Κώστας Τσιάρας στο libre: Το νερό, είτε για αγροτική χρήση, είτε όχι, θα παραμείνει δημόσιο αγαθό

Την πολιτική της κυβέρνησης στον αγροτικό τομέα περιγράφει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας, στη συνέντευξη που ακολουθεί. Με αφορμή την ίδρυση του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, δηλώνει ότι «το νερό, είτε πρόκειται για αγροτική χρήση είτε όχι, ήταν, είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό», ενώ αναφέρεται και στα πλεονεκτήματα που προσφέρει στον αγροτικό τομέα η συμμετοχή μας στην ΕΕ.

Όπως λέει χαρακτηριστικά «η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, οι κοινές αγορές και οι κανονισμοί διασφαλίζουν τη σταθερότητα και την ανταγωνιστικότητα του αγροτικού μας τομέα. Παράλληλα, όμως, οφείλουμε να έχουμε ένα ξεκάθαρο εθνικό όραμα και στρατηγική που να συμπληρώνει την ευρωπαϊκή πολιτική, προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες και δυνατότητες του ελληνικού πρωτογενούς τομέα».

Συνέντευξη

-Κύριε υπουργέ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων σας ανακοινώσατε ένα σχέδιο δράσης για την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Τι περιλαμβάνει αυτό το σχέδιο δράσης και γιατί μετά από  6 χρόνια διακυβέρνησης από την ΝΔ, δεν έχει εκπονηθεί;

Το σχέδιο δράσης για την εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ που ανακοινώσαμε είναι αποτέλεσμα εντατικής προετοιμασίας και στοχεύει στη δημιουργία ενός Οργανισμού που λειτουργεί με διαφάνεια, δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα. Στον πυρήνα του σχεδίου βρίσκονται συγκεκριμένες  παρεμβάσεις με έμφαση στην επίλυση των χρόνιων προβλημάτων. Πρώτον, για πρώτη φορά έχει οριστεί τεχνικός σύμβουλος μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, διασφαλίζοντας τη διαφανή διαχείριση των ευρωπαϊκών ενισχύσεων. Επίσης, ενισχύονται οι έλεγχοι και με το εργαλείο των ισοζυγίων παραγωγής, εξασφαλίζουμε ότι οι ενισχύσεις κατανέμονται δίκαια, σύμφωνα με την πραγματική παραγωγική δραστηριότητα. Επίσης, προχωράμε άμεσα στην εφαρμογή των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, μια σημαντική μεταρρύθμιση που έχει καθυστερήσει, αλλά είναι κρίσιμη για τη βιώσιμη διαχείριση των διαθέσιμων πόρων με δίκαιο τρόπο.

Από την πρώτη στιγμή έχουμε αναγνωρίσει ότι το πρόβλημα του ΟΠΕΚΕΠΕ είναι διαχρονικό και η εξυγίανσή του απαιτεί χρόνο, συντονισμό και αποφασιστικότητα. Θυμίζω, δε, ότι από τον Σεπτέμβριο, ο Οργανισμός βρίσκεται υπό την επιτήρηση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, ενώ έχουμε ήδη προχωρήσει σε δέκα πληρωμές από τον Οκτώβριο, αποδεικνύοντας ότι όσα είπαμε μπορούν να γίνουν πράξη. Δηλαδή να τεθεί ο Οργανισμός σε καθεστώς εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού, χωρίς να διαταραχθεί η ροή των κοινοτικών ενισχύσεων προς τους δικαιούχους. Και αυτό διότι το σχέδιο βασίζεται σε τεκμηριωμένη ανάλυση και ρεαλιστικά ορόσημα. Η δέσμευσή μας είναι ξεκάθαρη: προχωράμε με αποφασιστικότητα και χωρίς συμβιβασμούς. Το μεγάλο στοίχημα είναι η διατήρηση της ροής των πόρων και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στον Οργανισμό, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα όχι μόνο για το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά για τη χώρα συνολικά.

-Έρχεται άλλος ένας Ιανουάριος κινητοποιήσεων των αγροτών; Τι βλέπετε;

Εμείς δεν είμαστε εδώ για να έρθουμε σε αντιπαράθεση με τους αγρότες. Είμαστε εδώ για να συζητήσουμε σοβαρά και να βρούμε λύσεις στα πραγματικά προβλήματα που απασχολούν τον πρωτογενή τομέα. Βεβαίως, η επιλογή κάποιων – όχι της πλειονότητας των αγροτών- να επαναλάβουν πρακτικές, όπως το κλείσιμο δρόμων, ταλαιπωρώντας το σύνολο των πολιτών, δεν συμβάλλει στη λύση των προβλημάτων. Η πρόσκληση της κυβέρνησης προς τους αγρότες είναι ξεκάθαρη: είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο. Οφείλουμε να μιλήσουμε θεσμικά, ρεαλιστικά, χωρίς αόριστες καταγγελίες και κινήσεις εντυπωσιασμού.

Υπενθυμίζω ότι η πολιτεία, από την πλευρά της, έχει ήδη προχωρήσει σε σημαντικές παρεμβάσεις για τη στήριξη του αγροτικού κόσμου:

–Η επιστροφή του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο στο 100% για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες είναι πλέον πραγματικότητα.

–Το ειδικό τιμολόγιο για το αγροτικό ρεύμα, εξασφαλίζει χαμηλές τιμές ενέργειας και ελάφρυνση των παραγωγών.

Ενώ, παράλληλα, έχουμε προχωρήσει σε εξόφληση των περισσότερων πληρωμών προς τους αγρότες. Σας θυμίζω ότι μέσα σε μόλις έναν χρόνο, δόθηκαν 312 εκατομμύρια ευρώ από το “Daniel” για τη Θεσσαλία, ενώ ο ΕΛΓΑ έχει καταβάλει συνολικά πάνω από 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ τα τελευταία πέντε χρόνια. Δικός μας στόχος είναι να κλείσουμε οριστικά τις εκκρεμότητες του παρελθόντος. Είναι, πλέον, η ώρα να προχωρήσουμε μπροστά, με σοβαρότητα και συνεργασία.

-Κύριε Τσιάρα, στο πλαίσιο της παρουσίασης του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας που κάνατε είπατε ότι «είναι μια καινοτομία της κυβέρνησης που δείχνει το δρόμο για τη διαχείριση του αρδευτικού νερού, δημιουργώντας δεδομένα που σε επόμενο χρόνο θα φέρουν θετικές εξελίξεις». Θα ήθελα να σας θέσω δύο θέματα: Το πρώτο αφορά το γεγονός ότι από πολλούς η δημιουργία αυτού του οργανισμού σημαίνει Ιδιωτικοποίηση για τα νερά. Το δεύτερο και κυριότερο είναι, ποιες είναι οι θετικές εξελίξεις που προαναγγείλατε;

«Καταρχάς, να ξεκαθαρίσω ότι το νερό, είτε πρόκειται για αγροτική χρήση είτε όχι, ήταν, είναι και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό. Οι ισχυρισμοί περί ιδιωτικοποίησης του νερού μέσω του ΟΔΥΘ δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και ανήκουν στη σφαίρα των fake news. Ο Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας είναι ένας δημόσιος οργανισμός που ιδρύθηκε για να δώσει λύσεις σε διαχρονικά προβλήματα διαχείρισης του αρδευτικού νερού και όχι να δημιουργήσει νέα. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι ο ΟΔΥΘ αντικαθιστά την αναποτελεσματική λειτουργία των Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ), που για χρόνια λειτουργούσαν χωρίς την αναγκαία κεντρική καθοδήγηση και προγραμματισμό.

Η αποστολή του ΟΔΥΘ είναι ξεκάθαρη: να μειώσει το κόστος του αρδευτικού νερού για τους αγρότες, να εξαλείψει τις ανισότητες στη χρέωση και να εξασφαλίσει επαρκή διαχείριση των υδάτινων πόρων. Παράλληλα, ο νέος Οργανισμός διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία για να εκπονεί μελέτες, να υλοποιεί έργα και να προτεραιοποιεί παρεμβάσεις, με βάση τις πραγματικές ανάγκες κάθε περιοχής. Αυτό σημαίνει ότι για πρώτη φορά οι υποδομές νερού θα αναβαθμιστούν με ένα οργανωμένο, βιώσιμο σχέδιο. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο ΟΔΥΘ δεν περιορίζεται μόνο στον έλεγχο ή την επιτήρηση έργων, αλλά εισάγει μια νέα φιλοσοφία ολοκληρωμένης διαχείρισης στα αρδευτικά και αντιπλημμυρικά έργα που θα λειτουργούν συνδυαστικά.

Στη Θεσσαλία κάνουμε το πρώτο βήμα, σε αυτή την προσέγγιση. Αλλά φιλοδοξούμε να δημιουργήσουμε ένα πρότυπο που θα εφαρμοστεί και σε άλλες περιοχές με αντίστοιχα προβλήματα, όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος και η Δυτική Ελλάδα. Οι περιοχές αυτές, όπως και η Θεσσαλία, χρειάζονται άμεσα λύσεις για την επάρκεια και τη βιώσιμη διαχείριση του αρδευτικού νερού και των αντιπλημμυρικών έργων. Η αδράνεια ή η κριτική χωρίς προτάσεις, δεν αποτελούν λύση.

–Το σχέδιο της κυβέρνησης για την αγροτική ανάπτυξη της χώρας ποιο είναι μετά από 6 χρόνια διακυβέρνησης της ΝΔ; Γιατί μέχρι σήμερα και συγχωρείστε με αλλά δεν έχουμε δει τίποτα επί της ουσίας…

Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω με την άποψη ότι “δεν έχουμε δει τίποτα επί της ουσίας” στην αγροτική ανάπτυξη. Αντίθετα, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας από το 2019 και μετά, έχει υλοποιήσει ένα στρατηγικό σχέδιο για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, με έμφαση στη βιωσιμότητα, στη μείωση του κόστους παραγωγής και στην ενίσχυση των παραγωγών, δίνοντας προοπτική και ένα ασφαλέστερο μέλλον στους Έλληνες αγρότες.

Σε ό,τι αφορά στις χρηματοδοτήσεις, τα έργα που υποστηρίζονται από τον δεύτερο πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής είναι εντυπωσιακά. Μέχρι σήμερα, έχουν επενδυθεί πάνω από 600 εκατομμύρια ευρώ για νέους αγρότες, με την τρέχουσα πρόσκληση να αφορά επί πλέον 410 εκατομμύρια ευρώ. Για τη βιολογική γεωργία, κτηνοτροφία και μελισσοκομία, διατέθηκαν πάνω από 700 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τρέχει νέα πρόσκληση για άλλα 288 εκατομμύρια ευρώ. Αυτά τα προγράμματα δεν είναι απλές διακηρύξεις, αλλά έμπρακτες ενισχύσεις που δημιουργούν προοπτικές ανάπτυξης.

Παράλληλα, προωθούμε μεγάλα έργα υποδομής μέσω του προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0, το οποίο αναμένεται να ενεργοποιήσει πόρους άνω των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ήδη χρηματοδοτούνται μεγάλα αρδευτικά έργα σε Θεσσαλία, την Πελοπόννησο και την Κρήτη, που θα εξασφαλίσουν την επάρκεια νερού για τις καλλιέργειες και θα μειώσουν το κόστος άρδευσης.

Στον τομέα των αποζημιώσεων, ο ΕΛΓΑ έχει επιδείξει πρωτοφανή αποτελεσματικότητα. Στη Θεσσαλία, λόγω Daniel, μέσα σε έναν χρόνο, καταβλήθηκαν 312 εκατομμύρια ευρώ σε περισσότερους από 33.000 δικαιούχους. Επί πλέον, εξοφλήθηκαν 397 εκατομμύρια ευρώ οφειλών της προηγούμενης δεκαετίας, αποδεικνύοντας τη δέσμευσή μας να λύσουμε χρόνια προβλήματα. Σε ό,τι αφορά στις ζωονόσους, η αύξηση της αποζημίωσης για κάθε ζώο που επλήγη από πανώλη ή ευλογιά στα 250 ευρώ, από τα μόλις 87 ευρώ της προηγούμενης περιόδου, αποτελεί ακόμη μία απόδειξη της πολιτικής μας για δίκαιη και αποτελεσματική στήριξη.

Σε στρατηγικό επίπεδο, επενδύουμε ακόμα περισσότερο στη θερμοκηπιακή γεωργία  που αποτελεί το μέλλον της αγροτικής παραγωγής. Η πρόσφατη προδημοσίευση για επενδύσεις σε θερμοκήπια, δικτυοκήπια και θαλάμους μανιταριών ανοίγει νέες ευκαιρίες για βιώσιμη παραγωγή, με στόχο την αυτάρκεια, την εξοικονόμηση πόρων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που μπορεί να φθάσει στα 600 εκατ. ευρώ με το 50% να αποτελεί επιδότηση, το 35% δανεισμό και μόλις το 15% συμμετοχή με ίδια κεφάλαια.

Ένα ακόμη κομβικό ζήτημα είναι η διαχείριση των κόκκινων δανείων, που αποτελεί «θηλιά στον λαιμό» για πολλούς αγρότες και συνεταιρισμούς. Η κυβέρνηση προωθεί μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρωτοβουλία για τη ρύθμιση απαιτήσεων ύψους 3,8 δισεκατομμυρίων ευρώ. Μέρος, δε, του συνολικού μας σχεδίου για την αγροτική ανάπτυξη είναι και η εξυγίανση του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενός οργανισμού κρίσιμης σημασίας για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών ενισχύσεων.

Το σχέδιο της κυβέρνησης δεν είναι θεωρητικό. Ρυθμίζει εκκρεμότητες δεκαετιών και δίνει προοπτική στον πρωτογενή τομέα. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στον πρωτογενή τομέα είναι εμφανής και μετρήσιμη. Το 2019 το ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων παρουσίαζε έλλειμμα 731 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ το 2023 αυτό μετατράπηκε σε πλεόνασμα 452 εκατομμυρίων ευρώ. Οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών αυξήθηκαν από 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ το 2019 στα 3,2 δισεκατομμύρια ευρώ το 2023, επιβεβαιώνοντας την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού προϊόντος στις διεθνείς αγορές.

–Είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ουσιαστικό λόγο και ρόλο στην αγροτική πολιτική των χωρών μελών της Ένωσης. Αυτό τελικά πόσο ωφελεί τη χώρα μας; Μπορούμε να πετύχουμε την ανάπτυξη που επιθυμούμε με ένα δικό μας σχέδιο;

Είναι αλήθεια ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αγροτικής πολιτικής, μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ). Αυτή η πολιτική έχει αποδειχθεί εξαιρετικά σημαντική για τη χώρα μας, καθώς εξασφαλίζει τη ροή πόρων και τη χρηματοδότηση που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Ενδεικτικά, μέσα από τη νέα ΚΑΠ η χώρα μας αναμένεται να λάβει για ολόκληρη την περίοδο 2021-2027 περίπου €19,4 δις!

Σύμφωνα με το σχέδιο που καταθέσαμε και ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αφορά την περίοδο 2023-2027, το 73% της στήριξης θα κατευθυνθεί στον πρώτο Πυλώνα (ενισχύσεις και μέτρα για την αγορά), με τον δεύτερο Πυλώνα (επενδύσεις) να απορροφά το υπόλοιπο 27%. Σημειώνω ότι το σχέδιο της Ελλάδας προβλέπει επίσης τη στήριξη των αγορών σε συγκεκριμένους τομείς παραγωγής: στα οπωροκηπευτικά, στο ελαιόλαδο και στις επιτραπέζιες ελιές, στον αμπελοοινικό τομέα και στα μελισσοκομικά προϊόντα.

Ωστόσο, η εξάρτηση από την ευρωπαϊκή πολιτική δεν αποκλείει τη δυνατότητα να διαμορφώνουμε και να υλοποιούμε το δικό μας εθνικό σχέδιο ανάπτυξης. Ήδη, η Ελλάδα αξιοποιεί τις κατευθύνσεις της ΚΑΠ προσαρμόζοντάς τες στις ανάγκες του ελληνικού πρωτογενούς τομέα. Είναι προφανές ότι η συμμετοχή μας στην ΕΕ μας προσφέρει πλεονεκτήματα που δύσκολα θα μπορούσαμε να έχουμε αυτόνομα. Η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, οι κοινές αγορές και οι κανονισμοί διασφαλίζουν τη σταθερότητα και την ανταγωνιστικότητα του αγροτικού μας τομέα. Παράλληλα, όμως, οφείλουμε να έχουμε ένα ξεκάθαρο εθνικό όραμα και στρατηγική που να συμπληρώνει την ευρωπαϊκή πολιτική, προσαρμοσμένη στις ιδιαίτερες ανάγκες και δυνατότητες του ελληνικού πρωτογενούς τομέα. Και αυτό πράττουμε μέσα από την υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ (ΣΣ ΚΑΠ).