Ανάλυση/ Μόσχα-Δαμασκός: Καθορίζουν τη διείσδυση της Ρωσίας στη Συρία

Ενημερωμένη ρωσική πηγή έκανε γνωστό ότι μια υψηλού επιπέδου ρωσική αντιπροσωπεία θα φθάσει στη Δαμασκό «πολύ σύντομα» για να ξεκινήσει έναν ολοκληρωμένο διάλογο για όλα τα θέματα που βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των δύο πλευρών. Η αντιπροσωπεία, της οποίας ηγείται ο Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και προεδρικός απεσταλμένος της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, περιλαμβάνει εκπροσώπους των υπουργείων Εξωτερικών και Άμυνας, αξιωματούχους του οικονομικού τομέα της κυβέρνησης, καθώς και διάφορους άλλους θεσμούς και τομείς.

Οι προετοιμασίες που γίνονται αφορούν τις συναντήσεις με τον επικεφαλής της συριακής διοίκησης, Αχμέντ αλ-Σαράα, τον υπουργό Εξωτερικών της Συρίας Ασάαντ Αλ-Σαϊμπάνι και άλλους αξιωματούχους της νέας συριακής διοίκησης.

Αυτές θα είναι οι πρώτες επίσημες συνομιλίες της Μόσχας με τη νέα συριακή ηγεσία, αφού η επικοινωνία μεταξύ των δύο πλευρών περιοριζόταν σε κλειστά στρατιωτικά και διπλωματικά κανάλια.

Η πηγή δήλωσε ότι οι δύο πλευρές έχουν οριστικοποιήσει τις ρυθμίσεις για την επίσκεψη, προσθέτοντας ότι η ατζέντα των αναμενόμενων συζητήσεων «θα είναι περιεκτική» και θα επικεντρωθεί στη «θέσπιση των απαραίτητων βάσεων για τη διευθέτηση των μελλοντικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών».

• Σημείωσε το ενδιαφέρον της ρωσικής πλευράς για τη χάραξη μιας πορείας που θα καθορίζει τα επόμενα βήματα στο πλαίσιο των φιλοδοξιών των δύο πλευρών να αναπτύξουν τις σχέσεις και τα θεμέλια της συνεργασίας. Κατά την προετοιμασία της επίσκεψης, όπως είπε η πηγή, επιτεύχθηκε συμφωνία για την έναρξη αυτού του ευρείας κλίμακας διαλόγου, που θα περιλαμβάνει όλα τα θέματα.

Η ρωσική και η συριακή πλευρά αντάλλαξαν θετικά μηνύματα για τη μελλοντική σχέση. Ο Σαράα, επικεφαλής της συριακής διοίκησης, τόνισε τη σημασία της συνεργασίας με τους Ρώσους. «Η Ρωσία είναι η δεύτερη ισχυρότερη χώρα στον κόσμο και έχει μεγάλη σημασία», δήλωσε, σημειώνοντας ότι η Δαμασκός έχει «στρατηγικά συμφέροντα με τη Μόσχα».

«Έχουμε μακροχρόνιες στρατηγικές σχέσεις με τη Ρωσία και δεν θέλουμε να αποχωρήσει με τρόπο που να μην τιμά τη μακροχρόνια σχέση της με τη Συρία», είπε ο Σαράα, αναφερόμενος στο ενδεχόμενο να παραμείνουν προσωρινά οι ρωσικές βάσεις στο Χμέιμιμ και στην Ταρτούς, αν και η Μόσχα έχει αρχίσει να αποσύρει κάποια οχήματα και εξοπλισμό κατά το προηγούμενο διάστημα.

• Ο Σύριος ηγέτης σημείωσε ότι η νέα κυβέρνηση «κοιτάζει πρώτα τα συμφέροντα του συριακού λαού και δεν θέλει να προκαλέσει προβλήματα και συγκρούσεις με ξένες χώρες». Σημείωσε δε ότι η Μόσχα δεν έχει λάβει κανένα επίσημο συριακό αίτημα από τις νέες αρχές για την αναθεώρηση των συμφωνιών που διέπουν την παρουσία των στρατιωτικών βάσεων στην Ταρτούς και τη Χμεϊμίμ.

Από την πλευρά του ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ χαιρέτισε τα θετικά μηνύματα της νέας συριακής ηγεσίας, λέγοντας ότι η Μόσχα παρακολουθεί τις δηλώσεις αυτές και «συμφωνεί μαζί τους».

«Δεν έχουμε αποσύρει τους διπλωμάτες μας από τη Δαμασκό, η πρεσβεία εκεί λειτουργεί κανονικά όπως και οι άλλες πρεσβείες και επικοινωνούμε με τις σημερινές συριακές αρχές», δήλωσε ο Ρώσος υπουργός, προσθέτοντας ότι «συζητούνται πρακτικά ζητήματα, όπως η ασφάλεια των Ρώσων πολιτών και το έργο της πρεσβείας. Γενικά, ενδιαφερόμαστε για διάλογο σε όλα τα άλλα θέματα των διμερών σχέσεων».

• «Η Συρία είναι μια φιλική χώρα για τη Ρωσία, (…) έχουμε συμβάλει στην απαλλαγή από την αποικιοκρατική εξάρτηση και στην προετοιμασία δεκάδων χιλιάδων Σύριων στελεχών, και τώρα έχουμε 5.000 Σύριους που σπουδάζουν, και θα συνεχίσουμε αυτή την προσέγγιση και είμαστε έτοιμοι να συνεχίσουμε τη συνεργασία με τους νέους ηγέτες μετά τη διαμόρφωση της δομής εξουσίας», τόνισε ο Λαβρόφ.

Ο Ρώσος αξιωματούχος εξέφρασε την ετοιμότητα της χώρας του να βοηθήσει τη Συρία στη διαδικασία μετάβασης της χώρας «στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας, καθώς και στο πλαίσιο της αύξησης των προσπαθειών εθνικού διαλόγου και της συνεργασίας με τις αραβικές χώρες».

Ρωσικοί κύκλοι ανέμεναν ότι ο διάλογος μεταξύ των δύο πλευρών θα ασχοληθεί με ορισμένα βασικά ζητήματα που εξακολουθούν να καλύπτονται από ασάφειες μετά την πτώση του προηγούμενου καθεστώτος, ιδίως όσον αφορά τη χορήγηση ασύλου στον καθαιρεθέντα πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ και τα μέλη της οικογένειάς του, καθώς και τη δυνατότητα της Μόσχας να διαδραματίσει θετικό ρόλο στην προώθηση του εσωτερικού εθνικού διαλόγου μέσω του συντονισμού με τα ισχυρά κόμματα. Αναμένεται επίσης να ασχοληθεί με το μέλλον των σχέσεων σε πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο.

• Όσον αφορά το θέμα της στρατιωτικής παρουσίας, η ρωσική αντιπροσωπεία φαίνεται να έχει συγκεκριμένες προτάσεις για συνεργασία κατά την επόμενη φάση, ιδίως από τη στιγμή που η Μόσχα έχει ανακοινώσει ότι καλωσορίζει τις ευκαιρίες αξιοποίησης των στρατιωτικών βάσεων στη Μεσόγειο Θάλασσα για την ενεργοποίηση της εισόδου ανθρωπιστικής και οικονομικής βοήθειας. Αυτό είναι ένα σημαντικό επίκεντρο συζήτησης από ρωσικής πλευράς.

Το καθεστώς των ρωσικών εταιρειών που έχουν προηγουμένως κερδίσει προσοδοφόρα συμβόλαια στη Συρία αναμένεται επίσης να είναι μεταξύ των θεμάτων που θα συζητηθούν. Η Δαμασκός ανακοίνωσε πρόσφατα την ακύρωση μιας σημαντικής συμφωνίας για επενδύσεις στο λιμάνι της Ταρτούς, η οποία είχε συναφθεί μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και μιας ιδιωτικής ρωσικής εταιρείας το 2019. Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε ευρεία συζήτηση σχετικά με τη μελλοντική δραστηριότητα μεγάλων ρωσικών εταιρειών, ιδίως δεδομένου ότι ορισμένες από αυτές είχαν αποκτήσει τεράστια συμβόλαια στην εξόρυξη φωσφορικών αλάτων, στην εξερεύνηση πετρελαίου και σε πολλά άλλα έργα.

Αν και η συριακή ηγεσία προσπάθησε να μην δείξει ότι η κίνηση για την ακύρωση της σύμβασης του λιμανιού στρέφεται κατά των Ρώσων και δεν έχει καμία πολιτική σημασία. Ο υπουργός Εξωτερικών Ασάαντ αλ Σαϊμπάνι δήλωσε κατά την πρόσφατη συμμετοχή του στο Φόρουμ του Νταβός ότι η συριακή κυβέρνηση κινείται προς την κατεύθυνση της ιδιωτικοποίησης ορισμένων μεγάλων στρατηγικών έργων για τη στήριξη του κρατικού ταμείου, εντούτοις το θέμα της δραστηριότητας των ρωσικών εταιρειών στη Συρία ενδιαφέρει ιδιαίτερα τη ρωσική πλευρά στο πλαίσιο της «έναρξης μιας νέας φάσης σχέσεων που βασίζεται σε κοινά συμφέροντα για την ικανοποίηση των προσδοκιών και των δύο πλευρών», σύμφωνα με ρωσικό διπλωματικό σχόλιο.