Σύγχυση, προσδοκίες, αναμονή: Αναλύσεις επιχειρούν να αποκρυπτογραφήσουν τις επιπτώσεις από την εξόντωση Σινουάρ

Οι διεθνείς αναλύσεις επιχειρούν να σκιαγραφήσουν την επόμενη μέρα μετά την εξόντωση Σινουάρ τόσο για τη Χαμάς όσο και για την πορεία του πολέμου. Οι πρώτες ώρες χαρακτηρίζονται μάλλον από αβεβαιότητα καθώς με βάση τις αντιδράσεις φαίνεται ότι είναι νωρίς να μιλάμε για προοπτικές που οδηγούν σε τερματισμό του πολέμου στη Μέση Ανατολή αν και αμερικανοί αναλυτές δεν διστάζουν να βλέπουν το ενδεχόμενο, ίσως και μέσα από το πρίσμα των αμερικανικών εκλογών.

Και όλα αυτά ενώ αναμένεται η απάντηση του Ισραήλ στο Ιράν, από την ισχύ και τους στόχους του οποίου, θα κριθει η κλιμάκωση της σύρραξης.

Αντιδράσεις:

• Η Χαμάς, επιβεβαίωσε τον θάνατο του Σινουάρ, λέγοντας ότι είναι «οδυνηρό και θλιβερό», ενώ σημείωσε πως θα κερδίσουν στο τέλος τον πόλεμο. Το κίνημα δήλωσε ότι η Χαμάς γινόταν «ισχυρότερη και πιο δημοφιλής» με κάθε δολοφονία ηγέτη.
• Η σιιτική λιβανέζικη οργάνωση Χεζμπολάχ ανακοίνωσε σήμερα ότι περνά σε μια νέα και πιο εντατική φάση του πολέμου της εναντίον του Ισραήλ.
• Το Ιράν εκτίμησε ότι «το πνεύμα της αντίστασης θα ενισχυθεί» μετά την ανακοίνωση του Ισραήλ για τον θάνατο του επικεφαλής της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ.
• Δυτικοί ηγέτες εκτίμησαν ότι ο θάνατος του Σινουάρ προσφέρει μια ευκαιρία για τον τερματισμό των συγκρούσεων, όμως ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου τόνισε ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί μέχρι την επιστροφή των ομήρων που εξακολουθεί να κρατά η Χαμάς.
• Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε χθες τηλεφωνική επικοινωνία με τον Νετανιάχου για να τον συγχαρεί. «Έχει έρθει τώρα η ώρα να προχωρήσουμε μπροστά», σε μια εκεχειρία μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς και προς την απελευθέρωση των ομήρων, εκτίμησε ο Μπάιντεν.
• «Σήμερα ξεκαθαρίσαμε τους λογαριασμούς μας. Σήμερα το κακό δέχθηκε ένα πλήγμα, αλλά το έργο μας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη», υπογράμμισε ο Νετανιάχου σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του μετά την επιβεβαίωση του θανάτου του Σινουάρ.
• Οι οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων τόνισαν ότι, αν και ο θάνατος του Σινουάρ είναι ένα σημαντικό επίτευγμα, εξακολουθούν να αναμένουν την επιστροφή των συγγενών τους.

Έτσι παρά τις ελπίδες των Δυτικών για εκεχειρία, ο θάνατος του Σινουάρ ενδέχεται να προκαλέσει την κλιμάκωση των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή, όπου το ενδεχόμενο ευρύτερης σύγκρουσης παραμένει.

“Θεωρητικά αυτή θα ήταν μια ευκαιρία να τερματιστεί ο πόλεμος με το Ισραήλ να δηλώνει «νικητής», εκτίμησε ο Σίνα Τούσι του Center for International Policy με έδρα την Ουάσινγκτον. «Ωστόσο η προσέγγιση του Νετανιάχου στη σύγκρουση στη διάρκεια του έτους που πέρασε υπονοεί το αντίθετο», πρόσθεσε. Σύμφωνα με τον Τούσι, ο Νετανιάχου φαίνεται να προτιμά «την παράταση» της σύγκρουσης στη Γάζα, «μοιάζοντας να βασίζεται στη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές προκειμένου να αναδιαμορφώσει την περιοχή έχοντας μεγαλύτερη αμερικανική στήριξη».

«Αν η ισραηλινή κυβέρνηση το επιθυμούσε, θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει για να δηλώσει ότι πέτυχε τους στόχους της», εκτίμησε και ο Άντριου Μίλερ του Center for American Progress. Αν και πρόσθεσε ότι «δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος σε ό,τι αφορά την ικανότητα του πρωθυπουργού Νετανιάχου και του συνασπισμού του να το κάνουν αυτό».

• Όσον αφορά στο εσωτερικό Χαμάς, έχει χάσει μεγάλο μέρος της ανώτατης ηγεσίας της. Ήδη επικεφαλής της στρατιωτικής της πτέρυγας στη Γάζα, ο Σινουάρ ανέλαβε την ηγεσία της Χαμάς μετά τον θάνατο του Ισμαήλ Χανίγια, σε έκρηξη βόμβας σε κυβερνητικό ξενώνα στην Τεχεράνη τον Ιούλιο. Για την έκρηξη κατηγορήθηκε το Ισραήλ. Άλλα ανώτερα στελέχη έχουν σκοτωθεί σε Βηρυτό και Γάζα, όπως οι στρατιωτικοί διοικητές Μαρουάν Ίσα και Μοχάμεντ Ντέιφ, που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών.

Οπως αναφέρει ο Guardian η Χαμάς θα παρουσιάσει τον Σινουάρ ως μάρτυρα, ενώ θα προσπαθήσει να πλαισιώσει με τέτοιο τρόπο τον θάνατό του ώστε να εμπνεύσει νέους εθελοντές. Σύμφωνα με την ανάλυση, το γεγονός ότι πέθανε μαχόμενος, στην πρώτη γραμμή και με το όπλο στο χέρι, θα βοηθήσει στην αφήγηση. Ωστόσο, εκτιμά ότι ανεξαρτήτως προπαγάνδας, η εξόντωση ενός τέτοιου ηγέτη είναι απίθανο να ενισχύσει τη στρατολόγηση σε μία περίοδο που η Χαμάς χρειάζεται επειγόντως νέο δυναμικό στη Γάζα.

Η διοίκηση στη Γάζα είναι πιθανό να περάσει στον μικρότερο αδελφό του Σινουάρ, τον Μοχάμεντ, 49 ετών. Όπως εκτιμάται, ο Μοχάμεντ θα συνεχίσει τη στρατηγική της χαμηλού επιπέδου αντάρτικης αντίστασης στο Ισραήλ. Έμφαση θα δώσει στη διατήρηση κάποιας μορφής σκιώδους διοικητικού ελέγχου στην περιοχή, αλλά και στην εκμετάλλευση της διεθνούς οργής για τις απώλειες αμάχων, προκειμένου να ασκηθεί πίεση στο Ισραήλ.

Ωστόσο, η Χαμάς, σε ευρύτερο πλαίσιο θα περιέλθει σε σύγχυση. Θα πρέπει να βρει έναν νέο ηγέτη. Ο Σινουάρ, παρά το κύρος που είχε συγκεντρώσει, θεωρούνταν μια αμφιλεγόμενη επιλογή. Η διαδοχή του από τον αδερφό του θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα. Όμως, ο Μοχάμεντ Σινουάρ αναμένεται να δυσκολευτεί στην ενοποίηση και τη συσπείρωση της οργάνωσης.

Πλέον, σημαντικές στρατηγικές επιλογές που δεν έγιναν, καθώς τις ανέβαλε ο διορισμός του Γιαχία Σινουάρ θα πρέπει να γίνουν, υπό το καθεστώς μεγάλης πίεσης και με επίγνωση ότι οι ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας είναι ικανές να εντοπίσουν και να σκοτώσουν ακόμη και τους πιο υψηλόβαθμους αξιωματούχους.

• Στο Ισραήλ, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου εξακολουθεί να κατηγορείται από πολλούς για αποτυχίες στο ζήτημα της ασφάλειας, με αποτέλεσμα τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Όμως η εξόντωση του Σινουάρ αναμένεται ότι θα ενισχύσει την πολιτική του θέση και θα συσπειρώσει τη σκληροπυρηνική δεξιά βάση στήριξής του. Δημοσκοπικά, ο Νετανιάχου είχε δει βελτίωση των ποσοστών του μετά από τις επιτυχίες στον Λίβανο, όπου δολοφονήθηκε και ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα.

Ο θάνατος του Σινουάρ θα θεωρηθεί αναμφίβολα από ορισμένους Ισραηλινούς, συμπεριλαμβανομένων πολλών σε ανώτερες θέσεις στον στρατό, τις μυστικές υπηρεσίες και την κυβέρνηση, ως η στιγμή για να κηρυχθεί η νίκη στη Γάζα και να τερματιστεί αυτό που θεωρείται ευρέως ως μια εξαντλητική και αναγκαία. Ασαφές είναι ωστόσο αν αυτό μπορεί να ισχύσει.

Υπάρχει μια πιθανότητα οι διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός να λάβουν ώθηση τώρα που πέθανε το ένα από τα δύο άτομα που κατηγορήθηκαν ότι μπλόκαραν οποιαδήποτε συμφωνία. Δεν αποκλείεται όμως η στάση κάθε διαδόχου του Σινουάρ στις συνομιλίες να μην είναι τόσο διαφορετική. Την ίδια ώρα, ο Νετανιάχου επέμενε ότι η στρατιωτική πίεση μπορεί να επιστρέψει τους περίπου 100 ομήρους στη Γάζα, εκ των οποίων εκτιμάται ότι μόνο οι μισοί είναι ακόμη ζωντανοί.

Ελάχιστες θεωρούνται οι πιθανότητες συμφωνίας του Νετανιάχου για την απελευθέρωση χιλιάδων Παλαιστίνιων κρατούμενων, συμπεριλαμβανομένων πολλών που έχουν σκοτώσει Ισραηλινούς, όπως και άλλες παραχωρήσεις.

• Ένα από τα σενάρια αφορά στην πιθανότητα άσκησης πίεσης από τις ΗΠΑ προς το Ισραήλ για τον τερματισμό της επίθεσης στη Γάζα. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε ανακούφιση για το Δημοκρατικό Κόμμα, λίγες ημέρες πριν τις προεδρικές εκλογές.

Η Ουάσινγκτον έχει αυξήσει την πίεση προς το Ισραήλ για την αύξηση της πρόσβασης των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας σε ανθρωπιστική βοήθεια, την ώρα που πάνω από 42.500 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τον περασμένο Οκτώβριο.

Όμως, ακόμη και η κήρυξη της νίκης στη Γάζα από το Ισραήλ, μετά και τον θάνατο του Σινουάρ, δεν συνεπάγεται ότι θα ξεκινήσει η «επόμενη ημέρα». Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν καταστήσει σαφές ότι ο στρατιωτικός έλεγχος και οι επιχειρήσεις τους θα συνεχιστούν στη Γάζα για όσο διάστημα τις θεωρούν απαραίτητες. Επίσης, δεν υπάρχει συμφωνία για ένα κοινά αποδεκτό νέο πολιτικό σχήμα στη Γάζα.

Ήδη χθες, ο βουλευτής της αντιπολίτευσης Μπένι Γκαντζ, εξήρε τον θάνατο του Σινουάρ ως «σημαντικό επίτευγμα», αλλά επέμεινε ότι ο στρατός του Ισραήλ «θα συνεχίσει να επιχειρεί στη Λωρίδα της Γάζας για τα επόμενα χρόνια».

Το Ισραήλ έχει ήδη στρέψει την προσοχή του στη μάχη κατά της Χεζμπολάχ στο Λίβανο και ευρύτερα κατά του Ιράν σε όλη την περιοχή. Ο Νετανιάχου έχει μέχρι στιγμής απορρίψει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός στο βορρά, πιστεύοντας ότι έχει το πάνω χέρι. Επίσης, δεν έχει διατάξει τα αντίποινα για το μπαράζ των πυραύλων του Ιράν προς το Ισραήλ, κάτι που θα γίνει χωρίς αμφιβολία.

Η δολοφονία του Σινουάρ αναμένεται ότι θα ενισχύσει περαιτέρω την αυτοπεποίθηση των ισραηλινών στρατιωτικών, μυστικών και πολιτικών αξιωματούχων, οι οποίοι έχουν ήδη ενθαρρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από τις πρόσφατες επιτυχίες τους. Άλλωστε, στο Ισραήλ, σε στρατηγικό επίπεδο, υπάρχει η ανάγκη αποκατάστασης της αποτρεπτικής του δύναμης και η μόνιμη αποδυνάμωση του Ιράν.

Η εξόντωση του Σινουάρ θα είναι συναισθηματικά ικανοποιητική για πολλούς Ισραηλινούς, πολιτικά χρήσιμη για τον Νετανιάχου και τους υποστηρικτές του και ένα σημαντικό πλήγμα για τη Χαμάς. Όμως, καταλήγει η ανάλυση, είναι απίθανο να φέρει ένα ξαφνικό τέλος στις πολλαπλές συγκρούσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στη Μέση Ανατολή.

H λίστα με τους πρόσφατους στόχους του Ισραήλ σύμφωνα με τον Guardian:

Σαλέχ Αλ Αλούρι, αναπληρωτής πρόεδρος του καθοδηγητικού συμβουλίου της Χαμάς

Ο Σαλέχ Αλ Αλούρι, αναπληρωτής πρόεδρος του καθοδηγητικού συμβουλίου της Χαμάς και ιδρυτικό μέλος, σκοτώθηκε στη Βηρυτό από ισραηλινή αεροπορική επιδρομή τον Ιανουάριο του 2024. Ο 57χρονος κατηγορούνταν ότι διηύθυνε τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Χαμάς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και έπαιζε βασικό ρόλο στα οικονομικά δίκτυα της οργάνωσης. Ο Arouri πιστεύεται επίσης ότι διαχειριζόταν τις σχέσεις μεταξύ της Χαμάς και άλλων ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ και της μικρής παλαιστινιακής Ισλαμικής Τζιχάντ.

Μάργουαν Ίσα, διοικητής Χαμάς

Τον περασμένο Μάρτιο, μια αεροπορική επιδρομή σκότωσε τον Μάργουαν Ίσα, ανώτερο στρατιωτικό διοικητή που γνώριζε το σχέδιο επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου. Ο Ίσα είχε γίνει στόχος όταν μετακινούνταν μεταξύ τοποθεσιών και χωρίς να συνοδεύεται από ομήρους. Μετά το χτύπημα, οι ηγέτες της Χαμάς διέκοψαν εντελώς τις επικοινωνίες μεταξύ τους ή με οποιονδήποτε άλλον, για μέρες, από φόβο διείσδυσης ή τεχνολογικής παραβίασης της ασφάλειας που θα μπορούσε να τους εκθέσει όλους.

Μοχάμεντ Ντέιφ, στρατιωτικός ηγέτης της Χαμάς

Τον Ιούλιο, μια μαζική ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στην αλ Μαουάσι, μια υποτιθέμενη ασφαλή ανθρωπιστική ζώνη στη Γάζα, σκότωσε τον Μοχάμεντ Ντέιφ, τον στενότερο συνεργάτη του Σινουάρ. Ένας άλλος βετεράνος δεκαετιών μαχητικότητας, ο 58χρονος είχε γλιτώσει από επτά προηγούμενες απόπειρες δολοφονίας από το Ισραήλ, αν και πιστεύεται ότι υπέστη μόνιμα τραύματα. Ο Ντέιφ επέβλεπε τις εκστρατείες βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας τη δεκαετία του 1990 και, πιο πρόσφατα, τις προσπάθειες της Χαμάς να κατασκευάσει πιο αποτελεσματικές ρουκέτες στη Γάζα και το τεράστιο σύμπλεγμα σηράγγων σε όλη την επικράτεια. Θεωρείται επίσης ότι του είχε ανατεθεί η εκπαίδευση των επίλεκτων δυνάμεων Nukhba της Χαμάς. Η επίθεση που τον σκότωσε επίσης 90 πολίτες.

Φουάντ Σουκρ, ιδρυτικό μέλος της Χεζμπολάχ

Ο Φουάντ Σουκρ, ιδρυτικό μέλος της Χεζμπολάχ, της πολιτοφυλακής που υποστηρίζεται από το Ιράν και εδρεύει στο Λίβανο, σκοτώθηκε από αεροπορική επιδρομή στις 30 Ιουλίου. Ο 63χρονος είχε συμμετάσχει στις μαζικές βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας που εξαπολύθηκαν εναντίον αμερικανικών, γαλλικών και ισραηλινών στόχων το 1983. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων της Χεζμπολάχ, ανέλαβε ρόλο επιτελάρχη εντός της Χεζμπολάχ και ήταν ανώτερος στρατιωτικός σύμβουλος του ηγέτη της, Χασάν Νασράλα.

Ισμαήλ Χανίγια, πρόεδρος του καθοδηγητικού συμβουλίου της Χαμάς

Μια μέρα αργότερα, ο Ισμαήλ Χανίγια, ο πρόεδρος του καθοδηγητικού συμβουλίου της Χαμάς, πέθανε όταν εξερράγη βόμβα στην κρεβατοκάμαρά του σε κυβερνητικό ξενώνα στην Τεχεράνη. Ο 60χρονος επισκεπτόταν την ιρανική πρωτεύουσα για την ορκωμοσία του νέου προέδρου. Ένα άλλο ιδρυτικό μέλος της Χαμάς, ο Χανίγια δεν πιστεύεται ότι γνώριζε εκ των προτέρων τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και η σχέση του με τον Σινουάρ ήταν τεταμένη. Δεκάδες μέλη της οικογένειάς του φέρονται να έχουν σκοτωθεί σε ισραηλινά πλήγματα και βομβαρδισμούς στη Γάζα.

Χασάν Νασράλα, ηγέτης της Χεζμπολάχ

Τον Σεπτέμβριο, ο Χασάν Νασράλα, ο οποίος ηγήθηκε της Χεζμπολάχ για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, σκοτώθηκε από το Ισραήλ σε μια σειρά πλήγματα στο υπόγειο αρχηγείο της οργάνωσης στο Νταχίε, στη Βηρυτό. Ο 64χρονος Νασράλα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετατροπή της οργάνωσης σε μια ισχυρή δύναμη με σημαντικές στρατιωτικές δυνατότητες και πολιτική επιρροή στον Λίβανο.