“Ναρκοπέδιο” σε “τεμαχισμένο” πολιτικό τοπίο- Το 20% στα δεξιά της Ν.Δ και οι νέες αβεβαιότητες

Δύο πολιτικά μπλοκ, ένα στα δεξιά της Ν.Δ -σύμφωνα με τον συνήθη αν και όχι απολύτως ακριβή προσδιορισμό-, και ένα στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ, φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις ότι “τεμαχίζουν” την πολιτική γεωργαφία. Αυτός ο κατακερματισμός μπορεί να ευνοεί, σε πρώτη ματιά, την κυβέρνηση και να δημιουργεί συνθήκες επιστροφής του παλαιού δικομματισμού της συντηρητικής παράταξης με το δημοσκοπικά ανερχόμενο ΠΑΣΟΚ, ωστόσο προκαλεί προβληματισμό σε πολιτικούς και δημοσκόπους.

Κι αυτό διότι οι κοινωνικές συνθήκες της πληθωριστικής και ενεργειακής κρίσης που επιμένουν, σε ολόκληρη την Ευρώπη, περισσότερο, όμως, καθ΄ ημάς, δημιουργούν μία πολιτικά και κοινωνικά εύφλεκτη συγκυρία χωρίς ορατό σημείο αποκλιμάκωσης. Αν και επιστημονικά αυθαίρετη, η προβολή όλων των τελευταίων μετρήσεων στον εκλογικό ορίζοντα 30 μηνών (με επαναλαμβανόμενη τη δέσμευση του πρωθυπουργού ότι η κυβέρνηση θα ολοκληρώσει τη θητεία της και οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά, την άνοιξη του 2027), οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ δύσκολο να προκύψει αυτοδύναμη κυβερνητική πλειοψηφία.

Το ρίσκο της μη αλλαγής εκλογικού νόμου

Έτι δε περαιτέρω όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέρριψε κατηγορηματικά (με τη συνέντευξή του στον Alpha) κάθε αλλαγή του εκλογικού συστήματος: είπε ρητά πως δεν θα αλλάξουν, ούτε ο πήχης της αυτοδυναμίας, ούτε το μπόνους του πρώτου κόμματος, ούτε το όριο εισόδου των κομμάτων στη Βουλή. Στη συνέντευξη, δε, που παραχώρησε στον Ant1 από το “βυζαντινό τοπίο” των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου στο νέο μετρό της Θεσσαλονίκης προσέθεσε κάτι επιπλέον: ό, τι θα είναι ο ίδιος που θα οδηγήσει τη Ν.Δ στις επόμενες εκλογές, κλείνοντας, ως φαίνεται, τα σενάρια περί μετακίνησής του σε ανώτατη ευρωπαϊκή θέση (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή ΕΚΤ).

Με το ισχύον εκλογικό σύστημα, και αναλόγως του αθροίσματος των εκτός Βουλής κομμάτων, το πρώτο κόμμα χρειάζεται ποσοστό κοντά στο 38% για να εξασφαλίσει κυβερνητική πλειοψηφία. Με τη Ν.Δ να κινείται στις τελευταίες μετρήσεις (εκτίμηση ψήφου) κάτω ή οριακά στο 30%, ένα άλμα οκτώ έως δέκα μονάδων τον επόμενο ένα ή ενάμισι χρόνο, παρότι δεν είναι απίθανο, φαντάζει πολύ δύσκολο. Και λέμε στον επόμενο περίπου ενάμισι χρόνο διότι στο μέσο του 2026 εκτιμάται ότι θα έχει αποκρυσταλλωθεί η πραγματική δυναμική των πολιτικών δυνάμεων και θα εισερχόμαστε στην τελική ευθεία των περίπου δέκα μηνών για τις βουλευτικές εκλογές.

Αυτό είναι κάτι που προκαλεί προβληματισμό στην κυβέρνηση και αρκετοί υπουργοί και βουλευτές εκφράζουν δημόσια ή ιδιωτικά (προς το Μέγαρο Μαξίμου) τον σκεπτικισμό τους για την δέσμευση του πρωθυπουργού να μην αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Βεβαίως, όπως λένε άλλοι, η κυβέρνηση έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και μπορεί να αλλάξει τα σημερινά δεδομένα: η πιθανή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, επιδοματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, η αύξηση μισθών και συντάξεων, είναι μερικά από αυτά που μπορεί σταδιακά να βελτιώσουν την δημοσκοπική εικόνα.

Οι ανοιχτές πρωτοβουλίες και οι μεταβλητές

Από την άλλη θεωρείται πως ορισμένα μεγάλα θέματα, από την αναθεώρηση του Συντάγματος και την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας, έως τα ελληνοτουρκικά (με ενίσχυση του πατριωτικού συναισθήματος από την πιστή τήρηση των “κόκκινων” γραμμών έναντι της αναθεωρητικής ατζέντας της Άγκυρας) και την ολοένα και πιό πιθανή επιστροφή -δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί ο τρόπος- των Γλυπτών του Παρθενών, κάτι που θα τεθεί στο τραπέζι της συνάντησης του κ. Μητσοτάκη με τον Εργατικό νέο πρωθυπουργό της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, επίσης μπορούν να ενισχύσουν το αίσθημα κυβερνησιμότητας της Ν.Δ και την απουσία εναλλακτικής λύσης στην “καταλληλότητα για πρωθυπουργός” που παρουσιάζεται στις δημοσκοπήσεις.

Όμως, σε αυτή την εξίσωση υπάρχουν απροσδιόριστες ή και ανεξέλεγκτες μεταβλητές.

–Η σμίκρυνση της δημοσκοπικής διαφοράς Ν.Δ-ΠΑΣΟΚ εντείνει την αίσθηση ότι, όντως, το ιστορικό κόμμα με την μακρά διακυβέρνηση της χώρας μπορεί να συσπειρώσει ψηφοφόρους και από την κεντροαριστερά και από το κέντρο. Παρότι ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν διαθέτει ακόμα πρωθυπουργικό προφίλ –ηττάται κατά κράτος από τον Κυρ. Μητσοτάκη στις μετρήσεις-, ίσως αποτελέσει εναλλακτική λύση για τμήμα του εκλογικού σώματος, ιδιαίτερα, μάλιστα, εάν κινηθεί έξυπνα και στήσει γέφυρες συνεργασίας με όμορα κόμματα στα αριστερά του.

Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι πως το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ είναι επί της ουσίας συνασπισμός κομμάτων και για να λάβει το μπόνους, εφόσον είναι πρώτο κόμμα, πρέπει να γίνει ενιαίο και αυτό να αποτυπωθεί και στα ψηφοδέλτια των επόμενων εκλογών. Έως τώρα κάτι τέτοιο δεν είχε απασχολήσει, λόγω της εκλογικής του κατάταξης, τώρα, όμως, ο κ. Ανδρουλάκης πρέπει (πιθανότατα στο συνέδριο) να καταστήσει ενιαίο το ΠΑΣΟΚ, κάτι που σημαίνει ότι θα “απορροφηθούν” μικρότερα κόμματα, όπως το ΚΙΔΗΣΟ του Γιώργου Παπανδρέου.

Η Ν.Δ καταγγέλλει το ΠΑΣΟΚ ως “πράσινο ΣΥΡΙΖΑ” προσπαθώντας να το βγάλει, αφενός από τον χώρο του κέντρου και έτσι να ενισχύσει την κυριαρζία του Κυρ. Μητσοτάκη, αφετέρου να του αφαιρέσει το προφίλ κυβερνησιμότητας λόγω, όπως λέει, των “απερίσκεπτων” και επικίνδυνων για το δημοσιονομικό στατους της χώρας μέτρων που προτείνει. Η ένταση, από την άλλη, της Χαριλάου Τρικούπη στην επιχείρηση προβολής νομοσχεδίων και προτάσεων εκ μέρους της, αποσκοπεί στο αντίθετο: να ενισχύσει την άποψη ότι το ΠΑΣΟΚ είναι εν δυνάμει κυβερνητικό κόμμα.

Ο …ελέφαντας στα δεξιά της Ν.Δ

Όμως, ο μεγάλος ελέφαντας στο πολιτικό δωμάτιο είναι η μεγάλη ενίσχυση των κομμάτων στα δεξιά της Ν.Δ. Η τελευταία μέτρηση της Metron Analysis (Mega) ήρθε να εντείνει τον προβληματισμό στο Μέγαρο Μαξίμου. Το άθροισμα αυτών των κομμάτων υπερβαίνει το 20% στην Εκτίμηση Ψήφου, με την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου να φθάνει το 12% και να αναδεικνύεται δημοσκοπικά ως τρίτο κόμμα! Η Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου, παρότι περιορισμένης στόχευσης (μεταναστευτικό, woke ατζέντα), φτάνει στο 5%+ στις περισσότερες μετρήσεις, η Νίκη δείχνει σημάδια αντοχής, ενώ υπάρχει και ένα τμήμα του εκλογικού σώματος που έχει διασπαρεί σε Σπαρτιάτες και άλλα κομματίδια της δεξιάς και ακροδεξιάς.

Σε όλα αυτά πρέπει να λάβει υπόψη του κανείς και την “βουβή” κινητικότητα του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος ίσως αποκαλύψει μέρος των προθέσεών του, μετά την διαγραφή του, στην ομιλία που προγραμματίζει για τις 12 Δεκεμβρίου. Θεωρείται δύσκολο, όπως λένε κυβερνητικές πηγές στο libre, να ιδρύσει νέο κόμμα, όμως ίσως επιχειρήσει να καθοδηγήσει ψηφοφόρους προς τη Φωνή Λογικής. Ο συνδυασμός της ακρίβειας και της δυσφορίας του δεξιού ακροατηρίου της Ν.Δ για τις κεντρώες πολιτικές Μητσοτάκη δεν αποκλείεται να ενισχύσουν κι άλλο αυτή την περιοχή της πολιτικής γεωγραφίας. Βαρύνουσας σημασίας, ως προς αυτό, θα παίξει και η επιλογή του υποψηφίου για την ΠτΔ.

Το ερώτημα της αυτοδυναμίας και των κυβερνήσεων συνεργασίας

Το ερώτημα-κατακλείδα είναι τι θα συμβεί εάν στους επόμενους μήνες δεν αλλάξουν οι δημοσκοπικοί συσχετισμοί, ή ακόμα περισσότερο εάν το ΠΑΣΟΚ μειώσει κι άλλο τη διαφορά και η Ν.Δ απέχει ακόμα πολύ από το όριο αυτοδυναμίας. Θα επιμείνει ο πρωθυπουργός στην μη αλλαγή του εκλογικού νόμου, κι αν ναι έχει περιθώρια συμμαχιών για την συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας, εφόσον χρειαστεί;

Κινήσεις είναι βέβαιο ότι θα γίνουν και από την άλλη πλευρά του πολιτικού χάρτη. Το Κίνημα Δημοκρατίας του Στέφανου Κασσελάκη είναι, ως φαίνεται και από την Ιδρυτική του διακήρυξη, ένα κόμμα-μπαλαντέρ. Εύκολα προσαρμόζεται και σε δεξιά, και σε κεντρώα,και σε κεντροαριστερά ακροατήρια. Οι σημερινές χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις του ίσως συνεχιστούν, ίσως, όμως, και όχι.

Ωστόσο, στα αριστερά του ΠΑΣΟΚ διαμορφώνεται ένα άλλο άθροισμα, πάνω από 18%, στην περιοχή της κεντροαριστεράς και ριζοσπαστικής αριστεράς, ενώ το ΚΚΕ αυξάνει τα ποσοστά του στο 10%+. Ο χώρος αυτός είναι μάλλον απίθανο να εκφραστεί ενιαία, όμως ο ΣΥΡΙΖΑ υπό την ηγεσία του Σωκράτη Φάμελλου ίσως δεν έχει ακόμα “ξοφλήσει” πολιτικά, ενώ αρκετοί εκτιμούν πως θα δραστηριοποιηθεί εντονότερα ο Αλέξης Τσίπρας το επόμενο διάστημα και μέχρι το καλοκαίρι του 2025 ίσως λάβει αποφάσεις για την ίδρυση νέου φορέα με ορίζοντα τις επόμενες εκλογές.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα πολιτικό σκηνικό υπό διαμόρφωση, με πολλές αβεβαιότητες, αλλά με κοινωνικές συνθήκες που οξύνονται. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παραμένει ο κεντρικός παίκτης, αυτός που μπορεί να επηρεάσει σε κάποιο βαθμό τις εξελίξεις, δεν είναι όμως σίγουρο ότι προϊόντος του χρόνου θα έχει αρκετή καύσιμη πολιτική ύλη. Ο ανασχηματισμός που λέγεται ότι θα ανακοινωθεί μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού και το αργότερο μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου ίσως δείξει τις προθέσεις του.

Τι έδειξε η τελευταία δημοσκόπηση

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας η ΝΔ στην πρόθεση ψήφου συγκεντρώνει ποσοστό 22,6%, το ΠΑΣΟΚ στο 15,1%. Τρίτη η Ελληνική Λύση με 8,1% και τέταρτο το ΚΚΕ με 8%. Στην πέμπτη θέση ο ΣΥΡΙΖΑ, με ποσοστό 5,6% ενώ το νεότευκτο κίνημα Δημοκρατίας του Στ. Κασσελάκη συγκεντρώνει μόλις 1,8%.

Στην εκτίμηση ψήφου πριν την ανάδειξη του Σωκράτη Φάμελλου στην ηγεσία η ΝΔ συγκέντρωνε 28,6%, το ΠΑΣΟΚ 18,6%, το ΚΚΕ 9,9%, η Λύση 9,3%, η Φωνή Λογικής 6,2% και το κόμμα Κασσελάκης μόλις 1,5%.

Μετά την εκλογή Φάμελλου, η ΝΔ χάνει 1,3 μνάδες και κινείται στο 27,3%. Το ΠΑΣΟΚ τσιμπάει λίγο και ανεβάινει στο 19,1%, η Λύση πάει στο 11,8%, το ΚΚΕ στο 10,4%, ενώ και ο ΣΥΡΙΖΑ αυξάνει τα ποσοστά του, αγγίζοντας το 8,1% σε σύγκριση με πριν που στο ίδιο ερώτημα έφτασε το 6,7%. Παράλληλα, το κόμμα Κασσελάκη φαίνεται να μπαίνει στη Βουλή, αγγίζοντας το 4,2%.

Αναλυτικά τα αποτελέσματα στην Πρόθεση Ψήφου:

Νέα Δημοκρατία 28,6%
ΠΑΣΟΚ 18,6%
ΚΚΕ 9,9%
Ελληνική Λύση 9,3%
ΣΥΡΙΖΑ 6,3%
Φωνή Λογικής 6,2%
Πλεύση Ελευθερίας 5,4%
Νίκη 3,6%
Νέα Αριστερά 3,6%
ΜέΡΑ25 2,7%
Σπαρτιάτες 1,2%

Αναλυτικά τα αποτελέσματα στην Εκτίμηση Ψήφου:

Νέα Δημοκρατία 27,3%
ΠΑΣΟΚ 19,1%
Ελληνική Λύση 11,8%
ΚΚΕ 10,4%
ΣΥΡΙΖΑ 8,1%
Φωνή Λογικής 4,3%
Κίνημα Δημοκρατίας 4,2%
Πλεύση Ελευθερίας 3,4%
Νίκη 3,2%
ΜέΡΑ25 2%
Νέα Αριστερά 1,9%
Σπαρτιάτες 1%