Κίεβο: Ο Ζελένσκι “δεν είναι έτοιμος” να υπογράψει συμφωνία με την Ουάσινγκτον για τα ορυκτά 

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι «δεν είναι έτοιμος» να υπογράψει μια συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες που θα τους προσφέρει προνομιακή πρόσβαση στα ορυκτά της χώρας, δήλωσε σήμερα στο Γαλλικό Πρακτορείο πηγή προσκείμενη στο θέμα. “Ο πρόεδρος δεν είναι έτοιμος να δεχτεί το έργο στην τρέχουσα μορφή του. Εξακολουθούμε να προσπαθούμε διαρκώς να κάνουμε αλλαγές και με εποικοδομητικό τρόπο”, εξήγησε η πηγή.

Χθες, ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μάικ Γουόλτς δήλωσε ότι ο Ζελένσκι θα συμφωνήσει «πολύ σύντομα» να υπογράψει μια συμφωνία για την εξόρυξη ορυκτών της χώρας του.

Ο Ζελένσκι απέρριψε το αίτημα της αμερικανικής κυβέρνησης του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να διαθέσει η Ουκρανία ορυκτό πλούτο αξίας 500 δισεκ. δολαρίων για να αποπληρώσει την Ουάσινγκτον για τη βοήθειά της, λέγοντας ότι το ποσό που έχει παρασχεθεί μέχρι τώρα δεν πλησιάζει καν αυτό το νούμερο. Διαφωνεί επίσης επειδή στη συμφωνία δεν παρέχονται συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ είχε πει ότι η συμφωνία ήταν κοντά, αλλά μια πηγή με γνώση των διαπραγματεύσεων ανέφερε στο Sky News ότι ο Ουκρανός πρόεδρος δεν είναι μπορεί να υπογράψει τη συμφωνία.

Η ουκρανική πηγή είπε: «Η συμφωνία δεν είναι ακόμη έτοιμη να υπογραφεί, υπάρχουν ορισμένα προβληματικά ζητήματα και με την τρέχουσα μορφή του σχεδίου, ο πρόεδρος δεν είναι έτοιμος να την αποδεχτεί. Σήμερα, τα προσχέδια δεν αντικατοπτρίζουν μία εταιρική σχέση στη συμφωνία και περιέχουν μόνο μονομερείς δεσμεύσεις της Ουκρανίας».

Οι διαπραγματευτές χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουν μία συμφωνία που θα εξασφαλίζει στις ΗΠΑ μερίδιο από τα κρίσιμα ορυκτά στην Ουκρανία, μετέδωσε και το Bloomberg, ενώ το μέχρι τώρα σχέδιο της συμφωνίας «δεν είναι αυτό που θα αποδεχόταν ο πρόεδρος Ζελένσκι», σύμφωνα με πηγές.

«Θα υπογράψουμε μία συμφωνία, ελπίζουμε στο επόμενο αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα», δήλωσε το βράδυ της Παρασκευής (21.02.25) ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος στους δημοσιογράφους στο Οβάλ Γραφείο.

Η πρόταση των ΗΠΑ προβλέπει την εξασφάλιση του 50% των εσόδων από τις άδειες εκμετάλλευσης των ορυκτών και άλλων εσόδων, κάτι που θα παραβίαζε την ουκρανική νομοθεσία, σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει τις διαπραγματεύσεις. Το σχέδιο κάλυπτε επίσης έσοδα από πετρέλαιο, φυσικό αέριο και λιμάνια, σύμφωνα με το ABC News.

Τηλεφωνική επικοινωνία με Μητσοτάκη: Δεν υπάρχει λύση για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε σήμερα με τον Ουκρανό πρόεδρο, εξέφρασε τη στήριξη της χώρας μας, επαναλαμβάνοντας ότι εναπόκειται στην Ουκρανία να αποφασίσει για το αποδεκτό για αυτήν ειρηνευτικό πλαίσιο.

Κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας συζητήθηκαν οι τελευταίες εξελίξεις και ο πρωθυπουργός επανέλαβε ότι εναπόκειται στην Ουκρανία να αποφασίσει για το αποδεκτό γι’ αυτήν ειρηνευτικό πλαίσιο και ότι τίποτα δεν μπορεί να αποφασιστεί για την Ουκρανία, χωρίς την Ουκρανία.

Επίσης, ο πρωθυπουργός ενημέρωσε τον κ. Ζελένσκι ότι θα συμμετάσχει τη Δευτέρα, 24 Φεβρουαρίου, στην τηλεδιάσκεψη ηγετών που οργανώνει το Κίεβο για τη συμπλήρωση τριών ετών από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Τι είναι τα κρίσιμα ορυκτά και γιατί είναι τόσο σημαντικά;

Ο ρόλος των κρίσιμων ορυκτών στην τεχνολογία και την ενέργεια

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα The Guardian, τα κρίσιμα ορυκτά είναι μέταλλα και πρώτες ύλες απαραίτητες για την κατασκευή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Ιδιαίτερη σημασία έχουν για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, τις υποδομές Τεχνητής Νοημοσύνης, τα σύγχρονα οπλικά συστήματα και τις ηλεκτρονικές συσκευές.

Η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει αυξήσει τη ζήτηση για ορυκτά όπως το κοβάλτιο, ο χαλκός, το λίθιο και το νικέλιο, τα οποία χρησιμοποιούνται σε ανεμογεννήτριες και ηλεκτρικά οχήματα. Παράλληλα, τα ίδια και άλλα ορυκτά είναι απαραίτητα για την παραγωγή μικροτσίπ, στρατιωτικού εξοπλισμού και καθημερινών τεχνολογικών προϊόντων, όπως τα smartphones.

Η γεωπολιτική διάσταση των κρίσιμων ορυκτών

Καθώς η τεχνολογική και ενεργειακή βιομηχανία εξελίσσεται, η αξία των κρίσιμων ορυκτών εκτοξεύεται. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) ανέφερε ότι η αγορά αυτών των ορυκτών υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ 2017 και 2022, φτάνοντας τα 400 δισ. δολάρια. Μάλιστα, η ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο, με τις προβλέψεις να δείχνουν διπλασιασμό έως το 2030 και τριπλασιασμό μέχρι το 2040.

Αυτή η αυξανόμενη ανάγκη για κρίσιμα ορυκτά έχει εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών, καθώς ο έλεγχος των αποθεμάτων τους μπορεί να επηρεάσει άμεσα την παγκόσμια οικονομία και την εθνική ασφάλεια.

Ποια ορυκτά θεωρούνται κρίσιμα;

Ο όρος «κρίσιμα ορυκτά» δεν είναι επιστημονικός αλλά πολιτικός, καθώς κάθε χώρα καθορίζει τις δικές της προτεραιότητες.

Το 2022, το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) δημοσίευσε λίστα με 50 στρατηγικά ορυκτά, όπως:

• Αρσενικό (χρήσιμο στους ημιαγωγούς)
• Βηρύλλιο (χρησιμοποιείται στην αεροδιαστημική και την άμυνα)
• Λίθιο και γραφίτης (κρίσιμα για τις μπαταρίες)
• Ίνδιο (απαραίτητο για οθόνες αφής)
• Τελλούριο (χρησιμοποιείται σε φωτοβολταϊκά συστήματα)

Η λίστα ανανεώνεται κάθε τρία χρόνια, γεγονός που αντανακλά τις μεταβαλλόμενες γεωπολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες.

Τι είναι τα στοιχεία σπάνιων γαιών;

Τα στοιχεία σπάνιων γαιών (REEs) είναι 17 ορυκτά που χρησιμοποιούνται σε πληθώρα εφαρμογών, από κινητά τηλέφωνα και ηλεκτρικά οχήματα έως πυραυλικά συστήματα.

Αν και η ονομασία τους υποδηλώνει σπανιότητα, τα περισσότερα από αυτά δεν είναι ιδιαίτερα δυσεύρετα. Ωστόσο, η εξόρυξη και η επεξεργασία τους είναι δύσκολη και επιβαρυντική για το περιβάλλον, με αποτέλεσμα η παραγωγή τους να συγκεντρώνεται κυρίως στην Κίνα.

Τα στοιχεία σπάνιων γαιών περιλαμβάνουν:

• Ευρώπιο (για πυρηνικούς σταθμούς)
• Δυσπρόσιο και πρασεοδύμιο (για μαγνήτες κινητών τηλεφώνων)
• Γαδολίνιο και υττέρβιο (χρησιμοποιούνται σε λέιζερ και ιατρικές εφαρμογές)

Η Ουκρανία ως πηγή κρίσιμων ορυκτών

Η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά αποθέματα κρίσιμων ορυκτών. Παρότι καταλαμβάνει μόλις το 0,4% της επιφάνειας της Γης, εκτιμάται ότι περιέχει περίπου το 5% των παγκόσμιων ορυκτών πόρων.

Σύμφωνα με ουκρανικές πηγές, η χώρα έχει κοιτάσματα 22 από τα 34 στρατηγικά ορυκτά που θεωρεί κρίσιμα η ΕΕ, όπως:

• Λανθάνιο, δημήτριο, νεοδύμιο (σπάνιες γαίες)
• Τιτάνιο (η Ουκρανία κάλυπτε το 7% της παγκόσμιας παραγωγής το 2019)
• Γραφίτης και λίθιο (βασικά υλικά για την ενεργειακή μετάβαση)

Όμως, με τον πόλεμο να συνεχίζεται, η Ρωσία έχει καταλάβει περίπου το 20% των εδαφών της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένων περιοχών πλούσιων σε ορυκτά, γεγονός που επηρεάζει την πρόσβαση σε αυτούς τους πόρους.

Γιατί ο Τραμπ ενδιαφέρεται για τα ουκρανικά ορυκτά;

Η Κίνα κυριαρχεί στην επεξεργασία των κρίσιμων ορυκτών, ελέγχοντας το 90% της αγοράς σπάνιων γαιών και σημαντικά μερίδια στην παραγωγή νικελίου, λιθίου και κοβαλτίου.

Με τον Ντόναλντ Τραμπ να έχει ξεκινήσει εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, η πρόσβαση των ΗΠΑ σε στρατηγικά ορυκτά απειλείται. Ως εκ τούτου, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα κοιτάσματα της Ουκρανίας, καθώς ο έλεγχος τους θα μπορούσε να μειώσει την εξάρτηση της Δύσης από την Κίνα.

Σε έναν κόσμο όπου ο έλεγχος των κρίσιμων ορυκτών ισοδυναμεί με τεχνολογική και στρατιωτική υπεροχή, η διαχείριση αυτών των πόρων παραμένει ζήτημα ύψιστης γεωπολιτικής σημασίας.

Reuters: Ο Τραμπ απειλεί την Ουκρανία για τα ορυκτά με το Starlink

Εντωμεταξύ, οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ που πιέζουν το Κίεβο για πρόσβαση στα κρίσιμα ορυκτά της Ουκρανίας έχουν εγείρει την πιθανότητα διακοπής της πρόσβασης της χώρας στο ζωτικής σημασίας δορυφορικό σύστημα για το ίντερνετ, Starlink του Έλον Μασκ, ανέφεραν στο Reuters τρεις πηγές που γνωρίζουν το θέμα.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες η συνεχιζόμενη πρόσβαση της Ουκρανίας στο Starlink που ανήκει στην SpaceX αναφέρθηκε στις συζητήσεις μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών αξιωματούχων, αφού ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι απέρριψε την αρχική πρόταση του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ ​​Μπέσεντ, ανέφεραν οι πηγές.

Το Starlink παρέχει ζωτικής σημασίας σύνδεση στο Διαδίκτυο στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία και τον στρατό της.

Το θέμα τέθηκε ξανά την Πέμπτη κατά τη διάρκεια συναντήσεων μεταξύ του Κιθ Κέλογκ, του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ στην Ουκρανία, και του Ζελένσκι, είπε μια από τις πηγές στο Reuters.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, η Ουκρανία ενημερώθηκε ότι αντιμετώπιζε επικείμενο κλείσιμο της υπηρεσίας εάν δεν καταλήξει σε συμφωνία για κρίσιμα ορυκτά, είπε η πηγή.

«Η Ουκρανία χρησιμοποιεί το Starlink. Το θεωρούν το Βόρειο Αστέρι τους», είπε η πηγή. «Η απώλεια του Starlink θα ήταν ένα τεράστιο πλήγμα».

Ο Μασκ έστειλε χιλιάδες τερματικά Starlink στην Ουκρανία για να αντικαταστήσει τις υπηρεσίες επικοινωνιών που καταστράφηκαν από τη Ρωσία μετά την εισβολή της τον Φεβρουάριο του 2022.

Η Μελίντα Χάρινγκ, ανώτερος συνεργάτης του Ατλαντικού Συμβουλίου, είπε ότι το Starlink είναι απαραίτητο για τη λειτουργία των drones της Ουκρανίας, βασικό πυλώνα της στρατιωτικής στρατηγικής της

«Απώλεια του Starlink θα άλλαζε το παιχνίδι», είπε η Χάρινγκ, σημειώνοντας ότι η Ουκρανία είναι στο 1:1 με τη Ρωσία όσον αφορά τη χρήση drone και τις οβίδες πυροβολικού.

Η Ουκρανία διαθέτει ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών δυνατοτήτων drone, που κυμαίνονται από θαλάσσια drones και drones επιτήρησης έως μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα μεγάλης εμβέλειας.

Η Ευρώπη… παρακολουθεί τις εξελίξεις

• Την ίδια ώρα η Ευρώπη παρακολουθεί τις εξελίξεις με αμηχανία… Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg, η Γαλλία και η Εσθονία θα φιλοξενήσουν συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Άμυνας τη Δευτέρα για να συζητήσουν πώς να ενισχύσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία.

Η τηλεδιάσκεψη θα περιλαμβάνει περίπου δώδεκα ομολόγους από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Πολωνία, καθώς και εκπροσώπους από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, ανέφεραν οι πηγές, οι οποίοι μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας.

• Οι Ευρωπαίοι ηγέτες σπεύδουν να εκπονήσουν νέα αμυντικά σχέδια, δεδομένης της προοπτικής οι ΗΠΑ να αφαιρέσουν την τεράστια στρατιωτική και οικονομική τους υποστήριξη προς την Ουκρανία.

Η Ουάσιγκτον έχει επίσης ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για ειρήνη – μια προοπτική που θα επηρεάσει την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην ήπειρο για τα επόμενα χρόνια – χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης ή του Κιέβου.

Η συνάντηση των υπουργών Άμυνας θα συμπέσει με ένα ταξίδι στο Κίεβο —τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία— από αρκετούς ευρωπαίους ηγέτες, μεταξύ των οποίων και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα συναντηθούν επίσης στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ θα ταξιδέψουν στις ΗΠΑ την επόμενη εβδομάδα για να συναντηθούν με τον Τραμπ.