Ανάλυση: Σπρώχνει η Αριστερά τους φτωχούς στην αγκαλιά της Ακροδεξιάς;

Mε τον καπιταλισμό-καζίνο να φτάνει στα όριά του και να παράγει συνεχώς μεγάλες ή και μικρότερες πολεμικές συγκρούσεις, θα περίμενε κανείς ότι θα είχε έρθει η ώρα της Αριστεράς, έστω στις περισσότερο συστημικές εκδοχές της. Αντ’ αυτού όμως όλο το πολιτικό χαρτί παγκοσμίως φαίνεται ότι μαζεύει η ακροδεξιά και οι ποικίλες εκφάνσεις της είτε μιλάμε για την Ευρώπη (Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία), είτε για τις ΗΠΑ, είτε ακόμα και για τη Λατινική Αμερική (Αργεντινή).

Είναι φανερό ότι η Αριστερά δεν μπορεί να πείσει τους κυριαρχούμενους, τους κάθε λογής από κάτω, ότι μπορεί να τους εκπροσωπήσει επάξια, γι’ αυτό και εκείνη στρέφονται στην άκρα δεξιά η οποία έτσι και αλλιώς χρησιμοποιεί απλά πιο απλά ρητορικοπολιτικά σχήματα απευθυνόμενη κυρίως στο θυμικό και λιγότερο στη λογική των ανθρώπων.

Είναι όμως αυτός επαρκής λόγος για να εξηγήσει την παγκόσμια αδυναμία της Αριστεράς να εμπνεύσει τις μάζες σε μία εποχή τεράστιας κρίσης; Οχι είναι η απάντηση, δεν “ευθύνονται” μόνο οι τακτικές της ακροδεξιάς, τα fake news στο social media σύμπαν και οι “ευκολίες” με τις οποίες ηγέτες τύπου Τραμπ ταϊζουν έναν μάλλον απελπισμένο κόσμο. Η ίδια η Αριστερά έχει τις δικές της μεγάλες ευθύνες (οι οποίες εν πολλοίς εξηγούν και τα αδιέξοδα των ελληνικών κομματικών της σχημάτων).

Η Αριστερά νομιμοποίησε την ΤΙΝΑ(There Is No Alternative)

Στα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση των καθεστώτων του “υπαρκτού σοσιαλισμού” η Αριστερά και η Κεντροαριστερά στην Ευρώπη μούδιασαν. Ηταν μάλλον μία λογική αντίδραση. Στο πλαίσιο του μουδιάσματος και στην προσπάθεια να αποκτήσουν και πάλι πειστικό αφήγημα έσπευσαν να υιοθετήσουν μέρη του πολιτικού αφηγήματος της δεξιάς.

• Ιδιωτικοποιήσεις; Ναι. Επικράτηση του ιδιωτικού τομέα έναντι του δημόσιου στην Υγεία; Ναι. Λιγότερο κοινωνικό κράτος; Ναι.

Η Μάργκαρετ Θάτσερ, στα χρόνια της παντοκρατορίας της, είχε κουραστεί να λέει ότι “δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική”. Με κάποιον τρόπο τμήμα της Αριστεράς, ειδικά αυτό που προτίμησε να πορευτεί στον Τρίτο Δρόμο (Μπλερ, Σρέντερ, Ζοσπέν, Ντ’ Αλέμα, Σημίτης) νομιμοποίησε την ΤΙΝΑ, της έδωσε αυτό που Ρίγκαν και Θάτσερ έψαχναν από τη δεκαετία του 80, την απόδειξη, δηλαδή, ότι πράγματι δεν υπάρχει εναλλακτική. ΄Αυτό έγινε περισσότερο σαφές και ξεκάθαρο στα χρόνια της ελληνικής κρίσης. Με τους συσχετισμούς δύναμης στην Ευρώπη συντριπτικά εναντίον του ο ΣΥΡΙΖΑ εξαναγκάστηκε το καλοκαίρι του 2015 σ’ έναν ταπεινωτικό συμβιβασμό και στην εφαρμογή πολιτικών που δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με το πρόγραμμα και την ιδεολογία του.

Η μάχη των ταυτοτήτων δεν είναι αρκετή

Στα συμπέρασματα του τελευταίου βιβλίου του που έχει τίτλο το Γκρίζο Κύμα, ο δημοσιογράφος Πέτρος Παπακωνσταντίνου αναφέρει το εξής εύστοχο (το μεταφέρουμε όπως είναι από τη σελίδα 281 του πονήματός του): “Η αντιμετώπιση του μεταφασισμού δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική αν περιοριστεί σε “woke” πολέμους πολιτισμών και ταυτοτήτων εναντίον του ρατσισμού, του εθνικισμού, της πατριαρχίας, της ομοφοβίας, και οτιδήποτε άλλο στο πεδίο των ατομικών δικαιωμάτων”.

Ο συγγραφέας έχει, κατά την ταπεινή μας άποψη, απόλυτο δίκιο. Οση συνέπεια και αν δείξει η Αριστερά στον πόλεμο των ταυτοτήτων και την υπεράσπιση των ατομικών δικαιωμάτων (αγώνες που πάντως πρέπει να δοθούν για πολλούς και διάφορους λόγους) δεν θα καταφέρει πολλά αν δεν δείξει στους κυριαρχούμενους ποιος είναι ο μηχανισμός που συνεχίζει να τους φτωχοποιεί και να τους πετά στο κοινωνικό περιθώριο.

Αν μιλούσαμε την άκαμπη αριστερή γλώσσα των προηγούμεων δεκαετιών, θα λέγαμε ότι η Αριστερά οφείλει να μιλήσει περισσότερο για το “σύστημα” και τα αδιέξοδά του. Να αναλύσει το φαινόμενο της φτώχειας, να πείσει ότι άλλες πολιτικές οι οποίες θα μειώνουν τις ανισότητες και θα κάνουν το σύνολο των πολιτών κοινωνό της όποιας ανάπτυξης, είναι εφικτές. Αναμφισβήτητα η Αριστερά έχει επικοινωνιακό χάντικαπ σε σχέση με τους αντιπάλους της παγκοσμίως, τα πολύ μεγάλα ΜΜΕ δεν ελέγχονται από τις δυνάμεις που αντιστρατεύονται τον καπιταλισμό-καζίνο, ωστόσο η προσπάθεια θα πρέπει να γίνει. Πολλές φορές ο κόσμος συμπεραίνει ότι η Αριστερά πετά λευκή πετσέτα ζαλισμένη από τις γροθιές του ιδεολογικού της αντιπάλου. Αυτή η εντύπωση μάλλον πρέπει να διαφοροποιηθεί μ’ έναν τρόπο.

Αριστερά αφ’ υψηλού

Συνέπεια όσων περιγράφησαν πιο πάνω είναι η Αριστερά να εκφράζει πλέον μεσαία στρώματα υψηλής μόρφωσης αλλά να αδυνατεί να μιλήσει πειστικά στους από κάτω. Το βλέπουμε πλέον και στην Ελλάδα. Σε άλλο σημείωμά μας είχαμε, για παράδειγμα, εντοπίσει ότι η Νέα Αριστερά εξασφαλίζει μία κάποια αποδοχή στους μορφωμένους της μεσαίας και της ανώτερης τάξης αλλά είναι περίπου αόρατη στους φτωχούς. Πρόκειται για το φαινόμενο που ο Τομά Πικετί έχει περιγράψει ως “βραχμανική αριστερά”, θα μπορούσε να το πει κανείς και “αριστερά πολυτελείας”.

• Αυτό έχει ως συνέπεια τα φτωχά στρώματα είτε να ιδιωτεύουν απολύτως προτιμώντας την αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες είτε να στρέφονται στη δεξιά και την ακροδεξιά.

Είναι χρήσιμο εδώ να θυμηθούμε ότι στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα, η Νέα Δημοκρατία θριάμβευσε σε περιοχές όπως το Πέραμα και άλλα σημεία-αναφοράς της Β’ Πειραιά γιατί, όπως αναφέρουν οι αναλυτές, πολύς κόσμος θεώρησε ότι τα κάθε είδους pass βοήθησαν την καθημερινότητά του.

Η Αριστερά δεν μπόρεσε να πείσει, αν και το ισχυρίστηκε, ότι τα pass δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ανακύκλωση της φτώχειας. Είχε πρόβλημα αξιοπιστίας έτσι και αλλιώς αλλά και πρόβλημα “ορατότητας”. Και αυτα είναι τα προβλήματά της παγκοσμίως…