Ουκρανικό/Ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις: Πρώτη συνάντηση Ρωσίας-ΗΠΑ στο Ριάντ- Η απούσα ΕΕ και οι ανησυχίες του Κιέβου

Η γεωπολιτική σκακιέρα βρίσκεται ξανά σε αναβρασμό, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία ετοιμάζονται για κρίσιμες συνομιλίες στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας με βασικό θέμα την Ουκρανία. Οι συνομιλίες, που θα διεξαχθούν χωρίς την παρουσία ουκρανικής αντιπροσωπείας, έρχονται σε μια περίοδο έντονης διπλωματικής κινητικότητας, με τις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας να δοκιμάζονται από τις εξελίξεις του πολέμου και τις ευρωπαϊκές δυνάμεις να εκφράζουν έντονες ανησυχίες για πιθανές διμερείς συμφωνίες που θα μπορούσαν να παρακάμψουν το Κίεβο. Παράλληλα, η ενδεχόμενη σύνοδος κορυφής μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν προσδίδει ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στις διαπραγματεύσεις.

Σύμφωνα με αναφορές της ρωσικής εφημερίδας Kommersant και του Axios, οι συνομιλίες αναμένεται να ξεκινήσουν την Τρίτη με τη συμμετοχή υψηλόβαθμων αξιωματούχων από τις δύο χώρες.

• Από την αμερικανική πλευρά, θα παρευρεθούν ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μάικλ Γουόλτς και ο περιφερειακός απεσταλμένος Στίβεν Γουίτκοφ.
• Από τη ρωσική πλευρά, επικεφαλής της αντιπροσωπείας θα είναι ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, συνοδευόμενος από τον διπλωματικό σύμβουλο του Πούτιν, Γιούρι Ουσακόφ.

Παρότι η ουκρανική πλευρά δεν έχει λάβει επίσημη πρόσκληση για συμμετοχή, σύμφωνα με το Axios, οι ΗΠΑ διαβεβαιώνουν ότι οποιοδήποτε ειρηνευτικό σχέδιο θα περιλαμβάνει και το Κίεβο. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε πως δεν θα παραστεί στις συνομιλίες, ωστόσο προγραμματίζει επίσημη επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία την Τετάρτη, ύστερα από επίσκεψή του στην Τουρκία και συνάντησή του με τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο σκοπός των συνομιλιών

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν τις συνομιλίες αυτές ως ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση πιθανής συμφωνίας για την Ουκρανία. Η αμερικανική πλευρά εμφανίζεται επιφυλακτική, με την εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών να δηλώνει ότι η Ουάσινγκτον θέλει να διαπιστώσει αν η Ρωσία είναι ειλικρινής στην πρόθεσή της να διαπραγματευτεί. Παράλληλα, ο Ρώσος αξιωματούχος Γιούρι Ουσακόφ ανέφερε πως δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία για το πώς θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, καθώς οι ΗΠΑ δεν έχουν ορίσει επικεφαλής διαπραγματευτή.

Ένα επιπλέον στοιχείο που προσθέτει πολυπλοκότητα στις διαπραγματεύσεις είναι η πιθανή συμμετοχή του επικεφαλής του ρωσικού κρατικού επενδυτικού ταμείου, Κίριλ Ντμίτριεφ, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι συζητήσεις μπορεί να επεκταθούν και σε οικονομικά ζητήματα πέρα από το στρατιωτικό σκέλος.

Η αντίδραση της Ευρώπης

Οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αντιμετωπίζουν τις εξελίξεις με σκεπτικισμό, φοβούμενες ότι μια ενδεχόμενη συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας θα μπορούσε να αγνοήσει τα συμφέροντα του Κιέβου και να υπονομεύσει τη δική τους ασφάλεια. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συγκάλεσε έκτακτη σύνοδο κορυφής Ευρωπαίων ηγετών για το ζήτημα, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες ότι η αμερικανική εξωτερική πολιτική υπό τον Τραμπ μπορεί να μην εγγυάται πλέον την ασφάλεια της Ουκρανίας. Όμως λευκός καπνός δεν βγήκε από την σύνοδο καθώς υπήρξαν διαφωνίες μεταξύ των συμμετεχόντων ηγετών.

Παρά τις ενστάσεις της Ευρώπης, ο Ρούμπιο υποβάθμισε τις ανησυχίες, δηλώνοντας ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε πολύ αρχικό στάδιο και πως αν σημειωθεί πρόοδος, τόσο η Ουκρανία όσο και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα συμμετάσχουν αργότερα στη διαδικασία.

Η ρωσική θέση

Η ρωσική πλευρά εμφανίζεται επιφυλακτική ως προς τη συμμετοχή των Ευρωπαίων στις συνομιλίες, με τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ να δηλώνει ότι δεν βλέπει λόγο να εμπλακούν, κατηγορώντας τους ότι επιδιώκουν τη συνέχιση του πολέμου.

Ταυτόχρονα, η Μόσχα φαίνεται να δίνει έμφαση σε μια διμερή προσέγγιση με τις ΗΠΑ, πιθανώς ως προσπάθεια να διασφαλίσει μια συμφωνία που θα εξυπηρετεί τα δικά της στρατηγικά συμφέροντα.

Η σημασία της συνάντησης

Η επικείμενη σύνοδος κορυφής μεταξύ Τραμπ και Πούτιν προσδίδει επιπλέον βάρος στις συνομιλίες, καθώς μια πιθανή προσέγγιση μεταξύ των δύο ηγετών θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες στη διεθνή διπλωματία. Η πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία τους, κατά την οποία ο Τραμπ δήλωσε ότι «ο Πούτιν θέλει ειρήνη», έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις και ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις της αμερικανικής κυβέρνησης.

Συμπέρασμα

Η συνάντηση στο Ριάντ αποτελεί ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για τις εξελίξεις στον πόλεμο της Ουκρανίας. Αν και οι συνομιλίες βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο, η πιθανότητα μιας αμερικανορωσικής προσέγγισης δημιουργεί νέα δεδομένα, τόσο για το Κίεβο όσο και για την Ευρώπη.

Το επόμενο διάστημα θα είναι καθοριστικό για το αν αυτή η διπλωματική πρωτοβουλία θα οδηγήσει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις ή αν θα παραμείνει απλώς μια προσπάθεια διερεύνησης των προθέσεων των δύο πλευρών.