Ανάλυση Politico για Μέρτς: Σε ποια κατεύθυνση οδηγείται η Ευρώπη σε οικονομία, άμυνα, Ουκρανία, ενέργεια

Ο νικητής των εκλογών Φρίντριχ Μερτς θα οδηγήσει τη Γερμανία σε διαφορετική κατεύθυνση από εκείνη που είχε χαράξει ο απερχόμενος Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, ίσως δε τόσο διαφορετική που να μη θυμίζει ούτε εκείνη της Άνγκελα Μέρκελ, αναφέρει σε άρθρο του το Politico. Ήδη έδωσε δείγματα μιας πιο συντηρητικής προσέγγισης, όπως με την προσπάθειά του να περάσει αυστηρότερα μέτρα για το μεταναστευτικό, με τη στήριξη της AfD, τον περασμένο μήνα, σε μια σαφή αποστασιοποίηση από την πολιτική ανοικτών συνόρων της Μέρκελ.

Πέραν τούτου, ο Μερτς πιθανώς θα αναθεωρήσει την πολιτική αναφορικά με την πυρηνική ενέργεια, αναμένεται να υιοθετήσει πιο σκληρή στάση έναντι της Κίνας και να ενισχύσει τον γαλλογερμανικό άξονα για την ευρωπαϊκή οικονομία, αναδιαμορφώνοντας το πολιτικό τοπίο της Γερμανίας και της ΕΕ στο σύνολό της.

Το Politico επιχειρεί να αναλύσει τι σημαίνει για την Ευρώπη η προσέγγιση του Μερτς σε βασικούς τομείς διακυβέρνησης.

Άμυνα
Ο Μερτς προειδοποίησε σε χθεσινή τηλεοπτική συζήτηση με τους πολιτικούς αρχηγούς ότι, με τη στάση που υιοθετεί η νέα κυβέρνηση Τραμπ, η Ευρώπη πρέπει επειγόντως να ενισχύσει τις άμυνές της και δυνητικά να βρει -και μάλιστα εντός μηνών- αντικαταστάτη του ΝΑΤΟ, ενώ την Παρασκευή άφησε να εννοηθεί πως η Γερμανία μπορεί να ζητήσει από τη Γαλλία και τη Βρετανία πυρηνική προστασία.

Επίσης, έχει δεσμευτεί να ενισχύσει τη γερμανική αμυντική βιομηχανία και αναμένεται να άρει το μπλόκο του Όλαφ Σολτς στην αποστολή γερμανικών πυραύλων Taurus μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία για πλήγματα κατά ρωσικών στόχων.

Ένα σημαντικό θέμα των πρώτων εβδομάδων του στην Καγκελαρία θα είναι ο καθορισμός του τρόπου με τον οποίο το Βερολίνο σχεδιάζει να συγκεντρώσει κεφάλαιο για την επέκταση του ταμείου των 100 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκε υπό την κυβέρνηση Σολτς για τη χρηματοδότηση της αναβάθμισης του εξοπλισμού των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων.

Αυτό το ταμείο θα εξαντληθεί μέχρι το 2027 σε μαζικά προγράμματα προμηθειών, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με το πώς το Βερολίνο σχεδιάζει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του προς το ΝΑΤΟ -κάτι που ο Μερτς έχει υποσχεθεί να κάνει στο μέλλον- από τον συμβατικό εθνικό προϋπολογισμό.

Ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας
Ο Μερτς κατέχει, επίσης, το κλειδί για τη σημαντική ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ευρώπης τα επόμενα χρόνια. Καθώς ο Τραμπ πιέζει την Ευρώπη να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες, πολλοί στις Βρυξέλλες περιμένουν με αγωνία να δώσει η Γερμανία την ευλογία της για να δανειστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρήματα για λογαριασμό των χωρών-μελών. Οι υπερχρεωμένες χώρες, όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες υπολείπονται του στόχου του ΝΑΤΟ για τις αμυντικές δαπάνες, υποστηρίζουν ότι η λήψη «δωρεάν χρήματος» από τις Βρυξέλλες είναι ο μόνος τρόπος για να αυξήσουν δραστικά τις στρατιωτικές δαπάνες χωρίς να προβούν σε πολιτικά αντιδημοφιλείς περικοπές σε άλλους τομείς του προϋπολογισμού.

Ο Μερτς υιοθέτησε την ιδέα κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας – και οι υποστηρικτές του ελπίζουν ότι η στήριξή του θα νικήσει την αντίδραση των συμμάχων, όπως η Αυστρία και η Ολλανδία που αντιδρούν. Υπάρχουν πολλές λιγότερο αμφιλεγόμενες ιδέες στο τραπέζι, όπως η εξαίρεση της άμυνας από τους κανόνες της ΕΕ για τις δαπάνες ή η αύξηση των στρατιωτικών κονδυλίων στον νέο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ που θα τεθεί σε ισχύ το 2028. Αλλά οι υποστηρικτές του κοινού χρέους λένε ότι καμία από αυτές δεν θα είναι αρκετή για να αντιμετωπιστεί από μόνη της η κλίμακα της πρόκλησης.

Ενέργεια
Οι Χριστιανοδημοκράτες του Μερτς στηρίζουν τη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά ο ίδιος είναι πιο «ζεστός» έναντι του Σολτς αναφορικά με την πυρηνική ενέργεια και μολονότι η Γερμανία είναι μάλλον απίθανο να επανεκκινήσει τους πυρηνικούς της αντιδραστήρες, η στάση του Βερολίνου θα βοηθήσει άλλες χώρες να πείσουν τις Βρυξέλλες να μεταχειρίζονται την πυρηνική ενέργεια πιο πολύ σαν τις ανανεώσιμες.

Παράλληλα, ο Μερτς έχει πει ότι θέλει να καταργήσει τον νόμο για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Κλίμα
Η νέα γερμανική κυβέρνηση υπό τον Μερτς αναμένεται να δώσει λιγότερη έμφαση στην κλιματική αλλαγή από εκείνη του Σολτς, δίνοντας προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη με πιθανή υποχώρηση ορισμένων από τους πράσινους στόχους της ΕΕ.

Βιωσιμότητα
Όπως και ο Σολτς, ο Μερτς επιθυμεί να καθυστερήσει κανόνες εταιρικής βιωσιμότητας για να δοθεί ώθηση στις γερμανικές βιομηχανίες και αναμένεται να υποστηρίξει ένα ισχυρό νομοσχέδιο απλούστευσης της πράσινης νομοθεσίας, που θα δώσει σε λίγες μέρες στη δημοσιότητα η Κομισιόν.

Η νίκη του Μερτς ενισχύει, ακόμη, την πολιτική του οικογένεια, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, που έχει πιέσει σκληρά για να αποδυναμώσει τον κανόνα της ΕΕ κατά της αποψίλωσης των δασών με την υποστήριξη ομάδων δεξιότερά του στο πολιτικό φάσμα (χωρίς επιτυχία μέχρι στιγμής).

Μεταφορές
Ο Μερτς παραλαμβάνει μια γερμανική οικονομία σε ύφεση λόγω και της κρίσης που πλήττει τις αυτοκινητοβιομηχανίες της. Προεκλογικά έχει τάξει να λάβει μέτρα για την πάταξη της γραφειοκρατίας και τη μείωση του κόστους λειτουργείας τους. Παράλληλα, αναμένεται να τηρήσει σκληρότερη γραμμή έναντι της Κίνας, ανταγωνίστριας στον τομέα των ηλεκτροκίνητο οχημάτων, και έχει καταστήσει σαφές στους Γερμανούς αυτοκινητοβιομηχάνους να μη συρθούν κλαίγοντας στα πόδια του αν δουν να καταρρέουν οι επενδύσεις τους στην Κίνα.

Εμπόριο
Ο Μερτς αναγνωρίζει ότι ένας ενισχυμένος γαλλογερμανικός άξονας μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για περισσότερες εμπορικές συμφωνίες και να ενισχύσει την Ευρώπη βάζοντας στόχο την άρση των διαφωνιών με το Παρίσι αναφορικά με τη συμφωνία ΕΕ – Mercosur. Παράλληλα, θέλει να μειώσει την εξάρτηση από την Κίνα.

Γεωργία
Ο Μερτς έχει δηλώσει στην προεκλογική καμπάνια του ότι το κόμμα του θέλει μια Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ που θα υπηρετεί τους αγρότες και αναμένεται να επανεισάγει τις φοροαπαλλαγές για το αγροτικό ντίζελ και να προχωρήσει στη λήψη μέτρων που θα ενισχύσουν τον γεωργικό τομέα, «ώστε μην ξαναεμφανιστούν τα τρακτέρ στην Πύλη του Βραδεμβούργου», όπως έχει πει το CDU.

Φρένο χρέους
Η διακυβέρνηση του Μερτς θα σηματοδοτήσει την επιστροφή της συντηρητικής αντιπολίτευσης στην ανάμειξη με το διαβόητο «φρένο χρέους» της Γερμανίας, το οποίο περιορίζει τις κρατικές δαπάνες για το έλλειμμα στο 0,35% ετησίως και θεωρείται από πολλούς ως η αιτία της κακής κατάστασης των υποδομών της χώρας.

Οι προσπάθειες του Σολτς να το πειράξει προκάλεσαν την κατάρρευση της κυβέρνησής του, και η παράταξη του Μερτς αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση – μέχρι ενός σημείου.

Παραδόξως, ο ίδιος ο Μερτς, κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής συζήτησης νωρίτερα αυτόν τον μήνα, άφησε να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτός σε κάποιες βελτιώσεις, αλλά όχι πριν δοκιμαστούν άλλες λύσεις. Κατά τα άλλα, οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι σε γενικές γραμμές επιφυλακτικές ως προς το αν μπορεί να κάνει πολλά για να ανακόψει την οικονομική παρακμή της Γερμανίας, με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν να αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% το 2025.

Ο Μερτς θα έχει, επίσης, κρίσιμη επιρροή στην έκβαση μιας μεγάλης υπερεθνικής τραπεζικής μάχης που θα μπορούσε να θέσει σε δοκιμασία τα ιδανικά της ΕΕ. Όταν η UniCredit έκανε πέρυσι την αιφνιδιαστική προσφορά για τη γερμανική Commerzbank, έμοιαζε ακριβώς με το είδος της διασυνοριακής τραπεζικής ενοποίησης που υποστήριζε ο Μάριο Ντράγκι στην έκθεση-ορόσημο που συνέταξε – μέχρι που η κυβέρνηση Σολτς αντέδρασε και την εμπόδισε. Ο διευθύνων σύμβουλος της UniCredit, Andrea Orcel, δήλωσε έκτοτε ότι θα περιμένει τη θέση του Μερτς, προτού προβεί σε άλλη κίνηση, αλλά είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πως ο νέος ηγέτης θα είναι πιο πρόθυμος να δώσει έναν από τους πιο πολύτιμους δανειστές της χώρας.