Γιώργος Χ. Σωτηρέλης / Οι βασικές προτεραιότητες μίας στοχευμένης συνταγματικής αναθεώρησης

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης

καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου

στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η συνταγματική αναθεώρηση, που έχει εδώ και καιρό εξαγγελθεί, είναι μία εξαιρετικά κρίσιμη αλλά και χρήσιμη θεσμική διαδικασία, στην οποία δοκιμάζεται πολλαπλώς η ετοιμότητα αλλά και η αξιοπιστία όλων των παραγόντων του δημόσιου βίου. Αρκεί βέβαια να αντιμετωπισθεί με σοβαρότητα και συνέπεια και να μην εκτραπεί σε πεδίο μικροπολιτικού εντυπωσιασμού και άγονων αντιπαραθέσεων. Με αυτήν λοιπόν την διευκρίνιση, η θέση μου ως προς την επικείμενη αναθεώρηση είναι η ακόλουθη:

Το πρώτο που πρέπει να τροποποιηθεί είναι η ίδια η συνταγματική διάταξη του άρθρου 110 για την συνταγματική αναθεώρηση. Σύμφωνα με το Σύνταγμά μας, ο αναθεωρητικός νομοθέτης έχει την ευχέρεια να αναπροσαρμόζει έγκαιρα το συνταγματικό κείμενο, ανταποκρινόμενος στις ραγδαίες εξελίξεις που παρατηρούνται σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Ως εκ τούτου το Σύνταγμά μας είναι «ζωντανό» και «δυναμικό», σύμφωνα με τις σχετικές θεωρητικές επεξεργασίες, και αυτό αφήνει έκθετους όσους προτίμησαν να το παραβιάσουν, στην περίπτωση των ιδιωτικών πανεπιστημίων, αντί να περιμένουν λιγότερο από έναν χρόνο, προκειμένου να εκκινήσει η προβλεπόμενη αναθεωρητική διαδικασία.

Ωστόσο, στο άρθρο αυτό υπάρχει ένα προβληματικό σημείο, σύμφωνα τουλάχιστον με την αντίληψη που έχει επικρατήσει: η πρώτη Βουλή, στην οποία ψηφίζονται οι αναθεωρητέες διατάξεις με τουλάχιστον 180 ψήφους, δεν δεσμεύει, ως προς την κατεύθυνσή τους, την δεύτερη, η οποία ψηφίζει απλώς με απόλυτη πλειοψηφία (150+1), την τελική διατύπωσή τους. Αυτό έγινε για παράδειγμα με το κοινοβουλευτικό ασυμβίβαστο, στην αναθεώρηση του 2001 –με μία μεθόδευση που δεν τιμά την αναθεωρητική διαδικασία– και έτσι  η επόμενη αναθεώρηση (του 2008) επανέφερε ευλόγως την προηγούμενη ρύθμιση. Στο σημείο αυτό, λοιπόν, θεωρώ ότι η σχετική διάταξη του άρθρου 110 πρέπει να αλλάξει, ώστε να καταστεί σαφής η σχέση μεταξύ των προτάσεων της πρώτης Βουλής και των διατάξεων που ψηφίζει η δεύτερη.

Θα μπορούσε πάντως να συζητηθεί και μία περαιτέρω απλοποίηση της αναθεωρητικής διαδικασίας, που θα οδηγούσε στην ολοκλήρωση των τροποποιήσεων σε μία μόνο Βουλή, με απαραίτητη προϋπόθεση, όμως, η πλειοψηφία των 3/5 (180) να επιτυγχάνεται τόσο για την ψήφιση των αναθεωρητέων διατάξεων όσο και για την τελική διατύπωσή τους.

Ολόκληρο το άρθρο στο AnattropiNews