Ρεπορτάζ libre:Μέχρι ποια ηλικία μπορεί κάποιος να οδηγεί με ασφάλεια;-Ερωτηματικά από το τροχαίο στο Ψυχικό 

Το τροχαίο δυστύχημα που έλαβε χώρα την Τετάρτη το μεσημέρι στο Νέο Ψυχικό χαρακτηρίστηκε, όχι άδικα, σοκαριστικό. Παραθέτουμε εδώ την είδηση όπως ανέβηκε στο Libre λίγη ώρα μετά το συμβάν (https://www.libre.gr/2025/02/05/neo-psychiko-tzip-skorpise-tromo-kai-than/): “Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, όλα ξεκίνησαν στην κάθοδο της οδού Αγγέλου Σικελιανού, όταν μια 88χρονη οδηγός τζιπ συγκρούστηκε με ένα διερχόμενο βαν. Από την πρόσκρουση, το βαν χτύπησε δύο σταθμευμένα αυτοκίνητα, ενώ το όχημα της οδηγού συνέχισε ανεξέλεγκτο, παρασύροντας δύο μοτοσικλετιστές στον κυκλικό κόμβο.Δυστυχώς, ο ένας από τους δύο οδηγούς των μηχανών υπέκυψε στα τραύματά του, ενώ οι τραυματίες μεταφέρθηκαν άμεσα στο νοσοκομείο”.

Τα σοκ είναι προφανώς δύο: Πρώτο ότι σκοτώθηκε άνθρωπος, ο ένας από τους δύο μοτοσυκλετιστές. Το δεύτερο είναι ότι το δυστύχημα προκάλεσε γυναίκα ηλικίας 88 ετών η οποία μάλιστα οδηγούσε ογκώδες όχημα τύπου τζιπ.

Και το μεγάλο ερώτημα που τίθεται είναι το εξής (και τίθεται χωρίς καμία διάθεση επίδειξης ηλικιακού ρατσισμού προς τους συμπολίτες μας).

Μέχρι ποια ηλικία μπορεί να οδηγά αξιόπιστα ένας άνθρωπος, σε συνθήκες μάλιστα αυξημένης κυκλοφορίας σαν και αυτές που αντιμετωπίζουμε καθημερινά στην Αθήνα;

Ας δούμε τι λέει ο νόμος: Όπως προβλέπεται από το σχετικό προεδρικό διάταγμα, οι οδηγοί ηλικίας 65 έως 80 ετών πρέπει να ανανεώνουν την άδεια τους κάθε τρία χρόνια, ενώ όσοι είναι άνω των 80 ετών οφείλουν να την ανανεώνουν κάθε δύο χρόνια. Η διαδικασία περιλαμβάνει ιατρικές εξετάσεις από παθολόγο και οφθαλμίατρο, και για τους άνω των 80 ετών, επιπλέον εξετάσεις από ωτορινολαρυγγολόγο και νευρολόγο ή ψυχίατρο. Δεν υπάρχει, τέλος, ανώτατο ηλικιακό όριο. Μπορεί κάποιος να οδηγεί μέχρι και τα 100 θεωρητικά αν οι γιατροί κρίνουν την κατάσταση της υγείας του (σωματικής και ψυχικής) ικανοποιητική.

Στο θανατηφόρο δυστύχημα του Νέου Ψυχικού οι λεπτομέρειες προφανώς και αποτελούν αντικείμενο της ανάκρισης που διενεργεί η τροχαία (προς το παρόν η 88χρονη οδηγός, που τραυματίστηκε, νοσηλεύεται φρουρούμενη).

Γενικά μιλώντας όμως υπάρχουν δύο μεγάλα ερωτηματικά:

• 1ον: Μπορεί ένας ηλικιωμένος, που έχει ξεπεράσει τα 80, να οδηγεί ακόμα και αν κρίνεται συμβατικά ικανός από τους γιατρούς;
• 2ον: Κάτω από ποιες διαδικασίες οι γιατροί δίνουν την έγκρισή τους για να ανανεώσει την άδεια οδήγησης ένας ηλικιωμένος/μία ηλικιωμένη;

Ως προς το δεύτερο ερώτημα, αν θέλουμε να είμαστε απολύτως ειλικρινείς (στην Ελλάδα, άλλωστε, κατοικούμε όλοι) μπορούμε να πούμε χωρίς φόβο και χωρίς κανένα πάθος ότι πολύ συχνά οι γιατροί κάθε άλλο παρά σχολαστικοί είναι στις εξετάσεις που κάνουν. Έχουν επίσης καταγραφεί και περιπτώσεις που ανανεώσεις αδειών οδήγησης έρχονται…κατευθείαν στο σπίτι χωρίς καν να εξεταστεί ο ενδιαφερόμενος. Ειδικά παλαιότερα, αυτό ήταν άγραφος νόμος (περίπου όσο το ότι χρειαζόταν να “λαδώσει” κανείς για να πάρει το δίπλωμα), που απλά πιστοποιούσε ότι την ύπαρξη πολλαπλών δικτύων διαφθοράς. 

Ως προς το πρώτο ερώτημα, ας δούμε πρώτα απ’ όλα τι λέει η ιατρική έρευνα. Τα αντανακλαστικά των ανθρώπων άνω των 80 ετών γενικά μειώνονται λόγω φυσιολογικών αλλαγών που σχετίζονται με τη γήρανση.

Αυτές οι αλλαγές, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν:

1. Επιβράδυνση Νευρικής Απόκρισης
Το κεντρικό νευρικό σύστημα λειτουργεί πιο αργά λόγω μείωσης της νευρωνικής αγωγιμότητας. Οι αντιδράσεις σε ερεθίσματα (όπως το πάτημα του φρένου σε μια ξαφνική κατάσταση) γίνονται πιο αργές.

2. Μείωση Οπτικής και Ακουστικής Αντίληψης
Μειώνεται η ευαισθησία στο φως και στις σκιές, δυσκολεύοντας την οδήγηση το βράδυ.
Η περιφερειακή όραση (πολύ σημαντική για την οδήγηση) περιορίζεται, κάνοντας πιο δύσκολη την έγκαιρη ανίχνευση
Η ακοή εξασθενεί, καθυστερώντας την αντίδραση σε ήχους όπως κόρνες ή σειρήνες.

Οι πρακτικές επιπτώσεις στην οδήγηση συμπεριλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το ότι οι ηλικιωμένοι οδηγοί τείνουν να οδηγούν πιο αργά και να αφήνουν μεγαλύτερες αποστάσεις ασφαλείας και ότι αντιμετωπίζουν δυσκολία στην εκτίμηση ταχύτητας και αποστάσεων.

Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, τέλος, η καθυστερημένη αντίδραση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ατυχημάτων.

Είναι λοιπόν σαφές ότι από τη στιγμή που από τη φυσική φθορά δεν γλιτώνει κανείς σε όσο καλή φυσική κατάσταση και αν βρίσκεται, θα πρέπει οι ανανεώσεις αδειών οδήγησης να χορηγούνται μετά από ιδιαίτερα προσεκτικές εξετάσεις.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι άλλες χώρες έχουν αυστηροποιήσει τα μοντέλα τους. Στη Φινλανδία μετά τα 45 έτη, οδηγοί πρέπει να προσκομίζουν ιατρικά πιστοποιητικά κάθε 5 χρόνια (και μπορούμε να είμαστε μάλλον σίγουροι ότι οι γιατροί δεν κάνουν τα στραβά μάτια, είναι θέμα κουλτούρας). Στη δε Ιρλανδία μετά τα 70 έτη, απαιτείται ετήσια ανανέωση της άδειας με ιατρικές εξετάσεις.

Στην Ελλάδα, ακόμα και σ’ αυτό το ζήτημα, η προχειρότητα και ο ωχαδελφισμός που αντιμετωπίζονται τα πράγματα είναι διάχυτος και δυστυχώς υπάρχουν οδυνηρές συνέπειες.