Άρθρο libre/Παντελής Λάμπρου: Η Τεχνητή Νοημοσύνη ωρίμασε, οι εξελίξεις που αναμένονται το 2025

Το 2024 υπήρξε αναμφίβολα μια χρονιά καμπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ), καθώς εντυπωσιακές καινοτομίες και επιστημονικές διακρίσεις επιβεβαίωσαν τη ραγδαία της πρόοδο σε πλήθος τομέων. Από την ιατρική και τη ρομποτική έως τις κανονιστικές ρυθμίσεις και την εκπαίδευση, η ΤΝ άφησε το στίγμα της, επιφέροντας σημαντικές αλλαγές στην καθημερινότητα και την παγκόσμια βιομηχανία. Οι εξελίξεις αυτές δεν αφορούν μόνο τα τεχνολογικά άλματα, αλλά και το πώς οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες προσεγγίζουν, αξιοποιούν και ρυθμίζουν τα νέα εργαλεία.

Του Παντελή Λάμπρου

Σημαντικές Εξελίξεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη το 2024

1. Βραβεία Νόμπελ για την ΤΝ

Το 2024 καταγράφηκε ως η χρονιά που η τεχνητή νοημοσύνη τιμήθηκε με δύο βραβεία Νόμπελ. Η βράβευση αυτή υπογραμμίζει την επιστημονική και κοινωνική βαρύτητα της ΤΝ, σηματοδοτώντας ένα σημείο καμπής. Η διεθνής αναγνώριση αποδεικνύει πως η ΤΝ δεν περιορίζεται σε στενά τεχνολογικές εφαρμογές, αλλά ξεδιπλώνει νέες προοπτικές σε τομείς όπως η βιολογία, η φυσική και οι κοινωνικές επιστήμες.

2. Ιατρικές Εξελίξεις και Επαναστατικές Εφαρμογές

Ο τομέας της υγείας και της ιατρικής είδε ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές εξελίξεις, καθώς η ΤΝ ενσωματώθηκε σε χειρουργικά ρομπότ ικανά να πραγματοποιούν επεμβάσεις με μεγαλύτερη ακρίβεια ακόμη και από έμπειρους χειρουργούς. Επιπλέον, συστήματα μηχανικής μάθησης ανέλυσαν εκατομμύρια δεδομένα πειραματικών φαρμάκων, παρέχοντας μια πιο στοχευμένη και ταχεία διαδικασία ανάπτυξης νέων θεραπειών. Χάρη σε αλγορίθμους διάγνωσης που «εκπαιδεύτηκαν» σε τεράστια αρχεία ιατρικών απεικονίσεων (big data), οι γιατροί μπορούν πλέον να εντοπίζουν έγκαιρα σοβαρά νοσήματα, βελτιώνοντας δραστικά το προσδόκιμο ζωής και την ποιότητα της περίθαλψης.

3. Πολιτική Ρύθμιση της ΤΝ: Οι Νέοι Κανόνες του Παιχνιδιού

Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης έφερε μαζί της και την ανάγκη διαμόρφωσης πιο αυστηρών ρυθμιστικών πλαισίων. Το 2024, η Ευρωπαϊκή Ένωση ψήφισε τον AI Act, ταξινομώντας τα συστήματα ΤΝ με βάση τον κίνδυνο που ενέχουν για τους πολίτες. Η νομοθεσία αυτή, που προωθεί τη διαφάνεια και την υπευθυνότητα, είναι από τις πιο φιλόδοξες παγκοσμίως και εκτιμάται ότι θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για άλλες χώρες. Απώτερος στόχος είναι η διαφύλαξη δικαιωμάτων όπως η προστασία προσωπικών δεδομένων, αλλά και η αποτροπή διακρίσεων που μπορεί να προκύψουν από αλγοριθμικές προκαταλήψεις.

4. Αυτονομία και Ρομποτική

Η χρήση της ΤΝ στη ρομποτική γνώρισε εντυπωσιακή πρόοδο, κυρίως στον βιομηχανικό και τον μεταφορικό κλάδο. Αυτόνομα οχήματα και ρομπότ με υποστήριξη ΤΝ εντάχθηκαν σε αλυσίδες εφοδιασμού, σε αποθήκες και σε υπηρεσίες delivery, περιορίζοντας τα κόστη λειτουργίας και αυξάνοντας την παραγωγικότητα. Η αυτονομία, ωστόσο, δεν περιορίστηκε στη μεταφορά αγαθών – «έξυπνα» ρομπότ χρησιμοποιούνται πλέον στην καθαριότητα, στην υγειονομική περίθαλψη, αλλά και στην παροχή βοήθειας σε άτομα με κινητικές δυσκολίες, ανοίγοντας τον δρόμο για μια ολιστική αξιοποίηση της τεχνολογίας.

5. Εκπαίδευση και Ενίσχυση Ψηφιακών Δεξιοτήτων

Με την αυτοματοποίηση να διευρύνεται, η ανάγκη απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων έγινε πιο επιτακτική από ποτέ. Κυβερνήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύματα επένδυσαν σε προγράμματα κατάρτισης για την ανάλυση δεδομένων και τη μηχανική μάθηση, δίνοντας έμφαση στη «συνεργασία» ανθρώπου – μηχανής. Παράλληλα, οι εξελίξεις στην εξατομικευμένη μάθηση – όπου αλγοριθμικά συστήματα εντοπίζουν τις αδυναμίες κάθε μαθητή και προτείνουν προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό υλικό – αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα μετασχηματισμού της εκπαίδευσης.

Οι εξελίξεις το 2025

Αυξημένη Υιοθέτηση της ΤΝ

Το 2025 προβλέπεται να δούμε ακόμα μεγαλύτερη υιοθέτηση λύσεων τεχνητής νοημοσύνης από επιχειρήσεις διαφόρων κλάδων, όπως η χρηματοδότηση, η υγειονομική περίθαλψη και η ασφάλιση. Οι βελτιώσεις στα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα και στους αλγορίθμους μηχανικής μάθησης θα καταστήσουν την ΤΝ προσιτή σε ολοένα και μικρότερες εταιρείες, ενισχύοντας έτσι τη συνολική ανταγωνιστικότητα της αγοράς.

Ρυθμιστικές εξελίξεις

Η εμπειρία που θα αποκτηθεί από τη θέσπιση ρυθμίσεων όπως το AI Act στην Ευρώπη, θα κεντρίσει το ενδιαφέρον περισσότερων χωρών, ενθαρρύνοντας την υιοθέτηση παρόμοιων ρυθμίσεων. Κεντρικά ζητήματα θα παραμείνουν η προστασία των δεδομένων και η ευθύνη για αποφάσεις που λαμβάνουν αυτόνομα συστήματα. Επίσης, η πίεση από διεθνείς οργανώσεις και το καταναλωτικό κοινό ενδεχομένως να επιταχύνει την κατάρτιση νέων παγκόσμιων προτύπων.

Πρόοδος στη Ρομποτική

Η επέκταση της ρομποτικής αναμένεται να συνεχιστεί, με έμφαση στην πλήρη αυτοματοποίηση ολόκληρων βιομηχανικών διαδικασιών. Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες για εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό στην ανάπτυξη, συντήρηση και προγραμματισμό των ρομπότ, μετατοπίζοντας τις απαιτούμενες δεξιότητες σε πιο τεχνικά αντικείμενα. Σε συνδυασμό με την πρόοδο στα συστήματα υποβοήθησης, εκτιμάται ότι θα ανοίξουν νέοι δρόμοι για άτομα με αναπηρίες, ενθαρρύνοντας μια κοινωνία όπου η ΤΝ αποτελεί εργαλείο ένταξης και ισότητας.

Συμπέρασμα

Η χρονιά του 2024 επιβεβαίωσε τη δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης ως ενός καταλυτικού παράγοντα αλλαγής, ενισχυμένου από επιστημονικές εξελίξεις, ρυθμιστικές πρωτοβουλίες και νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Καθώς οδεύουμε προς το 2025, είναι ξεκάθαρο ότι η ΤΝ θα συνεχίσει να διαμορφώνει κρίσιμα πεδία όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η βιομηχανία και η κυβερνοασφάλεια. Παράλληλα, όμως, θα φέρνει στο προσκήνιο σημαντικές προκλήσεις, όπως η ανάγκη για υπεύθυνη χρήση, ενεργειακή βιωσιμότητα και διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτό το δυναμικό περιβάλλον, η συνεργασία επιστήμης, πολιτικής και κοινωνίας παραμένει ο βασικός παράγοντας για να αξιοποιηθεί η ΤΝ με τρόπο που θα μεγιστοποιεί τα οφέλη σε διαρκή βάση για την κοινωνία ενώ θα σταθμίζει με σοφία τα αναλαμβανόμενα ρίσκα.

Υ.Γ.

Το άρθρο αποτελεί μια πρακτική εφαρμογή αξιοποίησης της ΤΝ. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή του το ChatGPT Plus σε συνδυασμό με το Perplexity. Μάλιστα το δεύτερο αποτέλεσε στοιχείο εισόδου για το πρώτο.

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι τρεις προηγούμενες βιομηχανικές επαναστάσεις είχαν ρόλο εργαλείου που πολλαπλασίαζε τη φυσική δύναμη του ανθρώπου – οι δύο πρώτες – και τη διάνοια η τρίτη.

Η ΤΝ και η 4η βιομηχανική επανάσταση παίζει το ρόλο του agent για τον άνθρωπο – δεν είναι απλό εργαλείο, πολλαπλασιαστής. Είναι κάτι ποιοτικά διαφορετικό με εκθετική δυναμική και δυαδική συμπεριφορά – “the winner take it all” δηλαδή!

Αν ΔΕΝ επιτεθείς στο disruption, το disruption θα σου επιτεθεί αργότερα… οπότε εμπρός λοιπόν να αξιοποιήσουμε τις 365 ευκαιρίες που έχουμε μπροστά μας το 2025!