Ουκρανικό-Διαπραγματεύσεις: Σε μειονεκτική θέση Ζελένσκι-ΕΕ- Αποκαλυπτικό έγγραφο ΗΠΑ στις Βρυξέλλες- Δεδομένα, “παζάρια”, σενάρια

Οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία ξεκινούν στη Σαουδική Αραβία αυτήν την εβδομάδα σε υψηλό επίπεδο μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας-Ουκρανίας όπως είχε γράψει το libre στις 14 Φεβρουαρίου, ενώ στην ίδια χώρα θα πραγματοποιηθεί και η καθοριστική συνάντηση Τραμπ – Πούτιν πριν από τις 28 Φεβρουαρίου. Την ίδια ώρα είναι σε εξέλιξη τα παζάρια για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας. Από το ποσοστό -τόσο κυνικά- θα εξαρτηθεί και ο βαθμός παρουσίας των ΗΠΑ στην Ουκρανία μετά την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας αλλά θα καθορίσει και την αμερικανική πίεση κατά τις διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία. Τέλος η ΕΕ μένει στο περιθώριο και εκτός διαπραγματεύσεων γεγονός που έχει προκαλέσει νευρική κρίση και αντιδράσεις.

Ουκρανικό: Ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις-Την επόμενη εβδομάδα η πρώτη συνάντηση ΗΠΑ-Ρωσίας-Ουκρανίας στη Σαουδική Αραβία

Τηλεφωνική επικοινωνία Λαβρόφ-Ρούμπιο

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο επιβεβαίωσε τη δέσμευση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να προσπαθήσει να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχε σήμερα με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ, ανέφερε η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ΥΠΕΞ.

Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, ο οποίος βρέθηκε σήμερα στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, και αφίχθη σήμερα το βράδυ στο Ισραήλ, «επιβεβαίωσε τη δέσμευση του προέδρου Τραμπ για την εξεύρεση λύσης στον πόλεμο στην Ουκρανία», δήλωσε η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τάμι Μπρους. «Επιπλέον, συζήτησαν τη δυνατότητα συνεργασίας σε μια σειρά από άλλα διμερή ζητήματα», πρόσθεσε η εκπρόσωπος.

Το ρωσικό ΥΠΕΞ στην ανακοίνωσή του για την επικοινωνία Λαβρόφ-Ρούμπιο, τόνισε πως οι δύο συμφώνησαν σε τακτικές επαφές για την προετοιμασία μιας συνάντησης μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του προέδρου Τραμπ.

Σύμφωνα με το ρωσικό ΥΠΕΞ, η επικοινωνία έγινε κατόπιν πρωτοβουλίας της αμερικανικής πλευράς.

🇷🇺🇺🇸📞 During the telephone conversation FM Sergey #Lavrov and US Secretary of State @marcorubio reaffirmed their readiness to restore a respectful and constructive interstate dialogue in line with the approach set by the Presidents of Russia and the USA.… https://t.co/iD3bDZrlbF pic.twitter.com/IS80wnMr9D

— MFA Russia 🇷🇺 (@mfa_russia) February 15, 2025

Η η συνάντηση μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν όπως μεταδίδει το Bloomberg θα γίνει πριν από τις 28 Φεβρουαρίου στη Σαουδική Αραβία ενώ το ειδησεογραφικό πρακτορείο αναφέρει ότι την επόμενη εβδομάδα θα συναντηθούν εκπρόσωποι των δύο πλευρών για να προετοιμάσουν το έδαφος.

• Από την πλευρά του το Politico αναφέρει ότι ανώτατοι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ θα ξεκινήσουν ειρηνευτικές συνομιλίες με Ρώσους και Ουκρανούς διαπραγματευτές στη Σαουδική Αραβία μέσα στις επόμενες ημέρες.

Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Μάικ Βαλτς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος του Αμερικανού προέδρου για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, θα ταξιδέψουν στη Σαουδική Αραβία, τονίζει το δημοσίευμα. Πάντως ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για την Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, δεν θα είναι παρών στις συνομιλίες αυτές.

Η Ουκρανία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει η ίδια μαζί με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη για να χαράξουν μια κοινή στρατηγική πριν από οποιαδήποτε συνάντηση Τραμπ-Πούτιν. Ο Τραμπ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο την Πέμπτη, τόνισε ότι η Ουκρανία θα έχει μια θέση στο τραπέζι κατά τη διάρκεια οποιωνδήποτε ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία για τον τερματισμό του πολέμου.

• Η απουσία της ΕΕ προκαλεί δυσαρέσκεια στους συμμάχους του ΝΑΤΟ, οι οποίοι έχουν ζητήσει δημόσια από τον Ντόναλντ Τραμπ να διασφαλίσει ότι θα έχουν θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν έχει συγκαλέσει έκτακτη Σύνοδο Κορυφής την προσεχή Δευτέρα.

FT: Έγγραφο ΗΠΑ στις Βρυξέλλες για εγγυήσεις ασφάλειας

Σύμφωνα με όσα δήλωσαν στους FT τέσσερις δυτικοί αξιωματούχοι οι ΗΠΑ ζήτησαν με έγγραφο από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να παράσχουν λεπτομερείς προτάσεις για τον οπλισμό, τα ειρηνευτικά στρατεύματα και τις ρυθμίσεις ασφαλείας που θα μπορούσαν να παράσχουν στην Ουκρανία ως μέρος οποιωνδήποτε εγγυήσεων ασφαλείας για τον τερματισμό του πολέμου με τη Ρωσία.

Το αίτημα εστάλη στις πρωτεύουσες αυτή την εβδομάδα. Η κίνηση έγινε καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις του Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν που ανακοίνωσε την Τετάρτη, κάτι που αρνήθηκε ο ειδικός απεσταλμένος του αμερικανού προέδρου για το Ουκρανικό.

«Αυτό [το έγγραφο] είναι ο τρόπος με τον οποίο βεβαιώνουμε ότι συμμετέχουμε», είπε ένας από τους αξιωματούχους.

• Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν κάλεσε επιλεγμένους ευρωπαίους ηγέτες σε μια σύνοδο κορυφής στο Παρίσι τη Δευτέρα για να συζητήσουν πώς η Ευρώπη μπορεί να ενισχύσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία, μετά τα όσα εξελίχθηκαν τα προηγούμενα 24ωρα.

Η Ουάσιγκτον σκοπεύει με το ερωτηματολόγιο, το οποίο έστειλε το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, να διευκρινίσει την προθυμία της Ευρώπης να προστατεύσει το Κίεβο μετά από μια ειρηνευτική διευθέτηση και το τίμημα που είναι διατεθειμένη να πληρώσει η Ευρώπη σε βνα εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα.

• Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ζήτησε λεπτομέρειες για το στρατιωτικό υλικό που θα μπορούσαν να παρέχουν οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και τον αριθμό των ταξιαρχιών που θα ήταν έτοιμες να αναπτύξουν, δήλωσαν οι αξιωματούχοι.

«Το έγγραφο θέτει μια σειρά από γενικά ερωτήματα», είπε ένας αμερικανός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι ζητά «συγκεκριμένες προτάσεις ή ιδέες» για το πώς μπορεί να μοιάζει μια συμφωνία ασφαλείας υπό την ηγεσία της Ευρώπης.

«Δεν έχω δει [το ερωτηματολόγιο] ο ίδιος, αλλά μπορώ να καταλάβω απόλυτα ότι θα βοηθούσε βασικά να επικεντρωθεί η συζήτηση», δήλωσε ο Μαρκ Ρούτε, γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ. Ο Ρούτε είπε ότι, ανεξάρτητα από το αίτημα των ΗΠΑ, οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να είναι σαφείς σχετικά με το πώς μπορούν να εντείνουν τις προσπάθειές τους.

• «Ακούω τις ευρωπαϊκές χώρες να διαμαρτύρονται ότι δεν είχαν αμέσως θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», είπε ο Ρούτε. «Το επιχείρημά μου είναι, πρώτα οργανωθείτε, συζητήστε και… σκεφτείτε ποια θα μπορούσε να είναι η ευρωπαϊκή συνεισφορά».

Το αίτημα των ΗΠΑ έρχεται εν όψει της περιοδείας στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες του απεσταλμένου του Τραμπ στην Ουκρανία, Κιθ Κέλογκ, η οποία ξεκινά την επόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες.

Ο Κέλογκ δεν συμπεριλήφθηκε από τον πρόεδρο αυτή την εβδομάδα στην τετραμελή ομάδα των ΗΠΑ που θα έχει συνομιλίες με τη Μόσχα, οδηγώντας αξιωματούχους στην Ευρώπη και την Ουκρανία να αναρωτιούνται πόσο εμπλέκεται στις ειρηνευτικές προσπάθειες του Τραμπ.

Η Μόσχα, φέρεται να έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο Κέλογκ έχει παραμεριστεί εν μέρει, σύμφωνα με τρεις Ρώσους που γνωρίζουν τις συνομιλίες. Η Ρωσία αισθάνεται ότι άλλοι συνομιλητές, όπως ο Γουίτκοφ, ο οποίος εξασφάλισε την απελευθέρωση ενός Αμερικανού δασκάλου από μια ρωσική φυλακή αυτή την εβδομάδα, και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Μάικ Βαλτς, έχουν πιο άμεση σχέση με τον Τραμπ.

Τα δεδομένα στο πεδίο και τα σενάρια για τη συμφωνία

Η Μόσχα ελέγχει αυτή τη στιγμή περίπου το ένα πέμπτο του εδάφους της Ουκρανίας, κυρίως στο νότο και την ανατολή. Μετά την ανατροπή του φιλορώσου προέδρου της Ουκρανίας το 2014, η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και υποστήριξε φιλορώσους αυτονομιστές σε αιματηρές συγκρούσεις στις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

• Η σύγκρουση κλιμακώθηκε σε ολοκληρωτικό πόλεμο πριν από σχεδόν τρία χρόνια, μετά τη γενικευμένη ρωσική εισβολή. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν επεκτείνει σταδιακά τον έλεγχό τους, κυρίως στην ανατολή.

Οι ουκρανικές δυνάμεις, με τη στήριξη όπλων και εξοπλισμού από τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, έχουν καταστήσει αυτές τις προελάσεις ιδιαίτερα δύσκολες και κατά καιρούς έχουν ανακαταλάβει εδάφη, καθώς και εξαπολύσει αντεπιθέσεις σε δυτικά τμήματα της Ρωσίας.

• Η Ουκρανία επιμένει ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει την πλήρη αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από όλα τα ουκρανικά εδάφη, επιστρέφοντας στα προ του 2014 σύνορα, συμπεριλαμβανομένων της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ.

«Δεν θα αναγνωρίσουμε ποτέ τα κατεχόμενα εδάφη ως ρωσικά», δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου (MSC).

Από την πλευρά της, η Ρωσία έχει προσαρτήσει επίσημα τέσσερις περιοχές της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας και απαιτεί να αναγνωριστούν ως μέρος της Ρωσίας — παρά το γεγονός ότι δεν ελέγχει πλήρως αυτά τα εδάφη.

Σε συνέντευξή του στον Guardian, ο Ζελένσκι πρότεινε ότι τα εδάφη που κατέχει η Ρωσία στην Ουκρανία θα μπορούσαν να ανταλλαγούν με εδάφη που κατέλαβε η Ουκρανία στη ρωσική περιφέρεια του Κουρσκ, στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Ωστόσο, το Κρεμλίνο απέρριψε αμέσως αυτή την ιδέα.

Μέχρι πρόσφατα, οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας υποστήριζαν τη θέση του Ζελένσκι ότι όλη η Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, πρέπει να επιστραφεί.

Όμως ο νέος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, περιόρισε τις προσδοκίες, λέγοντας σε σύνοδο κορυφής τον Φεβρουάριο ότι η επίτευξη των προ του 2014 συνόρων είναι ένας «ανέφικτος στόχος». «Η επιδίωξη αυτού του ουτοπικού στόχου απλώς θα παρατείνει τον πόλεμο και θα προκαλέσει περισσότερη οδύνη», δήλωσε.

Η Ουκρανία θέλει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, υποστηρίζοντας ότι η δυτική στρατιωτική συμμαχία — στην οποία τα μέλη της δεσμεύονται να αμυνθούν το ένα το άλλο σε περίπτωση επίθεσης — είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσει την ασφάλειά της.

• Για το Κίεβο, η ρωσική εισβολή αποτελεί απόδειξη ότι μόνο η ένταξη στο ΝΑΤΟ μπορεί να εγγυηθεί την ασφάλειά του.
• Ωστόσο, η Ρωσία έχει επανειλημμένα αντιταχθεί στην ένταξη της Ουκρανίας, φοβούμενη ότι θα φέρει τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ πολύ κοντά στα σύνορά της.

Κατά την άφιξή του στη Διάσκεψη του Μονάχου, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία εμπιστεύεται τις εγγυήσεις ασφαλείας του ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι θεωρεί την ένταξη «τη φθηνότερη επιλογή για όλους».

Τόνισε επίσης ότι η Ευρώπη πρέπει να συσπειρωθεί γύρω από την Ουκρανία για να προστατεύσει τον εαυτό της.

Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ έχουν υποστηρίξει σταθερά ότι η Ουκρανία θα πρέπει να γίνει μέλος στο μέλλον ωστόσο, αυτές οι εγγυήσεις φαίνεται πλέον λιγότερο σίγουρες, καθώς ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ υποβάθμισε την πιθανότητα ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ ως μέρος μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν πιστεύουν ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι ρεαλιστικό αποτέλεσμα μιας διαπραγματευτικής συμφωνίας», δήλωσε ο Χέγκσεθ.

Ο Ζελένσκι υποστήριξε ότι οι προηγούμενες συζητήσεις του με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ «δεν είναι αρκετές για να διαμορφώσουν ένα σχέδιο ειρήνης».

Μιλώντας στο Μόναχο, είπε ότι τα μηνύματα που έρχονται από τις ΗΠΑ είναι «ισχυρά αλλά ποικίλα».

Ο Χέγκσεθ ισχυρίστηκε ότι ο Τραμπ είναι «ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο» που μπορεί να φέρει και τις δύο πλευρές στο τραπέζι και τόνισε ότι οι προσπάθειες των ΗΠΑ για διαπραγμάτευση της ειρήνης «δεν αποτελούν προδοσία» των Ουκρανών στρατιωτών που πολεμούν τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής.

Παράλληλα, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι η αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία «παραμένει στο τραπέζι» αν η Ρωσία δεν διαπραγματευτεί καλή τη πίστει.

«Ο πρόεδρος δεν πηγαίνει σε αυτές τις διαπραγματεύσεις με παρωπίδες», δήλωσε ο JD Βανς στη Wall Street Journal.

Τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι παρουσίασε στο ουκρανικό κοινοβούλιο το σχέδιο νίκης του, το οποίο περιλάμβανε βασικά σημεία όπως:

• την ένταξη στο ΝΑΤΟ
• την κοινή προστασία κρίσιμων φυσικών πόρων από τις ΗΠΑ και την ΕΕ
• τον περιορισμό της Ρωσίας μέσω ενός μη πυρηνικού πακέτου στρατηγικής αποτροπής στην Ουκρανία

Δεν είναι σαφές αν κάποιο από αυτά τα σχέδια θα προχωρήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες, αλλά ο Χέγκσεθ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα υπάρξουν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία στο πλαίσιο οποιασδήποτε μελλοντικής συμφωνίας ασφαλείας.