Selfie: Η θανάσιμη πλευρά της δημοφιλέστερης τάσης του 21ου αιώνα

Στη λίστα με τις πιο επικίνδυνες δραστηριότητες του 21ου αιώνα, φαίνεται ότι πρέπει να προστεθεί και η λήψη φωτογραφιών selfie. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους προσπαθώντας να καταγράψουν την “τέλεια” στιγμή και να την μοιραστούν με τον κόσμο. Το φαινόμενο της selfie, που έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, δείχνει πως η επιθυμία για μια εντυπωσιακή φωτογραφία μπορεί να αποβεί μοιραία.

Αυξάνονται τα θύματα

Η θλιβερή αλήθεια είναι ότι ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω selfie αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με μια εκτίμηση από τη Wikipedia, 379 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί σε ατυχήματα που σχετίζονται με selfie μεταξύ 2008 και 2021, ενώ άλλες πηγές αναφέρουν ότι ο απολογισμός ανήλθε στους 480 θανάτους μέχρι το τέλος του 2024. Σύγκριση με τις επιθέσεις καρχαριών, που κατά μέσο όρο προκαλούν μόλις 5-6 θανάτους ετησίως, αποδεικνύει τη σοβαρότητα του προβλήματος. Η λήψη selfie, λοιπόν, έχει αποδειχθεί πολύ πιο επικίνδυνη από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί κανείς.

Οι πιο επικίνδυνες τοποθεσίες

Σύμφωνα με την Telegraph, τα περισσότερα περιστατικά συμβαίνουν σε γραφικά ή δημοφιλή σημεία, όπως αυτά που έχουν αποκτήσει φήμη μέσα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές. Η μικρή ιαπωνική πόλη Οτάρου, η οποία έγινε διάσημη από την ταινία «Cities in Love», αντέδρασε προσλαμβάνοντας φρουρούς ασφαλείας για να αποτρέψει τις επικίνδυνες selfie από τα τουριστικά πλήθη. Οι τουρίστες, φαινομενικά αποφασισμένοι να πετύχουν την καλύτερη λήψη, δεν υπολογίζουν τους κινδύνους και αγνοούν τις προειδοποιήσεις των αρχών. Στην Κίνα, μια γυναίκα έχασε τη ζωή της όταν χτυπήθηκε από τρένο, ενώ προσπαθούσε να τραβήξει την τέλεια selfie στις σιδηροδρομικές γραμμές.

Αλλά το πρόβλημα δεν περιορίζεται σε έναν τόπο. Περιστατικά θανάτων λόγω selfie περιλαμβάνουν από πυροβολισμούς και πνιγμούς μέχρι ακόμη και θάνατο από χειροβομβίδα. Οι θάνατοι αυτοί προκύπτουν από την απερισκεψία των ατόμων που, προκειμένου να αποτυπώσουν μια εντυπωσιακή φωτογραφία, επιλέγουν να ρισκάρουν τη ζωή τους σε επικίνδυνες καταστάσεις.

Τα αίτια πίσω από τους θανάτους

Ο Steve Cole, διευθυντής πολιτικής της Βασιλικής Εταιρείας για την Πρόληψη των Ατυχημάτων (RoSPA), επισημαίνει ότι οι πιο συνηθισμένες αιτίες θανάτου από selfies είναι οι πτώσεις από ύψη και οι πνιγμοί. «Η τάση να βγάζει κανείς selfies σε επικίνδυνες τοποθεσίες, όπως η άκρη γκρεμών ή σε ακραίες καιρικές συνθήκες, είναι εξαιρετικά ανησυχητική», δήλωσε. Όπως επισημαίνει, ο κίνδυνος αυξάνεται λόγω της συνεχούς επιθυμίας των ανθρώπων να κερδίσουν “likes” και να επιδείξουν μια ζωή γεμάτη εντυπωσιακές εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Η γοητεία της δημοφιλίας οδηγεί τα άτομα να παίρνουν περιττά ρίσκα, υποτιμώντας τους πιθανούς κινδύνους», προσθέτει.

Ακόμα και η βρετανική Υπηρεσία Περιβάλλοντος έχει εκδώσει προειδοποιήσεις για τις επικίνδυνες «selfies καταιγίδας» και τις selfies σε βραχώδεις ακτές. Παρόμοιες εκκλήσεις έχουν γίνει και από άλλες αρχές, που επισημαίνουν ότι καμία selfie δεν αξίζει να ρισκάρει κανείς τη ζωή του.

Εξτρα προειδοποιήσεις και καμπάνιες

Το 2015, η ρωσική κυβέρνηση ξεκίνησε την καμπάνια «Ασφαλής Selfie» μετά από μια σειρά επικίνδυνων περιστατικών, όπως ο αυτοπυροβολισμός μιας 21χρονης με πιστόλι και ο θάνατος δύο στρατιωτών, οι οποίοι τραβούσαν selfie με χειροβομβίδα. Παρότι οι εν λόγω καμπάνιες προσπαθούν να αφυπνίσουν το κοινό, φαίνεται ότι οι άνθρωποι δεν είναι διατεθειμένοι να σταματήσουν να ρισκάρουν για τη «τέλεια» selfie.

Η ψυχολογία πίσω από την ανάγκη για selfies

A man who died after falling from a Kurnell cliff while whale-watching was a Morman missionary from Utah who had been in Australia for almost a year. Elder Gavin Zimmerman was serving a Mission in Sydney. He was with other missionaries at Cape Solander when the accident occurred. pic.twitter.com/4l1TfdEbas

— 7NEWS Sydney (@7NewsSydney) July 24, 2018

Οι έφηβοι και οι νέοι άνθρωποι, και ιδιαίτερα οι influencers στα social media, παρασύρονται από την ανάγκη να δημιουργήσουν περιεχόμενο που θα τους βοηθήσει να ξεχωρίσουν από το πλήθος. Η Σιάν Άννα Λιούις, ταξιδιωτική influencer, αναφέρει στην Telegraph ότι ο ανταγωνισμός είναι πολύ μεγαλύτερος τώρα, σε σχέση με 10 χρόνια πριν. Οι άνθρωποι πρέπει να κερδίσουν τα βλέμματα του κοινού σε δευτερόλεπτα, και γι’ αυτό προχωρούν σε όλο και πιο τολμηρές και επικίνδυνες κινήσεις.

Ανάμεσα σε αυτές τις επικίνδυνες προσπάθειες, ξεχωρίζουν οι selfies του Ρώσου Αλεξάντερ Ρέμνιεφ, ο οποίος τράβηξε ανατριχιαστικές selfies από την κορυφή ουρανοξυστών στο Ντουμπάι, προκαλώντας σοκ στο κοινό το 2014.

Selfie και αυτοεκτίμηση

Μελέτη του Πανεπιστημίου Nottingham Trent το 2018 για τη λεγόμενη “σελφίτιδα” (selfitis) – δηλαδή τον εθισμό στις selfies – διαπίστωσε ότι η ανάγκη για selfies συνδέεται άμεσα με την αυτοεκτίμηση, ιδιαίτερα στους νέους. Μια selfie που απολαμβάνει εκατοντάδες likes προκαλεί έναν αίσθημα επικύρωσης, με αποτέλεσμα τα άτομα να αναλαμβάνουν όλο και περισσότερα ρίσκα για να αποσπάσουν την προσοχή και να πάρουν περισσότερα likes. Η διαρκής επιθυμία για καταγραφή εξαιρετικών στιγμών πολλές φορές οδηγεί σε εξαιρετικά επικίνδυνες συμπεριφορές.

Θάνατοι με κάθε τρόπο

Οι ιστορίες θανάτου είναι πολλές και ποικίλες: το 2015, μια νεαρή Ρουμάνα έχασε τη ζωή της όταν ανέβηκε στην οροφή κινούμενου τρένου για να τραβήξει selfie και αγγίξε ένα ηλεκτροφόρο καλώδιο, σκοτώνοντάς την ακαριαία. Το ίδιο έτος, ένας Ισπανός τραυματίστηκε θανάσιμα από ταύρο κατά τη διάρκεια των ταυροδρομιών της Παμπλόνα, προσπαθώντας να τραβήξει selfie, γεγονός που οδήγησε σε απαγόρευση της λήψης selfies κατά τη διάρκεια αυτών των εκδηλώσεων. Αλλά και άλλες τραγωδίες δεν λείπουν, όπως η ιστορία του Κινέζου επιχειρηματία που πνίγηκε όταν ένας θαλάσσιος ίππος τον τράβηξε στο νερό ενώ προσπαθούσε να βγάλει selfie μαζί του.

Πολλοί παρακολουθούν αυτά τα περιστατικά με κριτική ματιά, αλλά δυστυχώς, ο αριθμός των ανθρώπων που εξακολουθούν να ρισκάρουν τη ζωή τους για την τέλεια selfie παραμένει αμείωτος.

Αξίζει το ρίσκο;

Η απίστευτη εξάπλωση της τάσης για selfie, παρά τις συνεχείς προειδοποιήσεις και τις τραγικές συνέπειες, αποδεικνύει πόσο ισχυρή είναι η επιθυμία για αναγνώριση και αποδοχή στον κόσμο των social media. Η ανάγκη να τραβήξουμε την τέλεια φωτογραφία πολλές φορές οδηγεί σε καταστάσεις που δεν αξίζουν τη ζωή μας. Κάθε selfie, τελικά, πρέπει να έρχεται με μια σιωπηρή συνειδητοποίηση του κινδύνου και του πραγματικού κόστους του ρίσκου.