Οι νέοι δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικό… μια επικίνδυνη πραγματικότητα

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αποκαλύπτει ότι οι νέοι συχνά παραμελούν τη χρήση προφυλακτικού. Αυτό έχει ως συνέπεια, από τη μία πλευρά, να διακινδυνεύουν την υγεία τους, εκθέτοντας τους σε σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και από την άλλη, να αντιμετωπίζουν το ενδεχόμενο ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες που είναι σεξουαλικά ενεργοί συχνά δεν χρησιμοποιούν προφυλακτικά. Σύμφωνα με το Associated Press, το 2022, άτομα ηλικίας 15 έως 24 ετών αντιπροσώπευαν το 50% των καταγεγραμμένων περιπτώσεων χλαμυδίων, γονόρροιας και σύφιλης.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν μια ανησυχητική άνοδο στα κρούσματα σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων:

• Η σύφιλη αυξήθηκε κατά 34% από το 2021 έως το 2022, τα κρούσματα χλαμυδίων σημείωσαν άνοδο 16%, ενώ η γονόρροια κατέγραψε μια εκρηκτική αύξηση της τάξης του 48%. Η μείωση στη χρήση προφυλακτικών αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για αυτή την έξαρση, ιδίως ανάμεσα σε σημαντικές πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι νέοι.

Το μεγαλύτερο ζήτημα για τους επιστήμονες, όμως, είναι να κατανοήσουν γιατί οι νέοι επιλέγουν να μην χρησιμοποιούν πλέον προφυλακτικά.

Γιατί όλο και λιγότεροι χρησιμοποιούν προφυλακτικά;

• Η μείωση της χρήσης προφυλακτικών αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες. Ιατρικές εξελίξεις, όπως οι μακροχρόνιες επιλογές για προγεννητικό έλεγχο και η ανάπτυξη φαρμάκων που προλαμβάνουν σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις, έχουν επηρεάσει τις συμπεριφορές των νέων.

Επιπλέον, ο φόβος για τον HIV έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με παλαιότερα, ενώ και οι διαφορετικοί τρόποι σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία συχνά περισσότερο αποπροσανατολίζουν παρά εκπαιδεύουν τους νέους στη χρήση των προφυλακτικών.

Πώς και γιατί αποφεύγουν οι άντρες την χρήση προφυλακτικού;

Έρευνα που δημοσιεύτηκε στην ιατρικό περιοδικό Journal of Sex Research έδειξε πως 80% των ανδρών έχουν βρει τους τρόπους για να αποφεύγουν τη χρήση του προφυλακτικού και αυτοί είναι οι 5 κυριότεροι λόγοι (ανάμεσα σε και σε άλλους).

Αυθορμητισμός

Το σεξ μπορεί να προκύψει ξαφνικά και αυθόρμητα, να τους πιάσει απροετοίμαστους. Και τότε εκείνοι δεν θέλουν να σταματήσουν τη στιγμή επειδή δεν έχουν προφυλακτικό

Friends with… benefits

Μπορεί η γενιά των millennials να έχουν λιγότερες σεξουαλικές επαφές από τους γονείς τους, αυτό όμως δεν σημαίνει πως έχουν και λιγότερους παρτενέρ. Η λεγόμενη «Generation Y» έχει ανακαλύψει αυτό που οι Αμερικανοί αποκαλούν «friends with benefits», κοινώς «φίλοι με οφέλη». Επειδή σε αυτές τις σχέσεις υπάρχει η αίσθηση της ασφάλειας και της οικειότητας, οι σύντροφοι γρήγορα βάζουν στην άκρη το προφυλακτικό.

Ρίσκο με ανταμοιβή

Νέα μελέτη έδειξε πως το να τραβηχτεί ο άντρας ακριβώς πριν την την εκσπερμάτωση είναι σαφώς πιο αποτελεσματικός τρόπος αντισύλληψης από το προφυλακτικό. Έτσι, πολλοί άντρες το προτιμούν.

Καλός ρυθμός

Δεν είναι και πολύ ρομαντικό να σταματήσει κανείς την ερωτική πράξη πάνω στο πάθος για να βάλει προφυλακτικό. Κάτι τέτοιο κόβει τη διάθεση. Πολλοί άντρες λοιπόν προτιμούν να συνεχίζουν χωρίς αυτό. Ας μη γελιόμαστε. Πολλές φορές αυτό αποτελεί και πρόφαση απλά για να μην φορέσουν προφυλακτικό…

Είναι άβολα

Πολλοί άντρες τα βρίσκουν πολύ άβολα επειδή χαλάνε την αίσθηση και στεγνώνουν.

Όλα αυτά σημαίνουν πως ήρθε το τέλος του προφυλακτικού;

• Όχι ακριβώς. Ωστόσο, μερικοί ειδικοί δημόσιας υγείας σκέφτονται πώς να βοηθήσουν τις νεότερες γενιές να κάνουν ασφαλές σεξ, να γνωρίζουν τις επιλογές τους – συμπεριλαμβανομένων των προφυλακτικών – και να κάνουν τακτικά τεστ για ΣΜΝ.

«Οι παλιές διαφημίσεις προφυλακτικών είχαν σκοπό να σας τρομάξουν και όλοι μας φοβόμασταν για μεγάλο χρονικό διάστημα», είπε ο δρ Joseph Cherabie, ιατρικός διευθυντής του Εκπαιδευτικού Κέντρου Πρόληψης του HIV στο St. Louis. «Τώρα προσπαθούμε να απομακρυνθούμε από αυτό και να επικεντρωθούμε περισσότερο σε αυτό που σας εξυπηρετεί».

Οι γυναίκες πρέπει να κρατάνε τα… χαλινάρια – Όχι στο σεξ χωρίς προφυλακτικό

• Οι γυναίκες είχαν εδώ και καιρό το βάρος της πρόληψης της εγκυμοσύνης ή των ΣΜΝ και η αγορά προφυλακτικών ή αντισυλληπτικών έκτακτης ανάγκης – που συχνά βρίσκονται σε κλειδωμένα ντουλάπια ή συρτάρια – μπορεί να είναι μια άβολη εμπειρία και εμφανίζει δείγματα ντροπής.

Η Annie Loomis, 25 ετών, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, είπε ότι οι εφαρμογές γνωριμιών και το περιστασιακό σεξ δυσκολεύουν τους ανθρώπους να γνωρίζουν πώς είναι μια «υγιή σεξουαλική σχέση» όταν πρόκειται για οικειότητα και σεβασμό.

• «Αν πεις «Ε, θέλω να φοράς προφυλακτικό» και σου λένε «όχι, δεν το κάνω», δεν κάνεις σεξ. Θα έπρεπε να είναι τόσο απλό», είπε η Loomis. «Αλλά δεν είναι».

Γιατί μειώθηκε η χρήση προφυλακτικού ακόμη και στους ομοφυλόφιλους άντρες;

• Εάν ο κίνδυνος εγκυμοσύνης ήταν ο κινητήριος παράγοντας για τη χρήση προφυλακτικού μεταξύ των ετεροφυλόφιλων ζευγαριών, ο φόβος της μόλυνσης από τον ιό HIV ήταν το κίνητρο για τη χρήση προφυλακτικού στους ομοφυλόφιλους άνδρες.

Αλλά καθώς αυτός ο φόβος έχει υποχωρήσει, το ίδιο ισχύει και για τη χρήση προφυλακτικού, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που επικεντρώθηκε σε ένα κομμάτι πληθυσμού ομοφυλόφιλων οροθετικών ανδρών.

• Το Grindr, μια δημοφιλής εφαρμογή γνωριμιών για ομοφυλόφιλους, αναφέρει ακόμη και τη χρήση προφυλακτικού κάτω από τις λέξεις «kinks» (κινκι) αντί για «υγεία». Τέτοια πράγματα οδηγούν τον Steven Goodreau, έναν εμπειρογνώμονα για τον HIV στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον που ηγήθηκε της μελέτης, να ανησυχεί ότι η αλλαγή στη στάση απέναντι στα προφυλακτικά διακατέχεται και από τις νεότερες γενιές.

Ο Goodreau πιστεύει ότι η προώθηση της προφύλαξης πριν από την έκθεση (PrEP), ενός φαρμάκου που αποτρέπει τον HIV, επισκιάζει τα προφυλακτικά ως στρατηγική πρόληψης. Ένα στρατηγικό σχέδιο για την ομοσπονδιακή έρευνα για τον HIV έως το 2025 δεν αναφέρει τα προφυλακτικά, ούτε το εθνικό σχέδιο για τον τερματισμό της επιδημίας του HIV.

Η χρήση προφυλακτικού τώρα είναι «σχεδόν παρελθόν» για τους άνδρες που κάνουν σεξ με άντρες σε σύγκριση με τη δεκαετία του 1980 και τις αρχές της δεκαετίας του 1990 κατά τη διάρκεια της επιδημίας του AIDS, δήλωσε ο Andres Acosta Ardilla, διευθυντής προσέγγισης της κοινότητας σε μια μη κερδοσκοπική κλινική πρωτοβάθμιας περίθαλψης με έδρα το Ορλάντο, που εστιάζει στους Λατίνους με HIV.

Οι νέες μέθοδοι που χρησιμοποιούν οι γυναίκες

• Η ευχαρίστηση -τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες- είναι από καιρό ένας αναμφισβήτητος παράγοντας για την έλλειψη χρήσης προφυλακτικών, σύμφωνα με την Δρ Cynthia Graham, μέλος της ομάδας του Ινστιτούτου Kinsey που μελετά τα προφυλακτικά.

Αλλά περισσότερο, η πρόοδος στην ιατρική έχει διευρύνει τις επιλογές τόσο για ΣΜΝ όσο και για την πρόληψη της εγκυμοσύνης.

• Οι νεαρές γυναίκες στρέφονται σε αντισυλληπτικά εμφυτεύματα όπως ενδομήτριες συσκευές και αντισυλληπτικά χάπια για να μη μείνουν έγκυες. Και οι ερευνητές λένε ότι από τη στιγμή που οι γυναίκες έχουν δεσμευμένες σχέσεις ή έχουν έναν σεξουαλικό σύντροφο για σημαντικό χρονικό διάστημα, συχνά μεταβαίνουν σε μακροπρόθεσμες μεθόδους αποτροπής εγκυμοσύνης.

Τρομάζουν τα στοιχεία του ΠΟΥ – Ανησυχητική μείωση στη χρήση προφυλακτικών

• Η χρήση προφυλακτικού μεταξύ των σεξουαλικά ενεργών εφήβων έχει μειωθεί σημαντικά στην Ευρώπη τα τελευταία 10 χρόνια, με «ανησυχητικά» ποσοστά σεξουαλικών επαφών χωρίς προφυλάξεις, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

«Η κατάσταση αυτή εκθέτει τους νέους σε σημαντικό κίνδυνο μόλυνσης από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) και μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες», τόνισε ο ΠΟΥ Ευρώπης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από περισσότερους από 242.000 εφήβους ηλικίας 15 ετών σε 42 χώρες της περιοχής που καλύπτει ο ΠΟΥ Ευρώπης, όπου περιλαμβάνει και την κεντρική Ασία, το ποσοστό των αγοριών που δήλωσε ότι χρησιμοποίησε προφυλακτικό στην πιο πρόσφατη σεξουαλική του επαφή ήταν 61% το 2022, πτώση από το 70% που ήταν το 2014. Το ποσοστό των κοριτσιών που δήλωσε ότι χρησιμοποίησε προφυλακτικό στην πιο πρόσφατη σεξουαλική του επαφή έπεσε στο 57% από 63% την ίδια περίοδο.

Ένας στους τρεις δεν χρησιμοποιεί προφυλακτικό

• Σχεδόν το ένα τρίτο των εφήβων (30%) δήλωσε ότι δεν χρησιμοποίησε ούτε προφυλακτικό ούτε αντισυλληπτικό χάπι κατά την πιο πρόσφατη σεξουαλική του επαφή, ποσοστό που παραμένει σχεδόν σταθερό από το 2018.

Η χρήση αντισυλληπτικών χαπιών επίσης παραμένει σταθερή το 2022 σε σχέση με το 2014, με 26% των νέων 15 ετών να δηλώνουν ότι το χρησιμοποίησαν στην πιο πρόσφατη σεξουαλική τους επαφή.

• Η έρευνα έδειξε εξάλλου ότι το 33% των εφήβων που προέρχονται από πιο φτωχές οικογένειες δήλωσε ότι δεν χρησιμοποίησε ούτε προφυλακτικό ούτε αντισυλληπτικό χάπι, έναντι του 25% των εφήβων που προέρχονται από πιο πλούσιες οικογένειες.

Έλλειψη σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης

• «Πολλές χώρες αμελούν την πλήρη, προσαρμοσμένη στην ηλικία σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και, όπου είναι διαθέσιμη, δέχεται ολοένα και περισσότερες επιθέσεις τα τελευταία χρόνια με την κατηγορία ότι ενθαρρύνει τις σεξουαλικές συμπεριφορές», δήλωσε ο διευθυντής του ΠΟΥ Ευρώπης.

«Στην πραγματικότητα το να προσφέρουμε σωστές γνώσεις στους νέους την κατάλληλη στιγμή, επιτρέπει να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την υγεία», πρόσθεσε.

• Για τον ΠΟΥ, εκτός από την αύξηση στα ΣΜΝ και τις μη προγραμματισμένες εγκυμοσύνες, η ανεπαρκής σεξουαλική διαπαιδαγώγηση προκαλεί αύξηση του κόστους των υπηρεσιών υγείας και διαταράσσει τη σχολική και επαγγελματική ζωή των νέων.

«Θερίζουμε τους πικρούς καρπούς αυτών των αντιδραστικών προσπαθειών και τα χειρότερα έπονται, αν οι κυβερνήσεις, οι υγειονομικές αρχές, ο εκπαιδευτικός τομέας και άλλοι σημαντικοί παράγοντες δεν αναγνωρίσουν τις βαθιές αιτίες της τρέχουσας κατάστασης και δεν λάβουν μέτρα για να τη διορθώσουν», κατέληξε ο ΠΟΥ.

Γιατί δεν παντρεύονται οι νέοι σήμερα; Βρετανός ψυχολόγος εξηγεί τους λόγους