Παναγιωτόπουλος στο libre: Η συμφωνία Ιταλίας-Αλβανίας για το μεταναστευτικό δεν συνιστά ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή λύση

Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νίκος Παναγιωτόπουλος μιλά στο libre για το μείζον ζήτημα της διαχείρισης του μεταναστευτικού και προσφυγικού ζητήματος. Το περιγράφει ως «μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί μια συνολική και μακροπρόθεσμη στρατηγική».

Και όπως τονίζει «το ζήτημα της επόμενης ημέρας πρέπει να είναι στο επίκεντρο της πολιτικής μας, με συγκεκριμένα μέτρα που να διασφαλίζουν την ομαλή ενσωμάτωση αυτών των ανθρώπων στις κοινωνίες μας, κάτι που δεν αποτελεί μόνο ανθρωπιστική υποχρέωση αλλά και μια ευκαιρία για ενίσχυση της οικονομίας μας».

Ενώ ερωτώμενος για το ναυάγιο της Πύλου δηλώνει χαρακτηριστικά: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ναυάγιο της Πύλου είναι ένα τραγικό γεγονός. Οι αρμόδιες αρχές εργάζονται εντατικά, εξετάζοντας κάθε κατάθεση και αποδεικτικό στοιχείο, ωστόσο δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι περιλαμβάνει η δικογραφία».

Συνέντευξη

–Κύριε υπουργέ, η συμφωνία που έκανε η Ιταλία με την Αλβανία για τη δημιουργία μεταναστευτικών κέντρων, ανεξάρτητα από την εξέλιξή της, είχε θετική απήχηση σε πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Μπορεί όμως να αποτελέσει λύση να συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους λες και είναι απόβλητα και να τους μεταφέρουμε έγκλειστους σε άλλες χώρες;

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια εξαιρετικά σύνθετη πρόκληση στο μεταναστευτικό και η ανάγκη για καινοτόμες λύσεις που να συνδυάζουν την ασφάλεια με τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η συμφωνία που συνήψε η Ιταλία με την Αλβανία είναι χαρακτηριστική της ανάγκης για καινοτόμες προσεγγίσεις στη διαχείριση του μεταναστευτικού.

Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι αυτή η συμφωνία είναι διμερής και δεν συνιστά μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή λύση. Το μοντέλο βρίσκεται ακόμη σε πειραματικό στάδιο, καθώς η δομή στην Αλβανία θα φιλοξενεί αρχικά λιγότερα από 1.000 άτομα, με στόχο την επέκταση σε περίπου 3.000. Μάλιστα, υπάρχουν ήδη προβλήματα στην εφαρμογή της, καθώς τα ιταλικά δικαστήρια εμπόδισαν τη μεταφορά των πρώτων μεταναστών. Αυτές οι δυσκολίες καταδεικνύουν πόσο περίπλοκη είναι η εφαρμογή τέτοιων λύσεων στην πράξη.

Η διαχείριση του μεταναστευτικού και προσφυγικού ζητήματος δεν είναι απλώς θέμα «φιλοξενίας» ή προσωρινών λύσεων· είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί μια συνολική και μακροπρόθεσμη στρατηγική

Αυτό που είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε είναι ότι η Ευρώπη χρειάζεται μια συνολική αλλαγή στην πολιτική της για το μεταναστευτικό. Όπως τόνισε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Φον Ντερ Λάιεν, πρέπει να είμαστε ανοιχτοί σε νέες ιδέες, όπως η δημιουργία προαναχωρησιακών κέντρων εκτός της Ε.Ε. για μετανάστες των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί. Αυτές οι προτάσεις μπορεί να είναι χρήσιμες, αλλά απαιτούν προσεκτική μελέτη, συντονισμό και συλλογική δράση.

Η Ελλάδα επιμένει ότι η λύση πρέπει να είναι κοινή και ευρωπαϊκή. Οι διμερείς συμφωνίες, όσο ενδιαφέρουσες κι αν είναι, παρέχουν προσωρινές απαντήσεις. Αν θέλουμε πραγματικά να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, απαιτείται μια συνεκτική ευρωπαϊκή στρατηγική. Η επικείμενη εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο είναι ένας τέτοιος δρόμος.

–Πρόσφατα δηλώσατε ότι «υπάρχει ακόμα περιθώριο στο σύστημα των δομών όλης επικράτειας για να φιλοξενηθούν τυχόν πρόσφυγες πολέμου». Είναι θέμα «φιλοξενίας» η διαχείριση αυτού του σοβαρού θέματος ή μήπως τελικά πρέπει να υπάρξει κάποιου άλλου είδους μακροπρόθεσμη πρόβλεψη, για την ομαλή ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία;

Η δήλωσή μου ότι υπάρχει ακόμα περιθώριο στο σύστημα των δομών αναφερόταν στη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στις άμεσες ανάγκες των ανθρώπων που εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους λόγω πολέμου, εξασφαλίζοντας τους ασφαλείς και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Από εκεί και ύστερα, η διαχείριση του μεταναστευτικού και προσφυγικού ζητήματος δεν είναι απλώς θέμα «φιλοξενίας» ή προσωρινών λύσεων· είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση που απαιτεί μια συνολική και μακροπρόθεσμη στρατηγική.

Το ζήτημα της επόμενης ημέρας πρέπει να είναι στο επίκεντρο της πολιτικής μας, με συγκεκριμένα μέτρα που να διασφαλίζουν την ομαλή ενσωμάτωση αυτών των ανθρώπων στις κοινωνίες μας, κάτι που δεν αποτελεί μόνο ανθρωπιστική υποχρέωση αλλά και μια ευκαιρία για ενίσχυση της οικονομίας μας. Ωστόσο, ας είμαστε ξεκάθαροι: αυτή δεν είναι μόνο ευθύνη της Ελλάδας ή μιας μικρής ομάδας χωρών πρώτης υποδοχής. Το μεταναστευτικό είναι ένα ευρωπαϊκό ζήτημα που απαιτεί ευρωπαϊκές λύσεις. Το βάρος της φιλοξενίας, της προστασίας και της ένταξης πρέπει να μοιραστεί δίκαια μεταξύ όλων των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν μπορούμε να αφήσουμε μεμονωμένες χώρες να επωμιστούν μόνες τους αυτό το βάρος.

Ο αγώνας για την εξάρθρωση αυτών των κυκλωμάτων είναι προτεραιότητα, και απαιτεί μια σθεναρή και συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση

Η Ελλάδα υποστηρίζει λοιπόν μια ενιαία και συλλογική ευρωπαϊκή προσέγγιση, που να διασφαλίζει ότι όλα τα κράτη-μέλη συμβάλλουν αναλογικά και δίκαια στη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά αν τα προβλήματα ενός κράτους-μέλους δεν θεωρούνται προβλήματα όλων μας. Μόνο με μια τέτοια προσέγγιση θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίσιμη πρόκληση με τρόπο που να ανταποκρίνεται στις κοινές μας αξίες και να διασφαλίζει τη σταθερότητα και την κοινωνική συνοχή σε ολόκληρη την Ευρώπη.

–Ποια είναι η σημασία της «ξενάγησης» ενός ξένου ηγέτη, όπως του κ. Σταϊνμάιερ στη δομή «φιλοξενίας» στη Μαλακάσα, όταν η αρχή της «αναλογικότητας» για τον διαμοιρασμό των μεταναστών και των προσφύγων στην Ευρώπη δεν λειτουργεί; Υπάρχει κάποιου είδους ελπίδα να υπάρξει κοινή πολιτική για το μείζον, όπως εξελίσσεται, ζήτημα;

Η «ξενάγηση» ενός ξένου ηγέτη, όπως του Προέδρου κ. Σταϊνμάιερ, σε μια δομή φιλοξενίας όπως αυτή στη Μαλακάσα έχει συμβολική αλλά και ουσιαστική σημασία. Είναι μια ευκαιρία να δείξουμε τη δύσκολη πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης και να αναδείξουμε τις προσπάθειες που καταβάλλει η Ελλάδα για τη διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Τέτοιες επισκέψεις μπορούν να ενισχύσουν την κατανόηση και την αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών εταίρων.

Είναι αλήθεια ότι η αρχή της «αναλογικότητας» για τη δίκαιη κατανομή των μεταναστών και προσφύγων στην Ευρώπη δεν έχει ακόμη λειτουργήσει στο βαθμό που θα έπρεπε. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που επισημαίνουμε εδώ και χρόνια: η πίεση που δέχονται οι χώρες πρώτης γραμμής, όπως η Ελλάδα, είναι δυσανάλογη, και η υποστήριξη από άλλες χώρες δεν είναι πάντα αρκετή.

Παρά τις δυσκολίες, όμως, παραμένουμε αισιόδοξοι ότι μπορεί να υπάρξει μια πιο συνεκτική και αποτελεσματική κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο περιλαμβάνει σημαντικές προτάσεις για την καλύτερη διαχείριση του προβλήματος. Εμείς υποστηρίζουμε σθεναρά την ανάγκη για μια πολιτική, η οποία θα βασίζεται στη δίκαιη κατανομή ευθυνών και θα διασφαλίζει ότι το βάρος μοιράζεται ισότιμα μεταξύ των κρατών-μελών.Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το μεταναστευτικό ζήτημα μόνοι μας. Η ανάγκη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για το μεταναστευτικό, είναι μονόδρομος.

–Λόγω της θέσης σας, είναι σίγουρο ότι γνωρίζετε πολλά περισσότερα από εμάς για το ναυάγιο της Πύλου.  Ήθελα να σας ρωτήσω υπάρχουν πράγματι καταθέσεις Λιμενικών που καταδεικνύουν σημαντικές ευθύνες αρμοδίων που έχει ήδη στη διάθεσή της η Δικαιοσύνη;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ναυάγιο της Πύλου είναι ένα τραγικό γεγονός. Οι αρμόδιες αρχές εργάζονται εντατικά, εξετάζοντας κάθε κατάθεση και αποδεικτικό στοιχείο, ωστόσο δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω τι περιλαμβάνει η δικογραφία. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι μία υπόθεση που μας υπενθυμίζει ότι η μεγαλύτερη απειλή στο μεταναστευτικό, ο μεγαλύτερος κίνδυνος, όμως, προέρχεται από τα εγκληματικά δίκτυα των διακινητών.

• Αυτές οι εγκληματικές οργανώσεις εκμεταλλεύονται ανθρώπους που βρίσκονται σε απόγνωση, τους υπόσχονται ψευδείς ελπίδες και θέτουν τη ζωή τους σε σοβαρό κίνδυνο για το δικό τους οικονομικό όφελος. Η δράση τους είναι εγκληματική, άκρως επικίνδυνη και δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Ο αγώνας για την εξάρθρωση αυτών των κυκλωμάτων είναι προτεραιότητα, και απαιτεί μια σθεναρή και συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση. Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε τις συνέπειες της παράνομης διακίνησης, και συνεχίζει να πρωτοστατεί στη διεθνή συνεργασία για την καταπολέμηση των εγκληματικών αυτών δικτύων.