Από το “Σχέδιο Σινά” στη “Συμφωνία του αιώνα”… Ιστορικοί σταθμοί στις προσπάθειες “εκτόπισης των Παλαιστινίων”

Στις τελευταίες του δηλώσεις ο Τραμπ, εξέπληξε για άλλη μια φορά, προτείνοντας να μεταφερθούν οι κάτοικοι της Γάζας στην Αίγυπτο και την Ιορδανία. Η εκτόπιση των Παλαιστινίων από τα εδάφη τους είναι ένα ισραηλινό όνειρο που το εβραϊκό κράτος δεν έχει σταματήσει να σκέφτεται από τη Νάκμπα του 1948. Κατά καιρούς η ιδέα αυτή επανέρχεται στο προσκήνιο, είτε από το εσωτερικό, είτε από την σύμμαχο του Ισραήλ, την Αμερική. Πάντως η τελευταία απόπειρα με την πρόταση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να μεταφερθούν οι κάτοικοι της Γάζας στην Αίγυπτο και την Ιορδανία, τις δύο αραβικές χώρες που γειτνιάζουν με τα σύνορα των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών, βρήκε σφοδρή αντίδραση τόσο από τις χώρες που αναφέρθηκαν όσο και από τους ίδιους του Παλαιστίνιους.

Η πρόταση του Τραμπ, η οποία παρουσιάστηκε το Σάββατο, συνάντησε πολιτική, λαϊκή και δημοσιογραφική απόρριψη στην Αίγυπτο και θεωρήθηκε ότι δεν είναι η πρώτη αλλά ούτε και η τελευταία προσπάθεια για τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων, αναμένοντας την ανεπίσημη απόρριψη αυτών των σχεδίων να αυξηθεί, είτε από τα παλαιστινιακά κινήματα αντίστασης είτε από τους αραβικούς λαούς.

• Τα σχέδια για την εγκατάσταση Παλαιστινίων στις αραβικές χώρες έχουν επανειλημμένη ιστορική παρουσία, ιδίως από το 1953, με το γνωστό τότε ως «Σχέδιο Σινά», καθώς και το «Σχέδιο Αλ Τζαζίρα» στη βόρεια Συρία, για την εγκατάσταση Παλαιστινίων προσφύγων στο Λίβανο, τη Συρία και το Ιράκ, και το «Σχέδιο Τζόνσον» για την εγκατάσταση Παλαιστινίων στις ανατολικές και δυτικές όχθες του Ιορδάνη ποταμού.

Τον επόμενο χρόνο, τα Ηνωμένα Έθνη δημιούργησαν την Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή (UNRWA) για να ανταποκριθεί στις ανάγκες σχεδόν τριών τετάρτων του εκατομμυρίου Παλαιστινίων.

• Το 1953 προτάθηκε το «Σχέδιο Σινά», το οποίο υποστηρίχθηκε από την Ουάσιγκτον και περιελάμβανε την «εκτόπιση των Παλαιστινίων» στο συγκεκριμένο τμήμα της Αιγύπτου. Τον Ιούλιο του 1967 ο Ισραηλινός πολιτικός και στρατιωτικός, Εγκάλ Αλόν, παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο της χώρας του ένα σχέδιο για την επιβολή μιας περιφερειακής διευθέτησης με στόχο την εκτόπιση των Παλαιστινίων στην Ιορδανία και την Αίγυπτο, το οποίο όμως δεν είδε το φως της δημοσιότητας.

Το 1970, ο διοικητής της νότιας περιοχής του ισραηλινού στρατού, Αριέλ Σαρόν, ο οποίος αργότερα έγινε πρωθυπουργός, υιοθέτησε ένα σχέδιο για την εκκένωση της Λωρίδας της Γάζας από τον πληθυσμό της και τη μεταφορά εκατοντάδων από αυτούς στο Σινά και το Αλ-Αρίς, που βρίσκονταν τότε υπό ισραηλινή κατοχή.

Τα σχέδια συνεχίστηκαν το 2000, με τον ισραηλινό στρατιωτικό διοικητή Γκιόρα Εϊλάντ να παρουσιάζει ένα σχέδιο που περιελάμβανε την παραχώρηση εδαφών στο Σινά από το Κάιρο υπέρ ενός προτεινόμενου παλαιστινιακού κράτους, με αντάλλαγμα παραχωρήσεις προς την Αίγυπτο, το οποίο δεν ευοδώθηκε… Το σχέδιο αυτό επαναλήφθηκε 4 χρόνια αργότερα από τον πρώην πρόεδρο του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ, Τζόσουα Μπεν-Αριέχ. Όμως κι αυτό το σχέδιο έμεινε στη συζήτηση και δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

• Στην πρώτη θητεία του Τραμπ (2017-2021), τα μέσα ενημέρωσης άρχισαν να μιλούν το 2018 για ένα αμερικανικό σχέδιο εκτοπισμού των Παλαιστινίων στο πλαίσιο της λεγόμενης «συμφωνίας του αιώνα». Τον Μάρτιο του 2019, ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β’ απέρριψε την ιδέα της «εναλλακτικής πατρίδας» και της επανεγκατάστασης, τονίζοντας ότι η Παλαιστίνη και η Ιερουσαλήμ αποτελούν κόκκινη γραμμή, εν μέσω επανειλημμένων αιγυπτιακών επίσημων θέσεων και θέσεων των μέσων ενημέρωσης για την απόρριψη των σχεδίων εκτοπισμού.

Ο Τραμπ παρουσίασε επίσημα τη συμφωνία στην πρώτη του θητεία το 2020, υπό τον τίτλο «Ειρήνη στο δρόμο προς την ευημερία», η οποία συνάντησε ρητή αραβική απόρριψη και δεν υλοποιήθηκε όταν ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ έχασε τις προεδρικές εκλογές από τον αντίπαλό του Τζο Μπάιντεν.

• Ο «Πόλεμος της Γάζας» ήταν ένας νέος σταθμός για την ισραηλινή επιστροφή στο «σχέδιο εκτοπισμού», όπως αποκάλυψε έγγραφο που δημοσίευσε το ισραηλινό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας και Σιωνιστικής Στρατηγικής Misgav στις 17 Οκτωβρίου 2023, ζητώντας την απέλαση των Παλαιστινίων στην Αίγυπτο, και στις 14 του επόμενου μήνα, ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών, Μπεζαλέλ Σμότριχ, κάλεσε σε «εθελοντική μετανάστευση και απορρόφηση των Αράβων της Γάζας στις χώρες του κόσμου».

Στα τέλη Νοεμβρίου του ίδιου έτους, ο Σμότριχ επανέλαβε την έκκληση να ενθαρρυνθούν οι κάτοικοι της Γάζας να μεταναστεύσουν εντός διαστήματος δύο ετών. Το Σάββατο, ο Τραμπ ξεκίνησε μια πρωτοβουλία για την Αίγυπτο και την Ιορδανία να υποδεχθούν περισσότερους Παλαιστίνιους πρόσφυγες από τη Γάζα, εν μέσω ευρείας παλαιστινιακής απόρριψης, ιδίως από τη Χαμάς, ενώ υποστηρίχθηκε ευρέως από την ισραηλινή δεξιά, με επικεφαλής τον παραιτηθέντα ισραηλινό υπουργό Εθνικής Ασφάλειας Ιτάμαρ Μπεν-Γκβίρ και τον υπουργό Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριχ.