Ινστιτούτο Gallup: “Κρυφή” δημοσκόπηση για τον πόλεμο στην Ουκρανία βλέπει τώρα το φως της δημοσιότητας

Η υπεροχή των υποστηρικτών της πρόωρης παύσης του πολέμου έναντι εκείνων που είναι αντίθετοι σε ένα τέτοιο σενάριο, που καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Ουκρανία από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσικής Ομοσπονδίας, δείχνει ότι η κόπωση από τις εχθροπραξίες και οι φόβοι για περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης γίνονται σταδιακά κυρίαρχοι παράγοντες στο δημόσιο αίσθημα. Οι ειδικοί λένε βέβαια ότι αυτές οι αλλαγές έχουν σημειωθεί και στο παρελθόν, αλλά μόνο σε κλειστές κοινωνιολογικές έρευνες οι οποίες ποτέ δεν δημοσιοποιήθηκαν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Gallup με έδρα τις ΗΠΑ, είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, όχι από μόνα τους, αλλά και από το γεγονός ότι έχουν δημοσιευθεί τώρα.

Η ουκρανική ηγεσία προετοιμάζεται για δύσκολες διαπραγματεύσεις με τον νικητή των αμερικανικών προεδρικών εκλογών Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δηλώνει ότι επιθυμεί να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία το συντομότερο δυνατό.

Παράλληλα, πιστεύεται ευρέως ότι ο Ρεπουμπλικάνος Πρόεδρος θα προσπαθήσει να πείσει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να συμφωνήσει να σταματήσει ο πόλεμος κατά μήκος της γραμμής του μετώπου, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το επίσημο δόγμα της ουκρανικής κυβέρνησης, η οποία επιμένει στη συνέχιση του πολέμου μέχρι να φτάσει στα σύνορα του 1991.

• Ένα από τα επιχειρήματα του Κιέβου κατά του πρόωρου τερματισμού του πολέμου είναι η θέση, ότι η πλειοψηφία των Ουκρανών δεν συμφωνεί με ένα τέτοιο σενάριο τερματισμού του πολέμου. Ωστόσο, η έρευνα της Gallup απορρίπτει σε μεγάλο βαθμό αυτό το επιχείρημα.

Τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους, η εταιρεία Gallup διεξήγαγε κοινωνιολογική έρευνα σχετικά με τις αλλαγές στη στάση της ουκρανικής κοινωνίας απέναντι στον πόλεμο. Τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα μπορούν να χαρακτηριστούν κατ’ αρχήν εντυπωσιακά.

Για πρώτη φορά από την έναρξη της μεγάλης κλίμακας εισβολής της Ρωσίας, το 52% των Ουκρανών πολιτών τάσσεται υπέρ της έναρξης διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου το συντομότερο δυνατό. Με τη σειρά του, το 38% επιμένει ότι η χώρα πρέπει να πολεμήσει μέχρι τη νίκη. Το 9% των ερωτηθέντων δεν μπορούσε να κάνει επιλογή ή αρνήθηκε να κάνει επιλογή.

Για σύγκριση, η εταιρεία επικαλείται στοιχεία δημοσκοπήσεων για το 2023, όταν το 63% των συμμετεχόντων ήταν υπέρ του πολέμου μέχρι τη νίκη και το 27% υπέρ της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων, και για το 2022, όταν η ισορροπία είχε διαμορφωθεί σε 73% όσων ήταν αντίθετοι με τον διάλογο έναντι 22% όσων τον υποστήριζαν.

Ταυτόχρονα, όπως σημειώνει η Gallup, η υποστήριξη για τη συνέχιση του πολέμου μειώθηκε περισσότερο στις περιοχές που βρίσκονται μακριά από τη γραμμή του μετώπου, για παράδειγμα στο Κίεβο από 86% σε 47% και στα δυτικά της χώρας, από 83% σε 43% κατά μέσο όρο. Οι κάτοικοι των ανατολικών περιοχών είναι λιγότερο πρόθυμοι να πολεμήσουν περαιτέρω καταγράφοντας ένα ποσοστό στο 27%  όταν το 2022 ήταν 63%, ενώ το 63% τάσσεται τώρα υπέρ των διαπραγματεύσεων.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι μεταξύ των ερωτηθέντων που τάσσονται υπέρ του πρόωρου τερματισμού του πολέμου, το 52% παραδέχεται το ενδεχόμενο εδαφικών παραχωρήσεων ως προϋπόθεση για μια διευθέτηση. Το 38% αυτής της ομάδας διαφωνεί και το 10% αρνείται ή δεν μπορεί να απαντήσει. Ακόμη και μεταξύ εκείνων που υποστηρίζουν τον πόλεμο μέχρι το νικηφόρο τέλος, η υποστήριξη της ιδέας της απελευθέρωσης όλων των εδαφών που κατέχει η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, έχει μειωθεί ελαφρώς αλλά εξακολουθεί να μειώνεται (από 92-93% σε 81%).

• Στο σχόλιό της για τα αποτελέσματα, η εταιρεία χαρακτήρισε τις αλλαγές «πειστική αλλαγή» στη διάθεση της ουκρανικής κοινωνίας και συνέβη υπό την επίδραση των γεγονότων του περασμένου έτους, από τα οποία η Gallup ξεχωρίζει αρκετά.

Πρώτον, είναι η ρωσική επίθεση, ο ρυθμός της οποίας δεν επιβραδύνεται παρά την εισβολή της Ουκρανίας στην περιοχή του Κουρσκ, και δεύτερον, η «αντιφατική αντίδραση» των δυτικών συμμάχων στο λεγόμενο σχέδιο νίκης του Ζελένσκι, αν και ήδη μετά τη διεξαγωγή της μελέτης, η δημοκρατική κυβέρνηση των ΗΠΑ ενέκρινε πυραυλικές επιθέσεις μεγάλου βεληνεκούς βαθιά μέσα στη Ρωσία, που ήταν ένα από τα σημεία του σχεδίου του Ζελένσκι.

«Η επιστροφή του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο δημιουργεί αβεβαιότητα γύρω από τη συνέχιση της παροχής στρατιωτικής και νομισματικής βοήθειας στην Ουκρανία. Από την έναρξη του πολέμου, οι ΗΠΑ έχουν παράσχει περισσότερη βοήθεια από οποιαδήποτε άλλη χώρα», τονίζεται στο σημείωμα της Gallup.

• Θα θέλαμε να προσθέσουμε ότι σχεδόν ταυτόχρονα η εταιρεία δημοσίευσε τα αποτελέσματα μιας άλλης εύγλωττης έρευνάς της για την Ουκρανία. Αυτή καταδεικνύει μια αλλαγή στη στάση απέναντι στις προοπτικές ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μόνο το 51% των ερωτηθέντων της Gallup αναμένει σήμερα να ενταχθεί στη Βορειοατλαντική Συμμαχία μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Πριν από ένα χρόνο, ο αριθμός αυτός ξεπερνούσε το 60%. Ταυτόχρονα, το 22% πιστεύει ότι η χώρα δεν θα γίνει ποτέ δεκτή στο ΝΑΤΟ, ποσοστό περίπου διπλάσιο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

• Ο σκεπτικισμός αυξάνεται επίσης όσον αφορά την πολιτική της ΕΕ. Το 2022-2023, το 73% των Ουκρανών πολιτών πίστευε ότι η χώρα θα γινόταν δεκτή στην ΕΕ μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Τώρα το ποσοστό είναι 61%. Ταυτόχρονα, το 15% των συμμετεχόντων στην έρευνα πιστεύει ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει ποτέ δεκτή στο μπλοκ, ποσοστό διπλάσιο από το περσινό.

Επιπλέον, τα στοιχεία της Gallup δείχνουν πτώση της αποδοχής των ενεργειών της αμερικανικής ηγεσίας έναντι της Ουκρανίας. Το 2024, επέστρεψε στο προπολεμικό επίπεδο του 40%, αν και μετά τη ρωσική εισβολή αυξήθηκε στο 66%, που ήταν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στον κόσμο εκείνη την εποχή. Ταυτόχρονα, ο αριθμός εκείνων που αποδοκιμάζουν τη δράση των ΗΠΑ για την Ουκρανία αυξήθηκε από 16% το 2022 σε 37%.

«Η θετική διάθεση που εξασφάλισαν οι ΗΠΑ τους πρώτους μήνες του πολέμου χάνεται. Οι επόμενοι μήνες – και μια νέα αμερικανική κυβέρνηση – θα μπορούσαν να καθορίσουν τη μετέπειτα πορεία του πολέμου και να καθορίσουν αν η Ουκρανία θα συνεχίσει την πορεία της προς την ένταξη στις δυτικές συμμαχίες την επόμενη δεκαετία», αναφέρει το Gallup σε σχόλιό του.

Ωστόσο, η αλλαγή στη διάθεση των Ουκρανών που καταγράφουν οι Αμερικανοί κοινωνιολόγοι μπορεί να είναι σημαντική από την άποψη της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Μέχρι τώρα, ένα από τα κύρια επιχειρήματα του Κιέβου κατά των όποιων συμβιβαστικών επιλογών για τον τερματισμό του πολέμου ήταν η θέση ότι «η πλειοψηφία των Ουκρανών είναι εναντίον του και είναι υπέρ του πολέμου μέχρι το νικηφόρο τέλος». Και ότι αν οι αρχές προχωρήσουν στην ειρήνη, θα «πέσουν» από τις διαδηλώσεις.

• Όμως η δημοσιευμένη πλέον κοινωνιολογική μελέτη αντικρούει αυτές τις θέσεις, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει τις ουκρανικές αρχές να συνεχίσουν να απορρίπτουν κάθε προσπάθεια που οδηγεί το θέμα σε διαπραγματεύσεις για το τέλος του πολέμου. Ειδικά αν ο Τραμπ επιμείνει σε αυτό.

Όπως σχολιάζουν οι αναλυτές η δημοσίευση της έρευνας της Gallup δεν εμφανίστηκε για το τίποτα και μάλιστα αυτή τη στιγμή, καθώς ο επικεφαλής του Γραφείου του Ουκρανού Προέδρου Αντρέι Γιέρμακ θα επισκεφθεί τις ΗΠΑ για διαβουλεύσεις με την νέα ηγεσία του Λευκού Οίκου. Κάτι που θα σηματοδοτήσει και το μέλλον της σύγκρουσης Ουκρανίας-Ρωσίας.