Προϋπολογισμός: Πώς θα διαμορφωθούν οι αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις- Κερδισμένοι και… χαμένοι

Σύμφωνα με το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού που κατατέθηκε στη Βουλή, το 2024 διατέθηκαν 1,84 δισ. για νέες παροχές, αυξήσεις και μέτρα στήριξης. Τα μέτρα αυτά συνεχίζονται τη νέα χρονιά και προσαυξάνονται με 1,1 δισ. επιπλέον μέτρα, φτάνοντας έτσι στα 2,944 δισ. το 2025. Σε αυτά προβλέπονται οι αυξήσεις συντάξεων έως 2,5%, των επιδομάτων, του κατώτατου μισθού και της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα (με ανεργία κάτω από 10%), αλλά και των μισθών στο δημόσιο.

Από την άλλη πάντως, όσο αυξάνονται τα εισοδήματα, αυξάνονται και οι φόροι, βάσει της φορολογικής κλίμακας που παραμένει σταθερά η ίδια.

Οι κυριότερες μόνιμες δημοσιονομικές παρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν το 2024 καθώς και οι νέες, οι οποίες θα εφαρμοστούν από το 2025, είναι οι ακόλουθες:

• μείωση από 01.01.2025, κατά μία ποσοστιαία μονάδα, των ασφαλιστικών εισφορών. Ειδικότερα, η μείωση αυτή αναλύεται σε μείωση 0,5% στις εισφορές των εργαζόμενων και 0,5% στις εργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας, με το ετήσιο καθαρό κόστος για το 2025 να ανέρχεται σε 440 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι με την εν λόγω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών η σωρευτική μείωσή τους από το 2019 ανέρχεται σε 5,4 ποσοστιαίες μονάδες (από 40,56% σε 35,16%),

• κατάργηση από 01.01.2025 του τέλους επιτηδεύματος στους ελεύθερους επαγγελματίες, σε συνέχεια της μείωσης κατά 50% το 2024, με κόστος 113 εκατ. ευρώ για το 2024 και 238 εκατ. ευρώ για το 2025,

• επέκταση της επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο για το 2024 και μονιμοποίησή της από το 2025, με νέο σύστημα το οποίο βασίζεται στην πραγματική κατανάλωση, με κόστος 82 εκατ. ευρώ για το 2024 και 100 εκατ. ευρώ για το 2025,

• αύξηση των συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολής του πληθωρισμού και του ΑΕΠ, με κόστος 424 εκατ. ευρώ για το 2024 και επιπλέον 401 εκατ. ευρώ για το 2025,

• αναμόρφωση του μισθολογίου στον δημόσιο τομέα από την 01.01.2024, με την οποία αυξήθηκαν οι μισθοί όλων των δημοσίων υπαλλήλων, με ιδιαίτερη έμφαση στους χαμηλόμισθους υπαλλήλους, στους υπαλλήλους με παιδιά καθώς και στους υπαλλήλους που κατέχουν θέσεις ευθύνης. Το συνολικό ετήσιο μικτό κόστος (συμπεριλαμβανομένων των εργοδοτικών εισφορών) ανέρχεται σε 1.067 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, από τον Απρίλιο 2025 θα πραγματοποιηθεί νέα αύξηση στους βασικούς μισθούς όλων των δημοσίων υπαλλήλων, έτσι ώστε ο εισαγωγικός μισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεται του επιπέδου του κατώτατου μισθού του ιδιωτικού τομέα. Το μικτό κόστος της νέας παρέμβασης για το 2025 εκτιμάται κατ’ αρχήν σε 143 εκατ. ευρώ περίπου. Ωστόσο, σημειώνεται ότι το τελικό κόστος εξαρτάται από την τελική αύξηση του κατώτατου μισθού,

• ενίσχυση του εισοδήματος των ιατρών του ΕΣΥ μέσω της αύξησης της αποζημίωσής τους για εφημερίες κατά 20% από 01.01.2024 με κόστος 45 εκατ. ευρώ καθώς και μέσω της θέσπισης από τον Σεπτέμβριο 2024 αυξημένου κινήτρου προσέλκυσης και παραμονής σε προβληματικές και άγονες περιοχές, με κόστος 5 εκατ. ευρώ για το 2024 και 16 εκατ. ευρώ για το 2025. Επιπλέον, από 01.01.2025 θεσπίζεται η αυτοτελής φορολόγηση της αποζημίωσης των εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ με συντελεστή 22%, με κόστος 40 εκατ. ευρώ,

• αύξηση από το 2024 της ειδικής αποζημίωσης για τα πληρώματα πλοίων του Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκονται σε αποστολή και για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων που εκτελεί ειδικές αποστολές, με κόστος 15 εκατ. ευρώ και

• αύξηση από 01.01.2025 της αποζημίωσης για τη νυχτερινή απασχόληση του ένστολου προσωπικού (Ελληνική Αστυνομία – ΕΛΑΣ, Πυροσβεστικό Σώμα – ΠΣ, Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή – ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, Ένοπλες Δυνάμεις), με κόστος 25 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον, κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2024 θα δοθούν ενισχύσεις ύψους 243 εκατ. ευρώ σε 1,9 εκατ. δικαιούχους περίπου, στους οποίους περιλαμβάνονται:

• – (α) συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση που κυμαίνεται από 100 έως 200 ευρώ, αναλόγως του ύψους της σύνταξής τους και για συντάξεις έως και 1.600 ευρώ,
• – (β) δικαιούχοι επιδόματος παιδιού ΟΠΕΚΑ, οι οποίοι θα λάβουν μία επιπλέον μηναία δόση,
• – (γ) δικαιούχοι επιδόματος ΑμεΑ ΟΠΕΚΑ και αναπηρικών επιδομάτων e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι θα ενισχυθούν με 200 ευρώ,
• – (δ) ανασφάλιστοι υπερήλικες, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ και
• – (ε) δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους οποίους προβλέπεται καταβολή προσαυξημένης μηνιαίας δόσης κατά 50%.

Πέραν των προαναφερθεισών δημοσιονομικών παρεμβάσεων, σημαντική θέση επέχουν και θεσμικές παρεμβάσεις, όπως η περαιτέρω αύξηση του κατώτατου μισθού από τον Απρίλιο 2025, πλέον της αύξησής του κατά 6,4% (από 780 σε 830 ευρώ) τον Απρίλιο 2024.

Επισημαίνεται ότι η συνολική αύξηση του κατώτατου μισθού από το 2021 έως το 2024 ανήλθε σε 27,7% (από 650 ευρώ σε 830 ευρώ).

Επιπλέον, από τον Ιανουάριο 2024 «ξεπάγωσαν» οι τριετίες, απελευθερώνοντας τη μισθολογική εξέλιξη των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα, ενώ η κατάργηση της μείωσης του 30% επί των συντάξεων των απασχολούμενων συνταξιούχων συμβάλλει στη σημαντική ενίσχυσή τους. Παράλληλα, είναι σε εξέλιξη η αναμόρφωση των κοινωνικών επιδομάτων, τόσο μέσω αυξήσεων του ύψους τους όσο και μέσω στόχευσης των σχετικών κριτηρίων επιλεξιμότητας, λαμβανομένης με αυτόν τον τρόπο μέριμνας για αυτούς που πραγματικά το έχουν ανάγκη.

Αυξήσεις μισθών σε ιδιωτικό και πιθανότατα δημόσιο τομέα

Με την αύξηση του κατώτατου μισθού, πιθανότατα στα 870 ευρώ θα συνδεθούν από τον ερχόμενο Απρίλιο οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων. Ειδικότερα αυξάνεται από τον Απρίλιο του νέου έτους ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα από τα 830 ευρώ σήμερα στα 870 ευρώ συμπαρασύροντας αυτόματα προς τα πάνω τις τριετίες και πολλά επιδόματα. Η πρώτη εκτίμηση κυβερνητικών στελεχών κάνουν λόγο για αύξηση του κατώτατου μισθού ύψους 40 ευρώ περίπου από τον Απρίλιο του 2025.

Ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα ανέρχεται σήμερα σε 830 ευρώ και με βάση τον στόχο το 2027 να φτάσει στα 950 ευρώ αναμένεται τον Απρίλιο του 2025 να ανέλθει στα 870 ευρώ.

Από τον Απρίλιο του 2025, οι δημόσιοι υπάλληλοι αναμένεται να δουν αυξήσεις στους μισθούς τους, καθώς οι αποδοχές τους θα συνδεθούν με την αύξηση του κατώτατου μισθού.

Εάν εφαρμοστεί σενάριο αύξησης του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα κατά 40 ευρώ τον μήνα, για κάθε χρόνο από το 2025 έως το 2027 ο μισθός αυτός το 2025 θα προσδιοριστεί σε 870 ευρώ, οπότε και ο εισαγωγικός βασικός μισθός στον δημόσιο τομέα θα ανέλθει σε 870 ευρώ από 850 ευρώ σήμερα. Δηλαδή, ο εισαγωγικός αυτός μισθός θα αυξηθεί κατά 20 ευρώ. Τόσο ακριβώς θα αυξηθούν και όλοι οι υπόλοιποι βασικοί μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων και όλοι οι βασικοί μισθοί των δημοσίων λειτουργών το 2025. Δηλαδή, θα αυξηθούν οριζόντια κατά 20 ευρώ (μικτά) μηνιαίως από 1ης Απριλίου 2025.

Ειδικότερα, προβλέπεται συνολική μικτή αύξηση 100 ευρώ στους μισθούς του Δημοσίου, σταδιακά έως το 2027, ώστε ο εισαγωγικός να φθάσει τα 950 ευρώ και να μην υπολείπεται του νέου κατώτατου μισθού στο ιδιωτικό τομέα.

Σημειώνεται εξάλλου ότι, σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε η κυβέρνηση χιλιάδες πολιτικοί υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου θα ωφεληθούν με πρόσθετες αυξήσεις στις αποδοχές τους, καθώς το 2025 θα εφαρμοστούν και τα ακόλουθα μέτρα εισοδηματικών ενισχύσεων:

1. Διεύρυνση του επιδόματος επίτευξης στόχων, με κόστος 40 εκατ. ευρώ.

2. Αύξηση κατά 20% της αποζημίωσης των νυχτερινών των ένστολων (Αστυνομία, Πυροσβεστικό Σώμα, Λιμενικό, Ένοπλες Δυνάμεις) από 1/1/2025. Η ωριαία αποζημίωση θα ανέλθει από τα 2,77 στα 3,33 ευρώ ανά ώρα. Σημειώνεται ότι οι ώρες νυχτερινής απασχόλησης διαφέρουν ανά υπηρεσία (εν γένει κυμαίνονται από 10 έως 64 ώρες). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για αστυνομικό με 64 ώρες νυχτερινής απασχόλησης η εν λόγω αύξηση αντιστοιχεί σε 36 ευρώ μικτά ή 22 ευρώ καθαρά μηνιαίως. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 25 εκατ. ευρώ ετησίως.

3. Κίνητρο προσέλκυσης ιατρών σε προβληματικές και άγονες περιοχές. Θεσπίζεται από τον τρέχοντα μήνα αυξημένο κίνητρο προσέλκυσης και παραμονής των ιατρών του ΕΣΥ σε προβληματικές και άγονες περιοχές ύψους 200 έως και 600 ευρώ μηνιαίως ανάλογα με την ειδικότητα και την περιοχή. Σήμερα αφορά περίπου 3.300 ιατρούς του ΕΣΥ, με στόχο αυτός ο αριθμός να αυξηθεί, και το ετήσιο δημοσιονομικό κόστος ανέρχεται σε περίπου 16 εκατ. ευρώ.

Κατώτατος μισθός 2027

Την ίδια ώρα το μοντέλο που εφαρμόζεται στη Γαλλία αναμένεται να υιοθετήσει η κυβέρνηση για την αύξηση του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου από το 2027. Η αρμόδια επιτροπή που είχε συσταθεί παρέδωσε το πόρισμά της στην υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, η οποία θα πρέπει να προχωρήσει σε ενσωμάτωση της Κοινοτικής Οδηγίας 2022/2041 για «αξιοπρεπείς» κατώτατους μισθούς στο εθνικό δίκαιο το αργότερο έως το τέλος Νοεμβρίου.
Το γαλλικό μοντέλο προβλέπει την υιοθέτηση ενός αλγορίθμου ο οποίος προκύπτει από τα μεγέθη της οικονομίας (πληθωρισμός, ΑΕΠ, παραγωγικότητα κλπ) και συζητείται με τους κοινωνικούς εταίρους. Ένα μοντέλο δηλαδή που ακολουθεί λίγο πολύ το μοντέλο της αναπροσαρμογής των ελληνικών συντάξεων, η οποία αναπροσαρμογή είναι αυτόματη και ορίζεται από τον Ενιαίο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (δηλαδή την πορεία του πληθωρισμού) και την ανάπτυξη.

Σύμφωνα με πληροφορίες φαίνεται ότι έχει κλειδώσει ο αλγόριθμος που θα υιοθετηθεί για τον καθορισμό επαρκούς νομοθετημένου μισθού και ημερομισθίου θα προκύπτει από το άθροισμα:

α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ης Ιουνίου του τρέχοντος για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και

β) το 50% του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο.

Σε περίπτωση που ο συντελεστής οδηγεί σε μείωση του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή ημερομισθίου, δεν γίνεται αναπροσαρμογή.

Ο δείκτης θα τεθεί σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους το Νοέμβριο, πριν την κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να θεσμοθετηθεί επιτροπή εμπειρογνωμόνων που θα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και κάθε χρόνο θα συλλέγει τα απαιτούμενα στοιχεία για την αύξηση του κατώτατου μισθού από κοινωνικούς εταίρους και επιστημονικά κέντρα, όπως συμβαίνει και σήμερα.

Τι γίνεται με τις συντάξεις

Οι συνταξιούχοι, ωστόσο, φαίμνεται να είναι οι χαμένοι των κυβερνητικών μέτρων. Διότι πέραν της μικρής αύξησης που θα λάβουν το νέο έτος (περίπου 2,5%) δεν θα έχουν καμία αύξηση όσοι έχουν προσωπική διαφορά (πριν από το 2016).

Οι συνταξιούχοι με σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ, οι οποίοι επιβαρύνονται με το χαράτσι της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που τελικά δεν θα αναμορφωθεί αλλά θα παγώσει ώστε να μην υπάρχουν απώλειες.

Ειδικότερα:

1. Συντάξεις

Αυξήσεις μεταξύ 2,2% έως 2,5% για το 2025 θα λάβουν περίπου 2 εκατ. συνταξιούχοι. Η αύξηση θα δοθεί με τη σύνταξη μηνός Ιανουαρίου που θα αναμένεται να πληρωθεί πριν από τα Χριστούγεννα. Το τελικό ποσοστό βρίσκεται ήδη υπό επεξεργασία, καθώς εξαρτάται από την τελική πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης και τον πληθωρισμό του τρέχοντος έτους. Αυτά είναι τα δύο μεγέθη βάσει των οποίων καθορίζονται οι αυξήσεις συντάξεων από το 2023 και μετά. Οι αυξήσεις θα αφορούν και τους υφιστάμενους συνταξιούχους και όσους υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης ως τον Δεκέμβριο του 2024. Οσοι αποχωρήσουν το 2025 θα λάβουν την ανταποδοτική σύνταξη, βάσει των νέων κριτηρίων που είναι το επίπεδο μισθών και τα έτη ασφάλισης, αλλά και την αυξημένη εθνική σύνταξη.

2. Προσωπική διαφορά

Οι συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά και άθροισμα κύριων συντάξεων έως 1.600 ευρώ θα λάβουν τον Δεκέμβριο έκτακτη οικονομική ενίσχυση 100-200 ευρώ ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.

3. Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ)

Παγώνουν οι μειώσεις συντάξεων που συνοδεύονται από την Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, όπως έγραψαν «ΤΑ ΝΕΑ». Η νομοθετική ρύθμιση που θα κατατεθεί μέχρι τις γιορτές θα παγώνει την ΕΑΣ όμως θα παγώσουν και οι αυξήσεις στις συντάξεις των συνταξιούχων μέχρι το ποσό του ανώτατου κλιμακίου όπου ανήκει ο συνταξιούχος για να μην αλλάξει κλίμακα. Με το νέο σύστημα η σύνταξη του ασφαλισμένου θα παγώνει στα 1.700 ευρώ και δεν θα αυξάνεται για να μη μεταβεί στο επόμενο κλιμάκιο και να καταβάλει υψηλότερη κλίμακα ΕΑΣ.