Γάζα: Ζήτημα χρόνου η εκεχειρία μετά από 15 μήνες αιματηρών επιχειρήσεων–Τα 5 σημεία της συμφωνίας

Λίγο πριν την επίτευξη μιας κρίσιμης συμφωνίας για εκεχειρία στη Γάζα βρίσκονται Ισραήλ και Χαμάς, με τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται στην Ντόχα, να έχουν μπει στην τελική ευθεία. Οι διαμεσολαβητές, υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, απέστειλαν τη Δευτέρα το τελικό σχέδιο πρότασης για κατάπαυση του πυρός, το οποίο εξετάζουν οι εμπλεκόμενες πλευρές.

Σύμφωνα με διεθνή μέσα, οι συνομιλίες συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς, ενώ τα πέντε βασικά σημεία της συμφωνίας αναμένεται να καθορίσουν τις επόμενες κινήσεις και την πολυαναμενόμενη αποκλιμάκωση της έντασης στην περιοχή.

Χαμάς: Μια σαφή και περιεκτική συμφωνία

Η Χαμάς εξέφρασε την ελπίδα πως οι έμμεσες διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ που διεξάγονται στην Ντόχα θα καταλήξουν σε «μια σαφή και περιεκτική συμφωνία» ύστερα από πάνω από 15 μήνες πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.

Σε ανακοίνωσή του το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα τόνισε ότι ενημέρωσε τις παλαιστινιακές παρατάξεις για την πρόοδο των εν εξελίξει συνομιλιών στην Ντόχα, οι οποίες βρίσκονται στην «τελική φάση», ελπίζοντας ότι «αυτός ο γύρος διαπραγματεύσεων θα τελειώσει με μια σαφή και περιεκτική συμφωνία».

Οι συνομιλίες στην τελική ευθεία-Έτοιμες για εκεχειρία οι δυο πλευρές

Τη Δευτέρα, διαμεσολαβητές υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έστειλαν το τελικό σχέδιο πρότασης για κατάπαυση του πυρός στο Ισραήλ και τη Χαμάς, οι οποίοι -σύμφωνα με το BBC– ξεκίνησαν το πρωί της Τρίτης τον τελευταίο γύρο συνομιλιών.

Όπως μεταδίδει ο ανταποκριτής του Βρετανικού δικτύου, Rushdi Abualouf, επικαλούμενος ανώτατο Παλαιστίνιο αξιωματούχο που συμμετέχει στις συνομιλίες, έχουν τεθεί επί τάπητος οι τεχνικές λεπτομέρειες της συμφωνίας και δεν αποκλείεται τις επόμενες ώρες να υπάρχει σχετική ανακοίνωση. Αντίστοιχο είναι το κλίμα που εισπράττει και από την Ισραηλινή πλευρά, με αξιωματούχους να κάνουν λόγο για επικείμενη συμφωνία.

Σύμφωνα με το Associated Press, δε, που επικαλείται δύο αξιωματούχους που συμμετέχουν στις συνομιλίες, η Χαμάς αποδέχτηκε το προσχέδιο της συμφωνίας για την εκεχειρία στη Γάζα, ωστόσο απομένει η διευθέτηση των λεπτομερειών, με το Κατάρ να υποστηρίζει πως οι δύο πλευρές βρίσκονται στο «πιο κοντά από ποτέ» στην επίτευξη συμφωνίας.

Παράλληλα, σύμφωνα με το CNN, Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι και η ισραηλινή κυβέρνηση είναι “έτοιμη για εκεχειρία”. “Πιστεύουμε ότι έχουμε κάνει όλους τους συμβιβασμούς που απαιτούνται για να επιτευχθεί μια συμφωνία. Είναι στα χέρια της Χαμάς, και εκείνοι πρέπει να πάρουν την απόφαση αυτή”, δήλωσε συγκεκριμένα ο Ισραηλινός αξιωματούχος στο CNN.

“Μέχρι η Χαμάς να μας πει πόσοι από τους ομήρους μας είναι ζωντανοί, δεν μπορώ να γνωρίζω πόσοι κρατούμενοι – τρομοκράτες – θα απελευθερωθούν“, σημείωσε ο αξιωματούχος. Επανέλαβε δε ότι οι συνομιλίες είναι πιο κοντά από ποτέ σε μια συμφωνία. “Δεν έχουμε ξαναβρεθεί σε τόσο λεπτομερείς διαπραγματεύσεις”, είπε.

Αν και ο Ισραηλινός αξιωματούχος δεν δεσμεύτηκε ότι η εκεχειρία θα οδηγήσει στον τερματισμό του πολέμου, δήλωσε ότι το Ισραήλ επιθυμεί να «φέρει όλους τους ομήρους μας πίσω στο σπίτι» και θα συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη φάση της συμφωνίας, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην πλήρη απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα.

«Η τελική συμφωνία βρίσκεται τώρα στα χέρια όλων των πλευρών προς έγκριση» ανέφερε, νωρίτερα, διπλωμάτης που ενημερώθηκε για τις συνομιλίες που διεξάγονται στη Ντόχα, προσθέτοντας ότι σημειώθηκε μια «ανατροπή» γύρω στα μεσάνυχτα της ίδιας ημέρας. «Οι επόμενες ώρες θα είναι κρίσιμες για την επίτευξη της συμφωνίας».

Αυτό συνέβη μετά από έντονες διπλωματικές προσπάθειες που περιλάμβαναν τον ειδικό απεσταλμένο της Μέσης Ανατολής του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, τον επικεφαλής της ισραηλινής κατασκοπείας Νταβίντ Μπαρνέα και τον πρωθυπουργό του Κατάρ, Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι.

Τι ρόλο έπαιξε ο Ντόναλντ Τραμπ στην εξέλιξη των συνομιλιών

Οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Αίγυπτος προσπαθούν εδώ και μήνες να μεσολαβήσουν για μια συμφωνία που θα τερματίσει τη σύγκρουση και θα εξασφαλίσει την απελευθέρωση περίπου 100 ομήρων που κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα, εκ των οποίων περισσότεροι από το ένα τρίτο δεν πιστεύεται πλέον ότι είναι ζωντανοί.

Ωστόσο, οι συνομιλίες πήραν ώθηση μετά την εκλογή του Τραμπ, ο οποίος έχει επανειλημμένα απαιτήσει την απελευθέρωση όλων των ομήρων πριν από την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου. Έχει προειδοποιήσει ότι διαφορετικά «θα πληρωθεί μεγάλο τίμημα».

Πρόσωπο που έχει γνώση των τελευταίων συνομιλιών, περιγράφοντας το πόσο κοντά είναι μια τέτοια συμφωνία, δήλωσε στους Financial Times: «Είμαστε κατά 98% κοντά».

Οι διαμεσολαβητές είχαν προηγουμένως εκφράσει ελπίδες ότι πλησίαζαν σε συμφωνία, μόνο που αυτές διαψεύστηκαν λόγω της άρνησης Ισραήλ και Χαμάς να κάνουν τις απαραίτητες παραχωρήσεις για την ολοκλήρωση της συμφωνίας.

Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε τη Δευτέρα: «Βρισκόμαστε στο χείλος» μιας συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση ομήρων, «που επιτέλους γίνεται πραγματικότητα».

Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, δήλωσε ότι πρόκειται για ένα «κομβικό σημείο στις διαπραγματεύσεις», προσθέτοντας: «Είμαστε κοντά σε μια συμφωνία και μπορεί να ολοκληρωθεί αυτή την εβδομάδα».

Οι διαμεσολαβητές πρέπει τώρα να περιμένουν τις απαντήσεις από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και την ηγεσία της Χαμάς.

Σε δήλωσή τους, ανώτεροι αξιωματούχοι της Χαμάς τόνισαν την «επιθυμία της παλαιστινιακής ένοπλης ομάδας να φτάσει σε συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα» στις συνομιλίες με έναν ανώτερο Τούρκο αξιωματούχο.

Ένα δεύτερο άτομο που γνωρίζει τις συνομιλίες δήλωσε ότι το Ισραήλ περιμένει την ηγεσία της Χαμάς να εγκρίνει την τελευταία πρόταση, πριν οι πλευρές «περάσουν στις τελικές διαπραγματεύσεις».

Μια αλλαγή στη θέση του Νετανιάχου αποδίδεται στο γεγονός ότι ο τερματισμός του πολέμου είχε γίνει προτεραιότητα για τον Τραμπ, πρόσθεσε το άτομο, λέγοντας ότι «η μόνη διαφορά είναι ο Τραμπ. Ο Νετανιάχου θέλει να ευθυγραμμιστεί με τον Τραμπ» και να επιτύχει μια συμφωνία.

Οι διαμεσολαβητές επιδιώκουν να διαπραγματευτούν μια συμφωνία πολλών φάσεων για τον τερματισμό της σύγκρουσης, που ξέσπασε μετά την εισβολή μαχητών της Χαμάς στη νότια πλευρά του Ισραήλ, σκοτώνοντας 1.200 ανθρώπους και παίρνοντας 250 ομήρους, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους.

Η εκκωφαντική αντεπίθεση του Ισραήλ στη Γάζα έχει σκοτώσει περισσότερους από 46.000 ανθρώπους και έχει μετατρέψει μεγάλο μέρος της πολιορκημένης λωρίδας σε ερείπια.

Τι θα περιλαμβάνει η πολυπόθητη συμφωνία

Οι διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών περιλάμβαναν το πού θα αναπτυχθούν εκ νέου τα ισραηλινά στρατεύματα, την επιστροφή των εκτοπισμένων Παλαιστινίων στον βορρά της λωρίδας και πόσοι και ποια κατηγορία Παλαιστινίων κρατουμένων θα απελευθερωθούν σε αντάλλαγμα για ομήρους.

Το Ισραήλ έχει επίσης απαιτήσει από τη Χαμάς να δηλώσει ποιοι όμηροι είναι ακόμα ζωντανοί. Η Χαμάς έχει επιμείνει ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να καταλήγει σε μόνιμη κατάπαυση του πυρός και την πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα, κάτι που ο Νετανιάχου έχει επανειλημμένα απορρίψει.

Οι τελευταίες συνομιλίες βασίζονται σε μια πρόταση που περιλαμβάνει τα εξής:

1. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι η Χαμάς θα απελευθερώσει τρεις ομήρους την πρώτη ημέρα της συμφωνίας, με το πέρας της οποίας το Ισραήλ θα αρχίσει να αποσύρει τα στρατεύματα από κατοικημένες περιοχές.
2. Επτά ημέρες αργότερα, η Χαμάς θα απελευθερώσει τέσσερις επιπλέον ομήρους και το Ισραήλ επιτρέψει στους εκτοπισμένους στο νότο να επιστρέψουν στο βορρά, αλλά μόνο με τα πόδια μέσω του παράκτιου δρόμου.
3. Τα αυτοκίνητα, τα κάρα και τα φορτηγά θα επιτραπεί να περάσουν από ένα πέρασμα δίπλα στην οδό Salah al-Din, το οποίο θα επιτηρείται από ένα μηχάνημα ακτίνων Χ που θα λειτουργεί από μια τεχνική ομάδα ασφαλείας του Κατάρ και της Αιγύπτου.
4. Η συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις για την παραμονή των ισραηλινών δυνάμεων στο διάδρομο Φιλαδέλφειας και τη διατήρηση μιας νεκρής ζώνης 800 μέτρων κατά μήκος των ανατολικών και βόρειων συνόρων κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης, η οποία θα διαρκέσει 42 ημέρες.
5. Το Ισραήλ συμφώνησε, επίσης, να απελευθερώσει συνολικά 1.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους, μεταξύ των οποίων περίπου 190 που εκτίουν ποινές 15 ετών και άνω. Οι πρώτοι 50 θα απελευθερωθούν στην πρώτη φάση. Σε αντάλλαγμα, η Χαμάς θα απελευθερώσει 33 ομήρους σε διάστημα 6 εβδομάδων.

Οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη και την τρίτη φάση της συμφωνίας θα αρχίσουν την 16η ημέρα της κατάπαυσης του πυρός.

Αντιδρούν οι ακροδεξιοί στο Ισραήλ και πιέζουν τον Νετανιάχου

Ωστόσο, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου συναντά στο εσωτερικό σφοδρές αντιδράσεις από ακροδεξιούς υπουργούς που απειλούν με παραιτήσεις.

Σε ανάρτησή του στο Χ, ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Itamar Ben Gvir δήλωσε ότι μια συμφωνία «θα εκμηδένιζε ουσιαστικά τα επιτεύγματα του Ισραήλ στο πεδίο της μάχης».

Ο Ben Gvir κάλεσε τον Νετανιάχου να σταματήσει την είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, καυσίμων και νερού στη Γάζα και να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις μέχρι να ηττηθεί πλήρως η Χαμάς.

Ένα άλλο μέλος του υπουργικού συμβουλίου, ο υπουργός Οικονομικών Bezalel Smotrich χαρακτήρισε την πιθανή συμφωνία «καταστροφή» για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ και ζήτησε την κατοχή της Γάζας μέχρι να ηττηθεί η Χαμάς και να επιστραφούν οι όμηροι.

Εάν τα κόμματα αυτών των δύο υπουργών αποχωρήσουν από τον συνασπισμό, αυτό θα καταστήσει την κυβέρνηση Νετανιάχου κυβέρνηση μειοψηφίας, που σημαίνει ότι είναι πιθανό να καταρρεύσει μέσω ψήφου δυσπιστίας.