Γεωπολιτική με… business plan/ Από την Ουκρανία, στην Κύπρο και το Αιγαίο

Το καλό νέο σχετικά με την συνεννόηση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στο ουκρανικό, είναι ότι, εφόσον επιτύχει, θα τερματιστεί ο πόλεμος. Και μετά αρχίζουν τα κακά νέα και οι ανατροπές.

Πρώτον, με βάση όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας ως προς το πλαίσιο μίας πιθανής ειρηνευτικής συμφωνίας, η “Πρώτα η Αμερική” του Τραμπ ανατρέπει το στρατηγικό δόγμα με το οποίο κινήθηκε η Ουάσιγκτον τα προηγούμενα χρόνια- ακόμα περισσότερο, τις τελευταίες δεκαετίες από τότε που το ΝΑΤΟ σχεδίασε την “αμυντική ομπρέλα” του με προκεχωρημένα φυλάκια τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ και στο έδαφός της δεν θα πατήσει ποτέ αμερικανός στρατιώτης, ούτε καν στο πλαίσιο ειρηνευτικής δύναμης. Επίσης, ο αμερικανός πρόεδρος σκοπεύει να αποσύρει όλα τα προγράμματα χρηματοδότησης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Πλήρης ανατροπή από την πολιτική Μπάϊντεν με τα κονδύλια δισεκατομμυρίων δολαρίων που εγκρίθηκαν μέχρι και λίγο πριν αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο.

Συνιστούν όλα αυτά την απόσυρση και του γεωπολιτικού ενδιαφέροντος από την ευρύτερη περιοχή, αφήνοντας εκτεθειμένες σε ένα δυνητικό ρωσικό κίνδυνο τις -προσαρτημένες παραδοσιακά στις επιδιώξεις της Ουάσιγκτον- χώρες της Βαλτικής, ή την Πολωνία; Μένει να φανεί στα επόμενα βήματα αυτής της διαδικασίας.

Δεύτερον, το περιγραφέν μέχρι τώρα σχέδιο μιας τέτοιας συμφωνίας επικυρώνει τις θέσεις της Ρωσίας και της Ουκρανίας “στο πεδίο”. Όσα εδάφη (ρωσόφωνες περιοχές) έχει κατακτήσει η Μόσχα φαίνεται ότι περνούν στον έλεγχό της σε πρώτη φάση, και στην κυριαρχία της σε δεύτερη. Πρόκειται για το 20-25% της μέχρι προ τριετίας ανεξάρτητης Ουκρανίας! Ειδικά αυτό το σημείο, μας αφορά άμεσα– κρατήστε το.

Τρίτον, οι διαπραγματεύσεις που φαίνεται ότι θα ακολουθήσουν την συνάντηση που, όπως έχει αναφερθεί, θα έχουν Τραμπ και Πούτιν στη Σαουδική Αραβία (χώρα ασφαλής για τον Ρώσο πρόεδρο ώστε να μην εκτελεστεί το ένταλμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου), θα διεξαχθούν μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Το σχέδιο θα ανακοινωθεί, απλώς, στο Κίεβο, στην καλύτερη περίπτωση ο Ζελένσκι θα έχει την δυνατότητα να συνομιλεί με τον Τραμπ. Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, ωστόσο, το πιθανότερο είναι πως δεν θα βρεθεί! Μένει να διευκρινιστεί εάν, τελικώς, θα συμμετάσχει η Ε.Ε (με τον Κόστα, την Κάλας, ή κάποιον άλλον). Έκδηλη, άλλωστε, η αγωνία των Ευρωπαίων -υπουργοί Εξωτερικών αρκετών χωρών εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση- που βλέπουν τον αμερικανό πρόεδρο να τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια τους.

Η Ευρώπη υπέστη τις μεγαλύτερες συνέπειες από την αποδέσμευση από το ρωσικό φυσικό αέριο και την πλήρωσε με μία συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση, με σοβαρές παρενέργειες στην οικονομία της, ενώ επένδυσε τεράστια ποσά για την υποστήριξη της άμυνας της Ουκρανίας και θα δαπανήσει ακόμα μεγαλύτερα για εξοπλισμούς στο πλαίσιο της αλλαγής του στρατηγικού της σχεδιασμού υπό την απειλή του ρωσικού κινδύνου.

Στο προσεχές μέλλον μπορεί να δει τον Πούτιν να επισκέπτεται την Ουάσιγκτον, θα αναγκαστεί να τον δεχτεί ως συνομιλητή της, ωστόσο είναι μάλλον βέβαιο ότι θα παραμείνει εξαρτημένη από το έως και τρεις φορές ακριβότερο αμερικανικό LNG. Μεγάλη ζημία, σχεδόν κανένα κέρδος.

Υπάρχουν, όμως, περισσότερα κακά νέα. Στο τραπέζι της ειρήνευσης για το ουκρανικό θα βρεθούν δύο ηγέτες, οπαδοί του αναθεωρητισμού.

Ο “θρίαμβος” του αναθεωρητισμού

Ο Ντόναλντ Τραμπ, όπως ήδη έχει περιγράψει ότι σκοπεύει να κάνει και στο παλαιστιανικό (Γάζα), εφαρμόζει μία νέα θεωρία: η γεωπολιτική δεν ασκείται με βάση το Διεθνές Δίκαιο αλλά με… business plan! Η ειρήνευση στο ουκρανικό έχει, για τον ίδιο, διπλό -τουλάχιστον– στόχο: αφενός, αποδεσμεύει τεράστια κεφάλαια της αμερικανικής οικονομίας που θα έπρεπε να δωθούν για την στήριξη ενός αδιέξοδυ πολέμου, αφετέρου αποσκοπεί στον έμμεσο οικονομικό έλεγχο της Ουκρανίας μέσω της ανοικοδόμησης της χώρας (εταιρείες), και, όπως έχει παραδεχτεί, στην αξιοποίηση των σπάνιων γαιών στο υπέδαφος της χώρας.

Ο Βλάντιμιρ Πούτιν, από εισβολέας και παρίας της διεθνούς σκηνής, κερδίζει εδάφη, απομακρύνει το ΝΑΤΟ από την αυλή του, θα επιστρέψει σταδιακά στο παγκόσμιο οικονομικό “παιχνίδι”, επιβεβαιώνει την στρατιωτική και γεωπολιτική ισχύ της Ρωσίας.

Ελληνοτουρκικά και Κύπρος

Γιατί, τώρα, μας αφορούν όλα αυτά, ως Ευρωπαίους και ως Έλληνες.

Στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης θα φτάσουν δύο ηγέτες που εμφορούνται πλήρως από την ισχύ του αναθεωρητισμού τους. Ο ένας απειλεί τον Παναμά, τον Καναδά, την Γροιλανδία και δηλώνει πως θέλει να εκδιώξει έναν λαό (Παλαιστινίους) από τα εδάφη τους για να τα μετατρέψει σε “Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής”. Ο άλλος, με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά ως σχέδιο συμφωνίας, θα επικυρώσει την κυριαρχία του στο 1/5 μιας μέχρι πρότινος ανεξάρτητης χώρας. Ό,τι, δηλαδή, κερδίζεται στο “πεδίο” μπαίνει στα γεωπολιτικά ταμεία. Η επιβράβευση του αναθεωρητισμού στο απόγειό της.

Κάτι ανάλογο, όμως, έχει συμβεί πριν 50 χρόνια στην Κύπρο. Η ολοκλήρωση μιας τέτοιας συμφωνίας για το ουκρανικό, ακόμα περισσότερο η νέα αντίληψη που επιχειρεί να επιβάλλει στην παγκόσμια σκηνή ο Τραμπ, δυσχεραίνει –για να μην πούμε ότι καθιστά …ρομαντική– τις προσπάθειες του ΟΗΕ για επανεκκίνηση των συνομιλιών για το Κυπριακό στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Δίνει επιχειρήματα στην αναθεωρητική τουρκική ατζέντα που, δια της διολισθήσεως μετά το Κραν Μοντανά, προσπαθεί να μεταθέσει τη συζήτηση στην μόνη λύση που αποδέχεται η Άγκυρα: την διχοτόμηση. Και ενισχύει την στρατηγική της “Γαλάζιας πατρίδας” και το νεοοθωμανισμό του Ερντογάν.

Τα κατεχόμενα στην Κύπρο είναι πιθανό να αποκτήσουν ένα δεύτερο ευρωπαϊκό “υπόδειγμα” στις ανατολικές περιοχές της Ουκρανίας. Αυτό είναι πιθανό να επικυρωθεί από μία συμφωνία Τραμπ-Πούτιν, να γίνει αναγκαστικά αποδεκτό από το Κίεβο, και να υποχρεωθεί να το υιοθετήσει η ΕΕ.

Συμπέρασμα: Η θεωρία για την “σωστή πλευρά της Ιστορίας” αντικαθίσταται από το γνωστό έκπαλαι δόγμα του ότι στη διπλωματία δεν υπάρχουν φίλοι, μόνο συμφέροντα. “Σωστό” θα γίνει πλέον αυτό που επιβάλει ο Τραμπ απέναντι σε μία αμήχανη και ανίσχυρη Ευρώπη. Κι αυτό μπορεί να έχει στο μέλλον αρνητικές επιπτώσεις και για εμάς: στα ελληνοτουρκικά (στην παρέα των αναθωρητών Τραμπ και Πούτιν, εύκολα μπορεί να προστεθεί αύριο και ο Ερντογάν), και στην Κύπρο. Αναγκαία, όσο ποτέ, μία νέα ματιά στην εθνική μας στρατηγική. Κι αυτό δεν αρκεί με την πρόσληψη εταιρείας lobbying στην Ουάσιγκτον. Τελεία, παράγραφος.