Ο πόλεμος των δορυφόρων/ Γιατί ο Μασκ “αγάπησε” την Ιταλία, και την… Μελόνι

Παρ’ ότι είναι αξιοσημείωτο, μιλάμε για 1,5 δισ. ευρώ, πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από την οικονομική αξία. Το διακύβευμα στη συμφωνία που διαπραγματεύεται η ιταλική κυβέρνηση εδώ και μήνες με την Starlink, την εταιρεία δορυφόρων του ‘Ήλον Μασκ, είναι στρατηγικής σημασίας. Μέσω της δορυφορικής σύνδεσης στο διαδίκτυο που παρέχει ο ισχυρότερος επιχειρηματίας του κόσμου από το διάστημα, θα διεκπεραιώνονταν οι πιο ευαίσθητες επικοινωνίες για την εθνική ασφάλεια: Στρατιωτικές, μυστικών υπηρεσιών, διπλωματικές, πολιτικής προστασίας.

Η υπογραφή μιας συμφωνίας τέτοιας βαρύτητας με την Ιταλία, χώρα ιδρυτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα ήταν στρατηγικής σημασίας και για τον Μασκ και τα σχέδια επέκτασής του στο διάστημα, όπου ήδη ελέγχει τα βασικά σημεία κόμβων. Εκτός από υπηρεσίες προς κυβερνήσεις, η Starlink προσφέρει σύνδεση και σε επιχειρήσεις και πολίτες, δημιουργώντας μια υποδομή που στο μέλλον θα ανταγωνιστεί άμεσα τα επίγεια δίκτυα και τους παρόχους τους, οι οποίοι αντιμετωπίζουν αυτή την προοπτική με τρόμο.

Ο γαλαξίας του Elon

Από τεχνολογική άποψη, λίγες οι αμφιβολίες. Ο αστερισμός δορυφόρων που έχει θέσει σε τροχιά ο Μασκ, εκμεταλλευόμενος τους επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους της δικής του SpaceX, δεν έχει αντίπαλο. Αρκεί να αναλογιστούμε πως υπάρχουν ήδη περισσότεροι από 6.000 δορυφόρους, δέκα φορές περισσότεροι από αυτούς της «ανταγωνίστριας» OneWeb (γαλλο-βρετανική εταιρεία). Αυτό σημαίνει παγκόσμια κάλυψη και μεγαλύτερες ταχύτητες, αν και παραμένουν χαμηλότερες από αυτές των επίγειων δικτύων. Υπηρεσία ιδανική για περιοχές όπου τα επίγεια δίκτυα δεν φτάνουν, ορεινές περιοχές ή θάλασσες, αλλά και για την εξασφάλιση εφεδρικής σύνδεσης που θα μπορεί να παραμένει ενεργή και σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή στρατιωτικών επιθέσεων, όπως αυτή που η Starlink προσφέρει στην Ουκρανία.

Οι αμφιβολίες για την ασφάλεια

Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που έχουν προσελκύσει την ιταλική κυβέρνηση και τον στρατό, αλλά συνοδεύονται από σαφείς ανησυχίες, συνδεδεμένες με το γεγονός ότι θα ανατεθεί μια στρατηγική υποδομή σε μια ιδιωτική εταιρεία, που ανήκει σε έναν επιχειρηματία οραματιστή όσο και ισχυρό, που μάλιστα αυτή την εξουσία την έχει διαθέσει σε μια συγκεκριμένη πολιτική πλευρά και που επιπλέον έχει ξένη υπηκοότητα, έστω συμμαχικής χώρας.

Η πρώτη τεχνική αβεβαιότητα αφορά το επίπεδο ασφάλειας που μπορεί να διασφαλίσει η Starlink, κατ’ αρχήν όσον αφορά στα δεδομένα που θα διακινούνται μέσω των δορυφόρων της. Η εταιρεία είναι έτοιμη να εγγυηθεί στην κυβέρνηση τη χρήση δικών της συστημάτων κρυπτογράφησης και επιπλέον να αναλάβει τη διαχείριση των επίγειων κεραιών που απαιτούνται για τη λήψη του σήματος. Θα είχε, έτσι, τη μορφή μιας καθαρής υποδομής. Ωστόσο, πέρα από το ενδεχόμενο ύπαρξης “κρυφών θυρών “, η υπηρεσία θα εξακολουθούσε να ελέγχεται από έναν ιδιώτη, ο οποίος, θεωρητικά, θα μπορούσε να τη διακόψει κατά βούληση (όπως έχει κάνει, σε ορισμένες περιπτώσεις). Δεν είναι τυχαίο ότι το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να έχει ζητήσει η συμφωνία να ενταχθεί σε ευρύτερο πλαίσιο με την αμερικανική κυβέρνηση, κάτι που θεωρείται πιθανό λόγω της πολιτικής ευθυγράμμισης μεταξύ Tραμπ και Μελόνι.

Η ευρωπαϊκή εναλλακτική

Είναι σαφές πως μια εθνική υποδομή θα προσέφερε μεγαλύτερες εγγυήσεις, αλλά η πραγματικότητα είναι πως οι δορυφόροι που η Ιταλία έχει τοποθετήσει σε γεωστατική τροχιά είναι πολύ πιο δαπανηροί -300 εκατομμύρια ευρώ έκαστος- και ξεπερασμένοι από την τεχνολογία χαμηλής τροχιάς του Μασκ. Μια πιο αξιόπιστη εναλλακτική είναι το Iris2, το δίκτυο 290 δορυφόρων που έχει σχεδιάσει η Ευρωπαϊκή Ένωση ως πυλώνα της στρατηγικής αυτονομίας της. Το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι το έργο παραμένει στα χαρτιά, η Κομισιόν μόλις υπέγραψε ένα συμβόλαιο 10 δισεκ. ευρώ με την κοινοπραξία που θα το υλοποιήσουν. Οι καθυστερήσεις έχουν ήδη προκαλέσει αναβολή της παράδοσης από το 2027 στο 2030, με αυξανόμενες αμφιβολίες για τη βιωσιμότητα του έργου.

Η Μελόνι θα μπορούσε να παρουσιάσει τη συμφωνία με τον Musk ως μια λύση «γέφυρα» εν αναμονή του ευρωπαϊκού αστερισμού (στον οποίο μετέχει και η ιταλική Telespazio, αν και σε μικρότερο ρόλο από τους Γάλλους και τους Γερμανούς). Θα ήταν δύσκολο όμως μια τέτοια απόφαση να μην φανεί ως επιλογή στρατοπέδου, αυτού ενός ηγέτη όπως είναι ο Τραμπ, που με την Ευρώπη είχε και θα έχει τεταμένες σχέσεις, και του kingmaker Μασκ, που μέσω Χ προσπαθεί να δώσει ώθηση στη δεξιά και σε αυτή την πλευρά του ωκεανού. Πρόκειται για δύο πρόσωπα που ευνοούνται από μια Ευρώπη διχασμένη,

Κυρίαρχοι του Δικτύου

Η τελευταία πτυχή, που δεν περιλαμβάνεται άμεσα στη συμφωνία αλλά συνδέεται αναπόφευκτα, είναι το “πολιτικό” άνοιγμα μιας εξίσου κερδοφόρας αγοράς. Πρόκειται για τη σύνδεση των Ιταλών και των περιοχών της Ιταλίας που σήμερα δεν έχουν γρήγορη πρόσβαση στο δίκτυο, έναν από τους πιο προβληματικούς στόχους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Pnrr). Η Starlink έχει προτείνει να παρέμβει σε περιοχές όπου οι Fibercop και, κυρίως, η Open Fiber δυσκολεύονται να εγκαταστήσουν οπτικές ίνες. Η ένταξη αυτού του έργου στα ευρωπαϊκά προγράμματα έχει αποκλειστεί, κυρίως λόγω των χαμηλότερων ταχυτήτων που προσφέρει το δορυφορικό ίντερνετ, αλλά εξετάζεται η πιθανότητα να εξαιρεθούν ορισμένες «γκρίζες ζώνες» από το Pnrr, ώστε να επαναπροκηρυχθούν με εθνική χρηματοδότηση και λιγότερο αυστηρούς όρους. Εν τω μεταξύ, μέσα στις επόμενες ημέρες θα ανοίξει ένας διαγωνισμός για τη δοκιμή δορυφορικής σύνδεσης σε ορεινές περιοχές της Λομβαρδίας, στον οποίο η Starlink είναι το μεγάλο φαβορί.

Ο Μασκ θέλει να ξεκινήσει από εκεί για να διεισδύσει στην αγορά των τηλεπικοινωνιών και οι παραδοσιακοί πάροχοι τον βλέπουν ως έναν επικίνδυνο ανταγωνιστή. Σήμερα, η Starlink έχει περίπου 40.000 συνδρομητές στην Ιταλία, με συνδέσεις πιο αργές και ασταθείς από την οπτική ίνα, αλλά η τεχνολογία της εξελίσσεται με αστρονομικούς ρυθμούς. Μια νέα γενιά δορυφόρων βρίσκεται ήδη σε τροχιά, ικανή να επικοινωνεί απευθείας με τα κινητά τηλέφωνα, χωρίς ανάγκη για κεραίες.

Πηγή: La Republicca/ απόδοση στα ελληνικά KREPORT