Ποιός ανασχηματισμός;
“Μετά την εκλογή προέδρου Δημοκρατίας, ανασχηματισμός”, αναφέρουν -σχεδόν συντεταγμένα- ρεπορτάζ εφημερίδων και σάϊτ. Δεν εφηύραν, προφανώς, τις πληροφορίες- ή διακινούνται από κυβερνητικές πηγές προετοιμάζοντας το έδαφος επειδή θα γίνει ανασχηματισμός, ή δοκιμάζουν να αλλάξουν το πολιτικό κλίμα, ειδικά μετά τις μεγάλες συγκεντρώσεις για τα Τέμπη, αλλά δεν θα γίνει άμεσα. Σε κάθε περίπτωση, ο ανασχηματισμός θεωρείται χρήσιμη κίνηση για επικοινωνιακούς λόγους, πόσο, όμως, χρήσιμη είναι πολιτικά, και πόσο μπορεί να επηρρεάσει τους πολίτες;
Για ακόμα μία φορά, μόλις την Κυριακή με συνεντευξή του στο libre, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης το διέψευσε κατηγορηματικά. Θα πουν κάποιοι, αυτή δεν είναι η δουλειά του εκπροσώπου; Να διαψεύδει, δηλαδή, τους ανασχηματισμούς μέχρι να συμβούν. Προνόμιο του πρωθυπουργού, άλλωστε, και υποχρέωση των συνεργατών του να το αποσιωπούν -εφόσον το γνωρίζουν- για να του εξασφαλίσουν τον μικρό αναγκαίο αιφνιδιασμό. Από την άλλη, είναι γνωστό ότι οι ανασχηματισμοί είναι (επικοινωνιακά) “θαύματα που διαρκούν τρεις ημέρες”– ενίοτε και λιγότερο.
Άλλοι, πάλι, υποστηρίζουν πως αφού η Ν.Δ “τσιμπάει” λίγο στις δημοσκοπήσεις και έχει ξεκολλήσει από το ψυχολογικά βαρύ 28,3% των ευρωεκλογών και αγγίζει, ή και περνάει κατάτι το 30% καλό θα ήταν να κρατηθεί το όπλο του ανασχηματισμού για αργότερα. Κάπου εκεί κοντά στη ΔΕΘ, όταν το πολιτικό έδαφος θα είναι πιό καθαρό και εκ των πραγμάτων η πολιτική αντιπαράθεση θα εισέλθει στην τελική ευθεία για τις επόμενες εκλογές (Μάρτιος 2027).
Όλα αυτά, όμως, είναι “τεχνικά” ζητήματα και ευσεβείς πόθοι. Το κρίσιμο θέμα για τον πρωθυπουργό –και κάθε πρωθυπουργό– είναι εάν υπάρχουν εγγυήσεις ότι οι αλλαγές προσώπων σε ένα κυβερνητικό σχήμα μπορεί, όντως, να εξασφαλίσουν επιτάχυνση και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Εάν, δηλαδή, είναι κάποια πρόσωπα που ευθύνονται για το αντίθετο, και τα νέα που θα τα αντικαταστήσουν είναι σε θέση να το επιτύχουν.
Κάποτε, ένας (πρώην) πρωθυπουργός συνήθιζε να λέει όταν τον εγκαλούσαν γιατί δεν κάνει ανασχηματισμό: “για γυρίστε λίγο και κοιτάξτε στον πάγκο που διαθέτω, και μετά πείτε μου ποιοί από αυτούς που δεν είναι στην κυβέρνηση θα αλλάξουν την εικόνα μόλις πάρουν χαρτοφυλάκιο”. Άδικο είχε;
Πρακτικά, τα βασικά υπουργεία που κάνουν τη διαφορά στην βελτίωση της αποτελεσματικότητας μιας κυβέρνησης έχουν ηγεσίες που δύσκολα αλλάζουν. Λόγω του “ειδικού βάρους” του προσώπου, ή της συγκυρίας.
Δεν αλλάζεις υπουργό Εξωτερικών, για παράδειγμα, με τις γεωπολιτικές συνθήκες σε αναβρασμό και τον ελληνοτουρκικό διάλογο (…) σε εξέλιξη. Δεν αλλάζεις υπουργό Εθνικής ΟΙκονομίας, όταν ως κυβέρνηση επικαλείσαι τους μικρούς διθυράμβους των διεθνών οίκων και την καλύτερη συγκριτικά κατάσταση της ελληνικής οικονομίας από εκείνες μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών. Δεν αλλάζεις υπουργό Υγείας, παρά την δυσφορία των πολιτών στις μετρήσεις, όταν πρόκειται για πολιτικό που έχει διαρκώς την πρωθυπουργική επιβράβευση και αξιοποιείται και ως δεξιά ασπίδα της κυβέρνησης. Δεν αλλάζεις υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, για πέμπτη φορά, την ώρα που ξεκινούν οι αγροτικές κινητοποιήσεις. Δεν αλλάζεις υπουργό Παιδείας, όταν έχεις ανοικτά μεγάλα ζητήματα που θα καταλήξουν και στη συνταγματική αναθεώρηση (άρθρο 16). Δεν αλλάζεις υπουργό Άμυνας, για τους ίδιους λόγους που δεν αλλάζεις και υπουργό Εξωτερικών, επιπλέον και διότι είναι ο δημοφιλέστερος δημοσκοπικά. Δεν αλλάζεις υπουργό Προστασίας του Πολίτη, διότι μόλις πριν ένα χρόνο τον επιστράτευσες για να αντιμετωπίσει την εγκληματικότητα, συν του ότι ονομάζεται …Μιχάλης Χρυσοχοϊδης.
Τι αλλάζεις; Ας μη γελιόμαστε, ο πρωθυπουργός έχει πιά ελάχιστες επιλογές, πέραν του ότι κάθε αλλαγή σε κρίσιμο τομέα ευθύνης στοιχίζει, συνήθως, μερικούς μήνες προσαρμογής και καθυστέρησης. Χρόνο που δεν διαθέτει.
Μένει ένας ανασχηματισμός υφυπουργών που θα εντάξει στο κυβερνητικό σχήμα όσο το δυνατόν περισσότερους βουλευτές. Με κριτήρια πολιτικά (σε ποιό ακροατήριο απευθύνονται) και γεωγραφικά (σε ποιές περιφέρειες χρειάζεται ενίσχυση η Ν.Δ). Κι επειδή θέλεις να ολοκληρώσεις την εκπομπή σήματος, μετά την προεδρική εκλογή και την εκλογή προέδρου της Βουλής. Αυτό, όμως, δεν έχει σχέση με το ζητούμενο της επιτάχυνσης και της αποτελεσματικότητας…
Μέχρι τότε, ίσως το μοναδικό που απομένει είναι να βάλεις τους υπουργούς σου να δουλέψουν περισσότερο και να μιλούν λιγότερο. Και να συμπεριφέρονται “συμπεριληπτικά” –που λένε και στην αριστερά-, και να …γειωθούν, αντί να σπαταλούν χρόνο σε φιοριτούρες. Όταν, δε, δεν φαίνεται στον ορίζοντα κάποιος απειλητικός πολιτικός αντίπαλος, όταν, επιπλέον, ο πρωθυπουργός προσωπικά απέχει έτη φωτός σε “κυβερνησιμότητα” από τον επόμενο, αυτό που πρωτίστως πρέπει να κάνεις, είναι να αποκαταστήσεις τη σχέση της κυβέρνησης με τους πολίτες. Κι αυτό είναι μάλλον δυσκολότερο, αλλά δεν χρειάζεται απαραίτητα κάποιον εμπνευσμένο ανασχηματισμό.