Ανάλυση/Η “τουρκική πρόταση” για τη Συρία και ο… συναγερμός για ξαφνικό τηλεφώνημα Τραμπ-Ερντογάν

Η αμερικανική κυβέρνηση δεν θέλει να μιλήσει για τις αμερικανικές δυνάμεις που βρίσκονται στο Ιράκ και τη Συρία και δεν απαντά σε ερωτήσεις σχετικά με την παραμονή ή την αποχώρησή τους και ίσως ο σημαντικότερος λόγος είναι ότι οι εκτιμήσεις των αμερικανικών στρατιωτικών και μυστικών υπηρεσιών για τη συνολική κατάσταση στη Συρία και το Ιράκ δεν είναι πλήρεις. Υπάρχει και ένας άλλος λόγος που τον αντιλαμβάνονται όσοι θέτουν τις ερωτήσεις και είναι ότι το αμερικανικό κατεστημένο αισθάνεται μεγάλη απόσταση από τον σημερινό πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Όμως σύμφωνα με δυο διαφορετικές πηγές που επικαλούνται αραβικά μέσα σημειώνουν ότι η αμερικανική κυβέρνηση ενημέρωσε την ιρακινή κυβέρνηση ότι θέλει τα αμερικανικά στρατεύματα να παραμείνουν στο ιρακινό έδαφος.

Αυτή η αφωνία για τις αμερικανικές προθέσεις όσον αφορά την παραμονή ή όχι των στρατευμάτων, έχει να κάνει με το ότι η στρατιωτική και διπλωματική αλυσίδα λήψης αποφάσεων στις ΗΠΑ αισθάνεται ότι δεν μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις του προέδρου Τραμπ και πιστεύει ότι μπορεί να εκτιμήσει τις στρατιωτικές θέσεις και ανάγκες, αλλά δεν μπορεί καθόλου να εγγυηθεί μια ανάλογη θέση από τον πρόεδρο.

• Σύμφωνα με δύο διαφορετικές πηγές που επικαλούνται αραβικά δίκτυα ενημέρωσης, η ιρακινή κυβέρνηση ενημέρωσε την αμερικανική ότι επιθυμεί την παραμονή των αμερικανικών δυνάμεων στο ιρακινό έδαφος και θέλει να εγκαταλείψει τη συμφωνία μεταξύ Ουάσιγκτον και Βαγδάτης, η οποία προβλέπει την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων σε πρώτη φάση μέχρι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

Αυτή η ευρεία αλλαγή στη θέση της ιρακινής κυβέρνησης οφείλεται στην αντιστροφή της κατάστασης στη Συρία. Η ιρακινή κυβέρνηση είχε καλέσει την κυβέρνηση Μπάιντεν να καταλήξει σε συμφωνία για την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων καθώς η Βαγδάτη μπορεί να αισθανόταν τις εσωτερικές πιέσεις, την επιρροή του Ιράν, την αυξανόμενη επιρροή των φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών και ότι το Ιράκ θα γινόταν πεδίο μάχης μεταξύ του «ιρανικού άξονα» και των Αμερικανών.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν υπάρχει πλέον, το καθεστώς Άσαντ έχει εξαφανιστεί, οι ιρανικές πολιτοφυλακές έχουν εγκαταλείψει τη Συρία και υπάρχει ένα «νέο καθεστώς» στη Δαμασκό.

• Οι Ιρακινοί συνόψισαν τη θέση τους προς τους Αμερικανούς λέγοντας ότι η νέα εξουσία στη Συρία ηγείται από ένα παιδί της Αλ Κάιντα και του ISIS. Είναι πολύ νωρίς για τη Βαγδάτη και τον υπόλοιπο κόσμο να εξακριβώσουν τις προθέσεις αυτού του νέου καθεστώτος και είναι σοφό τόσο για την ιρακινή όσο και για την αμερικανική πλευρά να περιμένουν κάποιο χρονικό διάστημα για να δουν προς τα πού οδεύει η Συρία όσον αφορά την ασφάλεια πριν διαλυθεί η σημερινή δομή ασφαλείας.

Η Τουρκία, η οποία χρηματοδότησε τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, θεωρεί την πτώση του καθεστώτος Άσαντ ως μια ευνοϊκή ευκαιρία για τη δημιουργία ενός συστήματος ασφαλείας και μιας φόρμουλας συνεργασίας με τις χώρες της περιοχής που θα αποτελούσε εναλλακτική λύση στο ιρανικό ή το αμερικανικό σύστημα.

• Τις τελευταίες εβδομάδες, η Τουρκία πρότεινε τόσο στην Ιορδανία όσο και στο Ιράκ τη δημιουργία αυτής της δομής ασφαλείας, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ των στόχων της, την περιφερειακή συνεργασία για την αποτροπή της επιστροφής του ISIS, την αποτροπή της επιστροφής των ιρανικών πολιτοφυλακών στο συριακό έδαφος, τη διάλυση της δομής της τοπικής διοίκησης στη βορειοανατολική Συρία, της οποίας ηγούνται οι Κούρδοι και οι SDF, την αντιμετώπιση του ζητήματος των κρατουμένων του ISIS σε κέντρα κράτησης στη βορειοανατολική Συρία και τη διασφάλιση της σταθερότητας στη Συρία. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να καταστεί δυνατή η επιστροφή περισσότερων από δύο εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων στη χώρα τους από την Τουρκία και την Ιορδανία.

Η σημερινή εξουσία στη Δαμασκό έχει απορρίψει τμήματα του τουρκικού σχεδίου και μπορεί να θεωρήσει πρόωρο να συνάψει μόνιμες συμφωνίες μεταξύ τριών χωρών – Ιράκ, Ιορδανία και Τουρκία – προτού μπορέσει να ανασυγκροτήσει τις δυνάμεις της και να διασφαλίσει μακροπρόθεσμα την ανεξαρτησία της.

Η γενική εντύπωση μεταξύ των στελεχών του υπουργείου Άμυνας και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που εμπλέκονται στην ανάπτυξη των αμερικανικών δυνάμεων είναι ότι έχουν εμμονή με τις τηλεφωνικές συνομιλίες μεταξύ του προέδρου Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του και του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

• Αυτό που φοβούνται είναι μια νέα επικοινωνία μεταξύ Τραμπ και Ερντογάν, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος θα εγκρίνει το τουρκικό σχέδιο επειδή προβλέπει την απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων και μέσω του οποίου ο Τραμπ μπορεί να πει «το θέμα είναι περιφερειακό, οι χώρες της περιοχής πρέπει να λύσουν τα προβλήματά τους, οι Αμερικανοί στρατιώτες επιστρέφουν στην πατρίδα τους και θα εξοικονομήσουμε από το αμερικανικό Δημόσιο χρήματα που σπαταλάμε στο εξωτερικό».

Οι Κούρδοι του Ιράκ, οι οποίοι αρχικά ήταν αντίθετοι στην απαίτηση της Βαγδάτης να φύγουν οι Αμερικανοί από το ιρακινό έδαφος, έχουν πει στους Αμερικανούς ότι η παρουσία τους παραμένει αντίβαρο στην ιρανική επιρροή στο ιρακινό έδαφος και ότι το Ιράν θα εκμεταλλευτεί το αμερικανικό κενό στο Ιράκ για να επιτεθεί στο ιρακινό Κουρδιστάν, να φτάσει στα σύνορα της Συρίας και να προκαλέσει αναταραχές εκεί μετά την αποχώρησή του από τη χώρα.