υπουργός Εξωτερικών Margus Tsahkna.

«Έχουμε ρωσικά δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία αξίας 300 δισεκατομμυρίων ευρώ στην Ευρώπη και πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε», δήλωσε ο Tsahkna στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, μαζί με τους ομολόγους του από τη Δανία, τη Σουηδία, τη Λιθουανία και τη Λετονία. (Αν και το ακριβές ποσό των ρωσικών δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη δεν είναι σαφές, ο αριθμός είναι γενικά αποδεκτός ως πιο κοντά στα 200 δισ. ευρώ παρά στα 300 δισ. ευρώ).

• Οι χώρες της Βαλτικής και της Σκανδιναβίας, οι γείτονες της Ρωσίας, θεωρούν ότι τα χρήματα πρέπει να δοθούν αμέσως στην Ουκρανία. Η θέση αυτή υποστηρίζεται από την Πολωνία, την Τσεχία και την κορυφαία διπλωμάτη της ΕΕ, την πρώην πρωθυπουργό της Εσθονίας, Kaja Kallas.

«Δεν δέχομαι το επιχείρημα ότι είναι νομικά προβληματικό … χρειαζόμαστε [την] πολιτική βούληση για να το κάνουμε», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Kęstutis Budrys σε συνέντευξή του στο POLITICO, προσθέτοντας ότι οι σκεπτικιστικές πρωτεύουσες “πρέπει να παρουσιάσουν κάποια ισχυρότερα επιχειρήματα γιατί δεν το κάνουμε”.

Αλλά το αντίπαλο στρατόπεδο στην Ευρώπη περιλαμβάνει τα μεγάλα όπλα – τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν – που φοβούνται ότι με την κατάσχεση των κεφαλαίων η ΕΕ θα τρομάξει τους διεθνείς επενδυτές και θα παραιτηθεί από το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της στις ειρηνευτικές συνομιλίες.

• «Εάν ξεπαγώσετε [τα περιουσιακά στοιχεία] και τα δώσετε [αυτά] στην Ουκρανία, δεν τα έχετε πια και δεν μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε ως διαπραγματευτικό χαρτί», δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ από το τελευταίο στρατόπεδο, ο οποίος, όπως και άλλοι που αναφέρονται σε αυτό το άρθρο, διατηρούσε την ανωνυμία του για να συζητήσει τις ευαίσθητες συνομιλίες.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο τη Δευτέρα, επέμεινε ότι οι δυτικοί σύμμαχοι θα μπορούσαν νόμιμα να χρησιμοποιήσουν τα έσοδα από τα περιουσιακά στοιχεία κατά τη διάρκεια του πολέμου, αλλά επέμεινε ότι θα ήταν παράνομο να κατασχέσουν οι ίδιοι τα αποθέματα. Σημείωσε, ωστόσο, ότι η δέσμευσή τους προσφέρει σημαντική μόχλευση.

«Είναι μέρος της διαπραγμάτευσης στο τέλος του πολέμου», τόνισε.

Η ίδια η κ. Κάλλας παραδέχθηκε ότι οι πιθανότητες κατάσχεσης των ρωσικών κεφαλαίων στο εγγύς μέλλον είναι ελάχιστες. «Χρειαζόμαστε την υποστήριξη όλων για αυτό. Μέχρι στιγμής δεν την έχουμε», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου τη Δευτέρα.

Το στρατόπεδο του «Όχι» υποστηρίζει ότι η αποδέσμευση των κεφαλαίων τώρα θα υπονομεύσει τη μόχλευση της ΕΕ στις ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία.

• Μετά τη συνάντησή του με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ στο Ριάντ την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο πρότεινε ότι η ΕΕ θα πρέπει να εμπλακεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες «κάποια στιγμή» λόγω των κυρώσεων που έχει επιβάλει στη Ρωσία.

Οι ευρωπαϊκές χώρες γνωρίζουν ότι τα δισεκατομμύρια ευρώ σε δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία λειτουργούν προσθετικά υπέρ τους έναντι του Κρεμλίνου.

«Αν θέλουν (η Ρωσία) οπωσδήποτε να πάρουν πίσω τα χρήματα, τότε πρέπει να δώσουν κάτι σε αντάλλαγμα», δήλωσε ο διπλωμάτης της ΕΕ που αναφέρθηκε παραπάνω.

Παρόλο που ο Εσθονός Τσάχκνα υποστηρίζει την άμεση απόδοση των χρημάτων που έχουν καταδικαστεί στο Κίεβο, η κυβέρνησή του έχει αναγνωρίσει το πλεονέκτημα της διακράτησης των κεφαλαίων ως μοχλός πίεσης. Σε έγγραφο που ετοιμάστηκε για τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα, το οποίο είδε το POLITICO, το Ταλίν έγραψε ότι «η συνεχής παρακράτηση των περιουσιακών στοιχείων χρησιμεύει ως οικονομικός και διπλωματικός μοχλός, διασφαλίζοντας ότι η Ρωσία έχει ένα σαφές, απτό κίνητρο για να διαπραγματευτεί μια διευθέτηση και να αποζημιώσει την Ουκρανία».

• Οι 27 ηγέτες της ΕΕ έχουν επίσης ορίσει με νόμο ότι τα περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία συμφωνήσει να καταβάλει μεταπολεμικές αποζημιώσεις στην Ουκρανία.

Οι χώρες εποφθαλμιούν τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ που κρύβονται ως μποναμά για να καλύψουν το υπέρογκο κόστος ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, το οποίο υπολογίζεται σε 486 δισεκατομμύρια δολάρια από την Παγκόσμια Τράπεζα.

• «Πολλοί είναι κατά του ξεπαγώματος, επειδή το βλέπουν ως χρήματα για την ανοικοδόμηση», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ.

Με τις συνομιλίες με τις ΗΠΑ να βρίσκονται σε εξέλιξη, η Ρωσία έχει ζεσταθεί στην ιδέα, εφόσον η χρηματοδότηση καλύπτει επίσης την ανοικοδόμηση των ουκρανικών περιοχών που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Μόσχας, σύμφωνα με το Reuters.

Πέρυσι, η G7 κατέληξε σε μια δύσκολη συμφωνία να χρησιμοποιηθούν τα κέρδη που προκύπτουν από τα περιουσιακά στοιχεία για να στηρίξουν ένα δάνειο ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς την Ουκρανία. Οι υπουργοί Οικονομικών της G7 θα συγκεντρωθούν εκ νέου στο Κέιπ Τάουν την Τετάρτη και την Πέμπτη, στο πλαίσιο της G20, για να συζητήσουν τη μελλοντική υποστήριξή τους προς την Ουκρανία.