Ντέμης Χασάμπης-Νόμπελ Χημείας: “Μια απίστευτη τιμή” η βράβευση- Ποιος είναι ο Κύπριος Νομπελίστας

Σε τρεις επιστήμονες, τους Ντέιβιντ Μπέικερ, Ντέμη Χασάμπης και Τζον Τζάμπερ, μοιράστηκε φέτος το Νόμπελ Χημείας, για το έργο τους πάνω στις πρωτεΐνες.  Ο Ντέμης (Δημοσθένης) Χασάμπης (Demis Hassabis) τιμήθηκε με το 1/3 του βραβείου – μαζί με τον Τζον Τζάμπερ- «για την πρόβλεψη της δομής της πρωτεΐνης».

Ποιος είναι ο Ντέμης Χασάμπης

Ο Βρετανός επιστήμονας έχει κυπριακή καταγωγή, από την πλευρά τους πατέρα του, ενώ η μητέρα του είναι κινεζικής καταγωγής με προέλευση από την Σιγκαπούρη.

Ο Ντέμης Χασάμπης  είναι  ερευνητής  τεχνητής νοημοσύνης και νευροεπιστήμονας, ενώ για το έργο του έχει τιμηθεί έως τώρα με πλήθος βραβεύσεων. Επιπλέον είναι σχεδιαστής ηλεκτρονικών παιχνιδιών και επιχειρηματίας, ευρύτερα γνωστός ως ένας από τους ιδρυτές της εταιρείας DeepMind, η οποία μετέπειτα αγοράστηκε από την Google όπου πλέον ο Χασάμπης εργάζεται.

Ιδιοφυΐα από μικρός – Γκουρού της τεχνολογίας 

Ο Ντέμης Χασάμπης γεννήθηκε στις 27 Ιουλίου 1976, στο Λονδίνο.

Ήδη από την παιδική ηλικία ήταν εξαιρετικός σκακιστής, και κατείχε τον βαθμό του μαιτρ στην ηλικία των 13 ετών, με βαθμολογία Έλο 2300. Παράλληλα υπήρξε ο αρχηγός πολλών αποστολών της εθνικής παίδων Αγγλίας στο σκάκι.

Ολοκλήρωσε το σχολείο στην ηλικία των 16 ετών, και σύντομα έπειτα εργάστηκε ως προγραμματιστής παιχνιδιών στην εταιρεία Bullfrog Productions, στα παιχνίδια Syndicate και Theme Park.

Κατόπιν απέκτησε το πτυχίο του στην επιστήμη υπολογιστών από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ με διάκριση και για την επόμενη δεκαετία συνέχισε να εργάζεται ως προγραμματιστής ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Το 1998 ίδρυσε εταιρεία Elixir Studios.

Το 2009 συνέχισε τις σπουδές του για διδακτορικό δίπλωμα στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο Λονδίνου  στην  γνωσιακή  νευροεπιστήμη, με θέμα έρευνας τους αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί να προκύψουν από τις διαδικασίες του ανθρώπινου εγκεφάλου. 

Σταδιοδρομία

Μετά την απόκτηση του διδακτορικού του, συνέχισε την έρευνα σχετικά με τη νευροεπιστήμη και τεχνητή νοημοσύνη ως επισκέπτης ακαδημαϊκός στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασσαχουσέτης και στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.

Μια από τις πλέον σημαντικές δημοσιεύσεις που έκανε κατά το διάστημα αυτό, ήταν η μελέτη στην οποία έδειξε πως οι ασθενείς με βλάβη στον ιππόκαμπο του εγκεφάλου, κάτι που προκαλεί αμνησία, δεν έχουν την δυνατότητα να φανταστούν τον εαυτό τους σε νέες εμπειρίες, κάτι που συνέδεσε την δημιουργική διαδικασία της φαντασίας με την αναδημιουργική διαδικασία της επαναφοράς της επεισοδιακής μνήμης.

Βάση της μελέτης αυτής, καθώς και της συνέχισης της σε σχέση με τη λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού,ο Χασάμπης ανέπτυξε ένα νέο θεωρητικό μοντέλο της επεισοδιακής μνήμης ταυτοποιώντας την κατασκευή σκηνικών – παραγωγή και διατήρηση στη μνήμη μια σύνθετης και συμπαγούς κατάσταστης-, ως κεντρική διαδικασία η οποία βρίσκεται πίσω και από την μνήμη και από την φαντασία. 

Το έργο του αυτό, έλαβε ευρεία κάλυψη από τα διεθνή ΜΜΕ και κατατάχθηκε ως μια από τις 10 πιο σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις από το περιοδικό Science.

DeepMind

Το 2010, ο Χασάμπης μαζί με τους Σέιν Λεγκ και τον Μουσταφά Σουλεϋμάν συνίδρυσε την εταιρεία DeepMind στο Λονδίνο. Το αντικείμενο της DeepMind ήταν η επίλυση της νοημοσύνης και κατόπιν η χρήση της νοημοσύνης για να επιλύσει οτιδήποτε άλλο.

Για τον σκοπό αυτό, η εταιρεία χρησιμοποιεί γνώσεις από τα πεδία της νευροεπιστήμης και της μηχανικής μάθησης μαζί με τις τελευταίες εξελίξεις στην υπολογιστή ισχύ, για την κατασκευή εξαιρετικά ισχυρών αλγορίθμων γενικού σκοπού οι οποίοι θα οδηγήσουν στην δημιουργία τεχνητής γενικής νοημοσύνης.

Ο Χασάμπης προβλέπει πως η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι μια από τις πλέον ωφέλιμες τεχνολογίες που έχουν υπάρξει ποτέ για την ανθρωπότητα, ωστόσο παραμένουν σημαντικά ηθικά ζητήματα.

Μια απίστευτη στιγμή!

Προσπαθεί ακόμα να συνειδητοποιήσει την κατάκτηση του βραβείου Νόμπελ Χημείας ο Κύπριος Ντέμης Χασάμπης, όπως δηλώνει μιλώντας στον Άνταμ Σμιθ από την ιστοσελίδα του Βραβείου Νόμπελ λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της βράβευσής του. 

Ο Ντέμης Χασάμπης, συνιδρυτής και CEO της Google DeepMind, με καταγωγή από την Κύπρο, είναι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, με επιτεύγματα που τον έχουν οδηγήσει στη λήψη πολλών βραβείων και διακρίσεων. 

Έχετε κατακτήσει τόσες πολλές επιτυχίες και διακρίσεις και είστε τόσο νέος, αλλά τι σημαίνει αυτό το βραβείο για εσάς;

Είναι απίστευτα ξεχωριστό και, ξέρεις, πραγματικά σουρεαλιστικό, για να είμαι ειλικρινής. Δεν το έχω συνειδητοποιήσει ακόμα, αλλά… ναι. Είναι μια απίστευτη τιμή, ξέρεις. 

Ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις σας όταν άκουσατε ότι βραβευθήκατε;

Δεν μπορούσα να σκεφτώ καθόλου, για να είμαι ειλικρινής. Το μυαλό μου ήταν κενό. Ήταν απλά τόσο απίστευτο. Ήταν απλά μια απίστευτη εμπειρία.

Φαντάζομαι ότι θα αρχίσει ένα πάρτι στην Google DeepMind.

Ναι, υποθέτω πως ναι. Δεν το έχω σκεφτεί ακόμα, αλλά είχα μια ολόκληρη ημέρα κανονικής δουλειάς μπροστά μου, αλλά υποθέτω ότι όλα αυτά τα σχέδια θα πρέπει να αλλάξουν τώρα.

Φοβάμαι πως ναι. Αλλά, ή μάλλον, χαίρομαι που το λέω, αλλά το AlphaFold 2, και τώρα το AlphaFold 3, ανοίγουν έναν ολόκληρο νέο κόσμο στην επιστήμη. Πώς βλέπεις τη σχέση ανάμεσα σε αυτά τα εργαλεία και τον μεμονωμένο επιστήμονα;

Λοιπόν, ο λόγος που δούλεψα στην Τεχνητή Νοημοσύνη όλη μου τη ζωή είναι επειδή είμαι παθιασμένος με την επιστήμη και την απόκτηση γνώσεων. Πάντα πίστευα ότι αν μπορούσαμε να κατασκευάσουμε την ΤΝ με τον σωστό τρόπο, θα μπορούσε να είναι το απόλυτο εργαλείο για να βοηθήσει τους επιστήμονες να εξερευνήσουν το σύμπαν γύρω μας. Ελπίζω το AlphaFold να είναι το πρώτο παράδειγμα αυτού.
Όσον αφορά το πώς αυτό επηρεάζει τον μεμονωμένο επιστήμονα, επειδή η δύναμη αυτών των εργαλείων είναι τόσο εξαιρετική και εντυπωσιακή, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν μεμονωμένοι επιστήμονες που θέτουν μεμονωμένα ερωτήματα. Ποια είναι η αλληλεπίδραση;

Λοιπόν, νομίζω ότι τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον, αυτά τα εργαλεία επιτρέπουν στους επιστήμονες να κάνουν πολύ περισσότερα, επειδή είναι εξαιρετικά για την ανάλυση δεδομένων, την εύρεση μοτίβων και τη δομή δεδομένων. Αλλά δεν μπορούν να αποφασίσουν ποιο είναι το σωστό ερώτημα ή η κατάλληλη υπόθεση, και αυτό πρέπει να προέρχεται από τον ανθρώπινο επιστήμονα. Οι καλύτεροι επιστήμονες, σε συνδυασμό με αυτά τα εργαλεία, θα μπορούν να κάνουν απίστευτα πράγματα, ίσως ακόμη και σε μικρότερες ομάδες από αυτές που απαιτούνταν στο παρελθόν, επειδή μπορούν να βασιστούν στα εργαλεία για να κάνουν μεγάλο μέρος της δουλειάς.

Πες μου πώς είναι το περιβάλλον στην Google DeepMind.

Προσπαθήσαμε να σχεδιάσουμε το περιβάλλον από την αρχή ως το τέλειο μέρος για να κάνουμε πρωτοποριακή έρευνα και να φέρουμε κοντά κορυφαίους ειδικούς από πολλές διαφορετικές επιστημονικές περιοχές. Προφανώς, μηχανική μάθηση και Τεχνητή Νοημοσύνη, αλλά και μηχανική, φυσική, βιολογία και ακόμη και φιλοσοφία. Φέρνοντας όλα αυτά σε ένα μοναδικό περιβάλλον, παρέχοντας πόρους, υπολογιστικούς και άλλους, πιστεύω ότι μπορούν να προκύψουν μεγάλα πράγματα. Έμπνευση πήρα από μέρη όπως τα Bell Labs και τις χρυσές εποχές τους, και ήθελα να δημιουργήσω κάτι παρόμοιο.

Έχει σημασία το γεγονός ότι αυτό γίνεται ιδιωτικά, από την Google DeepMind και όχι από ένα πανεπιστήμιο;

Δεν νομίζω. Πιστεύω ότι μπορείς να κάνεις σπουδαία επιστήμη οπουδήποτε, αρκεί να προσεγγίζεις το έργο σου με τον σωστό τρόπο και με θεμελιώδη έρευνα. Πολλές από αυτές τις νέες επιστήμες και τα νέα πεδία απαιτούν πολλούς πόρους, και στην περίπτωσή μας, πολλούς υπολογιστές, που κοστίζουν πολύ. Οπότε γιατί να μην αξιοποιήσεις τον ιδιωτικό τομέα για να χρηματοδοτήσεις αυτά τα έργα, αρκεί να παραμένεις πιστός στην επιστημονική μέθοδο και την αυστηρότητα που απαιτεί η επιστήμη.